Romanii: Erod versijoiden keskes

Romanii
România
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Buharest
Eläjiden lugu (2018)	21,457,116 ristitud
Pind	238,391 km²
Kel'	romanan
Valdkundan pämez'	Klaus Johannis
Päministr	Viorika Denčile
Religii	hristanuskond
Valüt	romanijan lei (RON)
Internet-domen	.ro
Telefonkod	+40
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Sirvi ajalugu interaktiivselt

← Vanhemb vajehtuz Udemb vajehtuz→

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt

VisuaalneVikitekst

Pandud

Vajehtuz 17. Tal’vku 2018, kell 23:35

Romanii (rom.: România), nece om täuz' oficialine nimituz, om valdkund Evropan suvipäivnouzmpoles, Balkanan pol'saren pohjoižpäivnouzmpoles. Pälidn da kaikiš suremb lidn om Buharest.

Vspäi 2004 valdkund om PAKO:n ühtnijaks, vspäi 2007 — EÜ:n ühtnijaks.

Istorii

Vn 1877 9. päiväl semendkud Romanii tedoti ripmatomudes Ottomanan imperijaspäi.

Vahvištihe Romanijan Konstitucijad kaiken rahvahan referendumal vn 1991 8. päiväl tal'vkud. Panihe järgenduseližid vajehtusid vn 2003 redukul sättumha EÜ:n käskusištole.

Geografijan andmused

Romanii om mavaldkundröunoiš Bolgarijanke suves (röunan piduz — 631 km), Serbijanke (546 km) da Mad'jaranmanke (448 km) päivlaskmas, Ukrainanke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), Moldavijanke päivnouzmas (681 km, se otab Prut-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km^[3].

Veden pind — 3%. Znamasine jogi om Dunai, se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) Mustmerhe lankten. Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab Mustmeri. Randanpird om 193,5 km.^[3]

Karpatad ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs Vrančan zon om, se kucub manrehkaidusiden kajadusid Venäman lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Moldavänu-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.

Londuseližed pävarad oma äimetalližed kivendod, kivivoi, londuseline gaz, mecad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), kivihil', kuld, raudkivend; toižed varad oma keitandsol, gidroenergii.

Politine sistem

Ohjandusen form om unitarine segoitadud tazovaldkund.

Valdkundan da sen azektud vägiden pämez' om prezident (rom.: Preşedintele României). Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks. Prezidental kahtenden strokun voimuz om olmas, koumen — eile. Nügüdläine prezident radab vn 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad (rom.: Preşedintele Consiliului de Miniştri), ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.

Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (rom.: Senat), se mülütab 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi (rom.: Camera Deputaţilor) 332 deputatanke, heiden keskes 18 oma rahvahanvähembusišpäi. Valitas molembiden Kodiden ühtnijoid kaiken rahvahan änestusel nelläks vodeks.

Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 11. päiväl tal'vkud. Viorika Denčile radab päministran vs 2018 vilukun 17. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Romanijan administrativiž-territorialine jagand.

Romanii jagase 41 ümbrikho (rom.: žudec) da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke Buharestan municipalitetha. Ümbrikod alajagasoiš penembihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.

Romanijan ümbrikod oma ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned ei olgoi administrativižed ühtnikad.

Eläjad

Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 21 729 871 ristitud.

Romanijas elädas romanijalaižed.

Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe^[4], surembaspäi penembha): Kluž Napok, Timišoar, Jassi, Konstanc, Kraiov, Brašov, Galac, Ploješti.

Rahvahanižanduz

Romanijan päeksport om metallad, mašinansauvomižen produkcii tegimišton täht, avtod; toine eksport — programad kompjuteroiden täht, sobad (sidä kesken sodasobad), plastmassad, räzinad, zelläd.

Homaičendad

↑ Romanijan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)
↑ Mugažo .eu kuti EÜ:n ühtnii.
↑ ^3,0 ^3,1 Anuarul Statistic al României (Romanijan jogavozne statistik). Ediția 2007. (rom.)
↑ Ristitišt vn 2011 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro). (rom.)

Irdkosketused

Romanijan ohjastusen oficialine sait (gov.ro). (rom.) (angl.)
Romanijan parlamentan oficialine sait (parlament.ro). (rom.) (angl.)
Romanijan prezidentan oficialine sait (presidency.ro). (rom.)

