Mjanmar

Mjanmaran Ühtištusen Tazovaldkund
ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်
*(Pjidaunzu Thanmăda Mjăma Nainngandav)*
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Naip'jido
Eläjiden lugu (2018)	55,622,506 ristitud
Pind	676,578 km²
Kel'	mjanmaran
Valdkundan pämez'	Vin Mjin
Päministr	eile olmas
Religii	buddizm
Valüt	Mjanmaran kjat (K) (MMK)
Internet-domen	.mm
Telefonkod	+95
Aigvö	UTC+6:30

Mjanmar, täuz' oficialine nimi — Mjanmaran Ühtištusen Tazovaldkund (mjanm.: ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော် Pjidaunzu Thanmăda Mjăma Nainngandav), om valdkund Suvipäivnouzmaižes Azijas, Indokitain pol'saren päivlaskmpoles, Indižen valdmeren Andamanan meren da Bengalijan lahten randoil. Pälidn om Naip'jido.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 1948 4. päiväl vilukud Mjanmar tedištoiti ičeze ripmatomudes Sures Britanijaspäi.

Vn 1962 2. päiväl keväz'kud sodakukerduz tegihe valdkundas.

Valdkundan ezmäine Konstitucii oli väges vspäi 1947. Nügüdläine nellänz' lugul Konstitucii^[2] om vahvištadud vn 2008 29. päiväl semendkud referenduman jäl'ghe, tuli väghe vn 2011 24. päiväl sügüz'kud, se om väges vn 2015 vajehtusidenke.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Mjanmar om mavaldkundröunoiš Bangladešanke (röunan piduz — 271 km) da Indijanke (1468 km) päivlaskmas, Kitainke (2129 km) da Laosanke (238 km) päivnouzmas, Tailandanke suvipäivnouzmas (2416 km). Ühthine röunoiden piduz — 6522 km. Valdmererandan piduz om 1930 km.

Kaikiš korktemb čokkoim om Gamlang Razi-mägi, 5870 m valdmeren pindan päl. Kaikiš pidembad joged oma Činduin, Iravadi, Mekong, Saluin, Sitaun, ned jokstas Andamanan merhe.

Klimat om tropine da subekvatorialine. Kaik om koume sezonad vodes: neps (semendku-reduku), viluhk (reduku-uhoku), räk (uhoku-semendku).

Londuseližed pävarad oma kivivoi, londuseline gaz, kivihil', metallad (vas'k, tin, hahktin, cink, vol'fram, kuld), antimonii, pol'kalližarvoižed kived; toižed varad — mramor, mec, kala, gidroenergii.

Politine sistem[vajehta | vajehtada tekst]

Mjanmaran parlamentan südäin Naip'jidos.

Ohjandusen form om unitarine prezidentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Nacionaline armii ühtneb politižhe eloho. Valdkundan pämez' om prezident (mjanm.: နိုင်ငံတော်‌ သမ္မတ Nuing Ngam Tau Samma.ta.), kaks' varaprezidentad om hänel abuiš. Parlamentan ühtnijad valitas prezidentad videks vodeks, kahtenz' strok om voimuseline. Prezident radab ohjastusen-ki pämehen.

Parlament om kaks'kodine Ühtištusen Suim (Pjidaungsu Hluttav). Üläkodi om Rahvahiden Kodi (Amötha Hluttav) 224 ühtnijanke (168 — kaik rahvaz valičeb videks vodeks, 65 — Mjanmaran Armijan sodavägiden ezitajad). Alakodi om Ezitajiden Kodi (Pjithu Hluttav) 440 ezitajanke (330 — kaik rahvaz valičeb videks vodeks, 110 — Mjanmaran Armijan sodavägiden ezitajad).

Vn 2015 5. päiväl kül'mkud Mjanmaran järgenduseližed pävaličendad oliba (sidä kesken parlamentan ühtnijoiden valičendad). Vn 2018 30. päiväl keväz'kud nügüdläine Vin Mjin-prezident sai radvelgusid.

Administrativiž-territorialine jagand[vajehta | vajehtada tekst]

Kacu kirjutuz: Mjanmaran administrativiž-territorialine jagand.

Mjanmar jagase 19 regionaks: 7 administrativišt agjad (tajing) da 7 štatad (nacionališt agjad, pui ne), völ om 5 zonad ičeohjastusenke.

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Mjanmaras elädas mjanmaralaižed. Vl 2014 valdkundan ristitišt oli 55 746 253 eläjad.

Religijan mödhe (2014): buddistad — 87,9%, hristanuskojad — 6,2%, islamanuskojad — 4,3%, animistad — 0,8%, induistad — 0,5%, toižed uskojad — 0,2%, religijatomad — 0,1%.

Kaikiš surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2006, surembaspäi penembha): Jangon (ižandusen pälidn), Mandalai, Moulmein, Pegu, Bassein.

Ižanduz[vajehta | vajehtada tekst]

Vl 2010 Mjanmaran päeksport oli kivivoin gazad (43%), bobanvuiččed jüvil (17%), mec parzil (10%), erazvuiččed sobad (9%); toine eksport — kala da merenproduktad (5%), ris (2%), pol'kalližarvoižed kived (2%), ireg lete metalloita (1%), londuseline kaučuk (1%), marganc (1%). Vl 2011 Tailand da Kitai oliba pätorguindühtnijoikš: Tailand oli pol'eksportan ostai, Kitai oli importan koumandesen möi.

Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Irdkosketused[vajehta | vajehtada tekst]

Mjanmar Vikiaitas

	Azijan valdkundad
	Azijan valdkundad Afganistan \| Araban Ühtenzoittud Emiratad (AÜE) \| Armenii \| Azerbaidžan¹ \| Bahrein \| Bangladeš \| Brunei \| Butan \| Egipt² \| Filippinad \| Gruzii¹ \| Indii \| Indonezii³ \| Irak \| Iran \| Izrail' \| Japonii \| Jemen² \| Jordanii \| Kambodž \| Kazahstan¹ \| Katar \| Kipr¹ \| Kirgizstan \| Kitai \| Korejan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund \| Korejan Tazovaldkund \| Kuveit \| Laos \| Livan \| Malaizii \| Mal'divan Sared \| Mjanmar \| Mongolii \| Nepal \| Oman \| Pakistan \| Päivnouzmaine Timor \| Saudan Arabii \| Singapur \| Sirii \| Šrilank \| Tadžikistan \| Tailand \| Turkanma¹ \| Turkmenistan \| Uzbekistan \| Venäma¹ \| Vjetnam
	¹ Om Evropas mugažo. ² Om Afrikas mugažo. ³ Om Valdmerimaiš mugažo.

[1] Mjanmaran ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)

[2] Mjanmaran Konstitucijan tekst constituteproject.org-saital. (angl.)

[1]

[2]