Mekk

Mekk
مكة‎ *(Makka)*
Valdkund	Saudan Arabii
Eläjiden lugu (2022)	2,385,509 ristitud
Pind	760 km²
Pämez'	Saleh Al' Turki
Telefonkod	+966−12
Aigvö	UTC+3

Mekk (arab.: مكة‎, Makka [ˈmæk.kæ], mugažo مكة المكرّمة Makka-al-Mukarrama — «Ülev Mekk», Bakka om amuine nimi) om Saudan Arabijan lidn-millioner, ühtennimižen agjan pälidn. Se om koumanz' surtte Saudan Arabijan lidn. Läz kaht millionad elädas lidnan aglomeracijas kaikenaigašti 1200 km² pindal.

Lidn om Saudan Arabijan da kaiken islaman mail'man uskojiden päkeskuz.

Istorii

Mekkan sijaduz — Kaaban olendsija — oli arabialaižiden kumardelendan sijaks paganusen aigan völ. Vl 630 islamanuskojad Muhammed-endustajanke ezinenas tuliba lidnha. Lidn alištui torata, kaik sen eläjad kändihe islamha.

Nügüd'aigan kaikuččel vodel läz 15 millionad islamanuskojid tuldas lidnha kaikes mail'maspäi hadžan säden (araban kelespäi «matk pühäsijile»). Heiden matkan lopindsija om Masdžid Al' Haram (araban kelespäi «Kel'dpühäpert'») — kaikiš suremb islaman pühäpert' mail'mas. Amussai i valdkundan Konstitucijan mödhe, tulend lidnha sab vaiše islamanuskojile^[1].

Geografijan andmused

Mekk sijadase läz 80 kilometras Rusttan meren randištolpäi päivnouzmpolehe, mägidenkeskeižes alangos, suvipäivlaskmha Rijad-pälidnaspäi. Lidnan keskmäine korktuz om 227 metrad ülemb meren tazopindad.

Klimat om letetazangišton tropine, räk da kuiv lujas, päivoikaz vodes läbi. Voden keskmäine lämuz om +31,2 C°, semendkun-redukun +32,5..+36,2 C°, tal'vkun-uhokun +24,3..+25,9 C°. Ekstremumad oma +10,0 C° (uhoku) i +51,8 C° (semendku-sügüz'ku). Il'man lämuz voib ülitada +38 C° miččel taht kul, ei voi olda madalamb mi +20 C° semendkus-sügüz'kus. Paneb sadegid 105 mm vodes, niiden pol' oleleb kül'mkus-vilukus (21..25 mm kus), läz ei olele semendkus-heinkus (nell' millimetrad pordos). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 33..39 % röunoiš semendkus-elokus, 58..59 % kül'mkus-vilukus.

Tobmuz

Saudan Arabijan ohjastuz paneb lidnan pämest (arab.: Al-Amin) radsijha. Mekkan municipaližen nevondkundan ühtnijad oma lidnan pämez' da völ 14 valitud sijidme mest.

Eläjad

Vl 2010 lidnan kaikenaigaižiden eläjiden lugu oli 1 675 386 ristitud 760 km² pindal. Kaik 2 042 000 tuhad eläjid oli lidnas vl 2020. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Transport

Vspäi 2010 metron üks'jäine manpäline jono radab lidnas (18,5 km pitte, ühesa stancijad).

Vaiše pen' Päivlaskmaine aeroport om Mekkas, se ei ota surid lendimid. Rahvahidenkeskeine lendimport Abdulaziz-kunigahan nimed (JED) sijadase lähembaižes sures Džidd-lidnas, 100 kilometrad päivlaskmha Mekkan keskuzpalaspäi. Hadžan pühämatkajad kävutadas sidä.

Sebruzlidnad

Pakistan Karači, Pakistan
Turkmenistan Mari, Turkmenistan
Saudan Arabii Medin, Saudan Arabii
Turkanma Stambul, Turkanma

Homaičendad

↑ Peters, Francis E. The Hajj: The Muslim Pilgrimage to Mecca and the Holy Places. Princeton University Press, 1994. — Lp. 206. (angl.) ISBN 0-691-02619-X

Irdkosketused

Mekk-lidnan ohjastusen oficialine portal (holymakkah.gov.sa). (arab.)

[1] Peters, Francis E. The Hajj: The Muslim Pilgrimage to Mecca and the Holy Places. Princeton University Press, 1994. — Lp. 206. (angl.) ISBN 0-691-02619-X

[1]