Romanii Vikiaitas

	Evropan valdkundad
	Evropan valdkundad Alamad \| Albanii \| Andorr \| Armenii¹ \| Azerbaidžan¹ \| Avstrii \| Bel'gii \| Bolgarii \| Bosnii da Gercegovin \| Čehanma \| Danii \| Estinma \| Francii \| Grekanma \| Gruzii¹ \| Horvatii \| Irlandii \| Islandii \| Ispanii \| Italii \| Kazahstan¹ \| Kipr¹ \| Latvii \| Lihtenštein \| Litvanma \| Lüksemburg \| Mad'jaranma \| Mal't \| Moldov \| Monako \| Mustmägi \| Norvegii \| Pohjoižmakedonii \| Pol'šanma \| Portugalii \| Ročinma \| Romanii \| San Marino \| Saksanma \| Serbii \| Slovakii \| Slovenii \| Suomenma \| Sur' Britanii \| Šveicarii \| Turkanma¹ \| Ukrain \| Vatikan \| Vaugedvenäma \| Venäma¹
	¹ Om Azijas mugažo.

[1] Romanijan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)

[2] Mugažo .eu kuti EÜ:n ühtnii.

[statro07-3] 3,0 ^3,1 Anuarul Statistic al României (Romanijan jogavozne statistik). Ediția 2007. (rom.)

[4] Ristitišt vn 2011 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro). (rom.)

