Karagandi

Vikipedii-späi
(Oigetud lehtpolelpäi Karagand)
Karagandi
Қарағанды
Flag
Valdkund Kazahstan
Eläjiden lugu (2018) 501,419 ristitud
Pind 550 km²
Karagandi Қарағанды
Pämez' Nurlan Aubakirov
(kezaku 2014—)
Telefonkod +7−7212
Aigvö UTC+6


Karagandi (kazahan kelel: Қарағанды, ven.: Караганда) om Kazahstanan lidn valdkundan keskuzpalas, nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe. Se om Karagandin agjan keskuz da kaikiš suremb lidn.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunktan aluz om pandud vl 1931 kuti sija pidatadud ristituiden täht samha kivihil't, GULAG:an severz'-se lagerid sijazihe täs. Vl 1934 eländpunkt läz lagerid sai lidnan statusad nügüdläiženke nimenke. Äjad joudutadud ristituišpäi jäiba eläda lidnas.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase agjan pohjoižpäivnouzmas, «Irtiš — Karagandi»-kanalan lopus, 553 m keskmäižel korktusel valdmeren pindan päl. Matkad Astan-pälidnhasai om 190 km lodeheze orhal vai 215 km avtotel.

Klimat om terav kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +3,6 C°. Paneb sadegid 332 mm vodes, oleleb penemb niid vilusezonal (107 mm kül'mkus-keväz'kus).

Vspäi 1997 lidn jagase kahteks administrativižeks rajonaks: Oktäbrin i Kazibekbin; edel oli viž rajonad.

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vl 2010 eläjiden lugu oli 465 178 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 613 797 eläjad vl 1989. Karagandi sädab lidnaglomeracijad Temirtau-lidnanke da toižidenke ezilidnoidenke, kaik om 800 tuh. ristituid.

Lageriden enzne aig sel'gitab äirahvahut: vn 2015 zavodindas kazahlaižed oliba 42,6%, venänikad — 40,3%, toižed rahvahad — 17,1%.

Ižanduz da transport[vajehta | vajehtada tekst]

Ižandusen päsarakod oma kivihilen samine (2,5 mln tonnoid vl 2008), elektroenergetine (kaks' LEK:ad), mašinansauvomine (sidä kesken mägitransportine), sömtegimišt, sauvondmaterialoiden tehmine. Raudan metallurgii šingotase Temirtau-kaimdailidnas, 15 km lodeheze.

Avtobusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnas.

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]