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Rivi 6: / Rivi 6: @@
 | Flag text = Romanijan flag
 | Pälidn = Buharest
-| Eläjiden lugu = 21,729,871<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ro.html Romanijan ristitišton endustuz vl 2014 heinkus. — Mail'man faktoiden kirj (cia.gov).] {{ref-en}}</ref>
+| Eläjiden lugu = 21,457,116<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ro.html Romanijan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — ''Cia.gov''.] {{ref-en}}</ref>
-| Voz' = 2014
+| Voz' = 2018
 | Pind = 238,391
 | Kart = EU-Romania.svg
 | Kel' = [[romanan kel'|romanan]]
 | Valdkundan pämez' = [[Johannis Klaus|Klaus Johannis]]
-| Päministr = [[Kimpänu Sorin|Sorin Kimpänu]]
+| Päministr = [[Denčile Viorika|Viorika Denčile]]
 | Religii = [[hristanuskond]]
 | Valüt = [[romanijan lei]] (RON)
@@ Rivi 19: / Rivi 19: @@
 | Aigvö = tal'vel [[UTC]]+2,<br />kezal [[UTC]]+3
 }}
-'''Romanii''' ([[romanan kel'|roman.]]: ''România''), nece om täuz' oficialine nimituz, om valdkund [[Evrop]]an suvipäivnouzmpoles, [[Balkanan pol'sar'|Balkanan pol'saren]] pohjoižpäivnouzmpoles. Pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Buharest]].
+'''Romanii''' ({{lang-ro|România}}), nece om täuz' oficialine nimituz, om valdkund [[Evrop]]an suvipäivnouzmpoles, [[Balkanan pol'sar'|Balkanan pol'saren]] pohjoižpäivnouzmpoles. Pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Buharest]].
-Vspäi 2004 valdkund om [[PAKO]]:n ühtnijaks, vspäi 2007 — [[EÜ]]:n ühtnijaks.
+Vspäi 2004 valdkund om [[Pohjoižatlantižen kožundkirjutesen organizacii|PAKO:n]] ühtnijaks, vspäi 2007 — [[Evropan Ühtištuz|EÜ:n]] ühtnijaks.
 == Istorii ==
-Vl 1877 semendkun 9. päiväl Romanii tedoti ripmatomudes [[Ottomanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]].
+Vn 1877 9. päiväl semendkud Romanii tedoti ripmatomudes [[Osmanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]].
-Romanijan Konstitucijad vahvištihe vl 1991 tal'vkun 8. päiväl kaiken rahvahan referendumal. Vl 2003 redukul järgenduseližid vajehtusid panihe sättumha EÜ:n käskusištole.
+Vahvištihe Romanijan Konstitucijad kaiken rahvahan referendumal vn 1991 8. päiväl tal'vkud. Panihe järgenduseližid vajehtusid vn 2003 redukul sättumha EÜ:n käskusištole.
 == Geografijan andmused ==
 [[Fail:Romania location map Topographic.png|thumb|left|250px|Romanijan reljefan kart.]]
-Romanii om mavaldkundröunoiš [[Bolgarii|Bolgarijanke]] suves (röunan piduz — 631 km), [[Serbii|Serbijanke]] (546 km) da [[Mad'jaranma]]nke (448 km) päivlaskmas, [[Ukrain]]anke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), [[Moldavii|Moldavijanke]] päivnouzmas (681 km, se otab [[Prut]]-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km<ref name="statro07">Anuarul Statistic al României. Ediția 2007. {{ref-ro}}</ref>.
+Romanii om mavaldkundröunoiš [[Bolgarii|Bolgarijanke]] suves (röunan piduz — 631 km), [[Serbii|Serbijanke]] (546 km) da [[Mad'jaranma]]nke (448 km) päivlaskmas, [[Ukrain]]anke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), [[Moldavii|Moldavijanke]] päivnouzmas (681 km, se otab [[Prut]]-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km<ref name="statro07">Anuarul Statistic al României (Romanijan jogavozne statistik). Ediția 2007. {{ref-ro}}</ref>.
-Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Must meri]]. Randanpird om 193,5 km<ref name="statro07"/>.
+Veden pind — 3%. Znamasine jogi om [[Dunai]], se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) [[Mustmeri|Mustmerhe]] lankten. Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Mustmeri]]. Randanpird om 193,5 km.<ref name="statro07"/>
 [[Karpatad]] ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs [[Vrančan zon]] om, se kucub [[manrehkaiduz|manrehkaidusiden]] kajadusid [[Venäma]]n lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om [[Moldavänu]]-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.
-Veden pind — 3%. Znamasine jogi om [[Dunai]], se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) [[Must meri|Mustha merhe]] lankten.
 Londuseližed pävarad oma [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]]; toižed varad oma [[keitandsol]], [[gidroenergii]].
@@ Rivi 44: / Rivi 42: @@
 Ohjandusen form om unitarine [[prezidentiž-parlamentine tazovaldkund|segoitadud]] tazovaldkund.
-Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast 5 vodeks. Prezidental toižen strokun om voimuz, a koumen — eile. [[Johannis Klaus|Nügüdläine prezident]] radab vs 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad, ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.
+Valdkundan da sen azektud vägiden pämez' om prezident ({{lang-ro|Preşedintele României}}). Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks. Prezidental kahtenden strokun voimuz om olmas, koumen — eile. [[Johannis Klaus|Nügüdläine prezident]] radab vn 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad ({{lang-ro|Preşedintele Consiliului de Miniştri}}), ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.
-Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat ([[romanan kel'|roman.]] ''Senat''), se mülüb 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi ([[romanan kel'|roman.]] ''Camera Deputaţilor'') 332 deputatanke (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht). Molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4 vodeks.
+Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat ({{lang-ro|Senat}}), se mülütab 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi ({{lang-ro|Camera Deputaţilor}}) 332 deputatanke, heiden keskes 18 oma rahvahanvähembusišpäi. Valitas molembiden Kodiden ühtnijoid kaiken rahvahan änestusel nelläks vodeks.
+Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 11. päiväl tal'vkud. [[Viorika Denčile]] radab päministran vs 2018 vilukun 17. päiväspäi.
 == Administrativiž-territorialine jagand ==
 &nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Romanijan administrativiž-territorialine jagand]].''
-Romanii alajagase 41 ümbrikho ([[romanan kel'|roman.]]: ''žudec'') da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke [[Buharest]]an municipalitetha. Ümbrikod alajagase penembaižihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.
+Romanii jagase 41 ümbrikho ({{lang-ro|žudec}}) da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke [[Buharest]]an municipalitetha. Ümbrikod alajagasoiš penembihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.
-Romanijan ümbrikod oma ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned ei ole administrativižed ühtnikad.
+Romanijan ümbrikod oma ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned ei olgoi administrativižed ühtnikad.
 == Eläjad ==
+Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 21 729 871 ristitud.
 Romanijas elädas [[romanijalaižed]].
-Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristitud vl 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vl 2011 redukun 20. päiväl. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro).] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]].
+Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vn 2011 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (''recensamantromania.ro'').] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]].
 == Rahvahanižanduz ==
@@ Rivi 67: / Rivi 69: @@
 == Irdkosketused ==
-* [http://www.gov.ro/main/index/l/2/ Romanijan ohjastusen oficialine sait.] {{ref-ro}} {{ref-en}}
+* [http://www.gov.ro/main/index/l/2/ Romanijan ohjastusen oficialine sait (''gov.ro'').] {{ref-ro}} {{ref-en}}
-* [http://www.parlament.ro/ Romanijan parlamentan oficialine sait.] {{ref-ro}} {{ref-en}}
+* [http://www.parlament.ro/ Romanijan parlamentan oficialine sait (''parlament.ro'').] {{ref-ro}} {{ref-en}}
-* [http://www.presidency.ro/ Romanijan prezidentan oficialine sait.] {{ref-ro}}
+* [http://www.presidency.ro/ Romanijan prezidentan oficialine sait (''presidency.ro'').] {{ref-ro}}
 {{Commons|Romania}}