Saharan rahvahatoi ma: Erod versijoiden keskes

Sirvi ajalugu interaktiivselt

← Vanhemb vajehtuz Udemb vajehtuz→

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt

VisuaalneVikitekst

Pandud

Vajehtuz 14. Keväz’ku 2019, kell 11:47

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Saharan rahvahatoi ma, vai Sahar (arab.: صحراء; franc.: Sahara) om kaikiš suremb letkesine rahvahatoi ma mail'mas da koumanz' surudel rahvahatoi ma (Antarktidan da Arktikan jäl'ghe) mail'mas, sijadase Pohjoižafrikal.

Ühthižed andmused

Sahar levigandeb 4800 km päivlaskmaspäi päivnouzmha da 800..1200 km pohjoižespäi suvehe. Pind — 8,6 mln. km²^[1] (läz 30% Afrikan pindad), vai 9,1 mln. km² (WWF^[2]).

Sahar otab paloikš enamba mi 10 valdkundoiden territorijad — Alžir, Tunis, Livii da Egipt pohjoižes; Marok da Mavritanii päivlaskmas; Mali, Niger, Čad da Sudan suves. Ristitud kaikenaigašti eläba vaiše oazisoiš, Nil- da Niger-jogiden alangištoiš.

Saharan regionad: Tenere, Sur' Päivnouzmaine Erg, Sur' Päivlaskmaine Erg, Tanezruft, Hamad El' Hamr, Erg Igidi, Erg Šeš, mugažo Talak, Aravijan (Egiptal), Alžiran, Livijan da Nubijan rahvahatomad mad.

Rahvahatoman man südäimine ristitišt om vaiše 2,5 mln. ristituid.

Etimologii

«Sahar»-nimi mainitase meiden eran I voz'sadaspäi.^[3]. Se libub arabižes «صَحراء» (ṣaḥrāʾ)-sanaspäi, kudamb znamoičeb «rahvahatoi ma», da sen äilugun «ṣaḥārāʾ»-sanaspäi. Sen ühtes om kosketust «aṣḥar»-adjektivanke, «rahvahatoman man, rusttan polhe mujun» znamoičendanke.

Erasiden regioniden nimed oma berberan augotižlibundanke^[1]: Tanezruft (Alžiran ehtbokas), Tenere (Nigeran keskuses).

Geografii

Sahar tegihe rahvahatomaks maks 5 mln. vot tagaze.

Sahar randičeb päivlaskmas Atlantižen valdmerenke, om röunoiš pohjoižes Atlas-mägidenke da Keskmerenke, i päivnouzmas — Rusttan merenke. Rahvahatoman man suviröun märičese amuižiden vähälikujiden letkesižiden düniden zonal (16° p.l.). Sahel'-region om necen zonan suvehe, Sudanan savann sijadase sen regionan jäl'ghe^[1].

Letkesiž-kivine tip dominiruib neciš rahvahatomas mas. Saharas om äi ojandehid. Manalaižed järved venudas rahvahatoman man pohjoižes meren pindan ülemba (Livijas — 500 m ü.m.t.), ka niiden vezi kävutase Keskmeren randpolen territorijoiden irrigacijan da jomižen täht.

Klimat

Kožui maižandusele klimat oleskeleb Saharas 17 tuhad vot pordal. Jäl'ghine mugoine klimatan pord oli 4 tuhad vot tagaz, se möst saškandese ičeze maksimumhasai vl 15000 meiden erad.

Nügüd'aigan letked zavodiba tulda oazisoihe hondon ičtazevedandan kazvištho tagut, ka ümbärdajiden valdkundoiden ohjastused käsktas ištutada sauptajid puiden jonoid.

Homaičendad

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Sahara — Britannica Online Encyclopedia (britannica.com) (angl.)
↑ Northern Africa. — WWF (Mail'man londusen fond, worldwildlife.org) (angl.)
↑ Сахара. // Словарь современных географических названий / Под общ. ред. акад. В.М. Котлякова. Электронное издание. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006. (slovari.yandex.ru) (ven.)

Saharan rahvahatoi ma Vikiaitas

[britannica-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Sahara — Britannica Online Encyclopedia (britannica.com) (angl.)

[2] Northern Africa. — WWF (Mail'man londusen fond, worldwildlife.org) (angl.)

[geo-3] Сахара. // Словарь современных географических названий / Под общ. ред. акад. В.М. Котлякова. Электронное издание. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006. (slovari.yandex.ru) (ven.)

[1]

[2]

[3]

@@ Rivi 3: / Rivi 3: @@
 [[Fail:Sahara satellite hires.jpg|thumb|right|200px|Saharan nägu Man kaimdajaspäi («NASA World Wind»-organizacijan foto).]]
 [[Fail:Libya 4608 Idehan Ubari Dunes Luca Galuzzi 2007.jpg|thumb|right|250px|Sahar [[Livii|Livijas]].]]
-'''Saharan rahvahatoi ma''', vai '''Sahar''' ([[araban kel'|arab.]]: ''صحراء''; [[francijan kel'|franc.]]: ''Sahara'') om kaikiš suremb letkesine [[rahvahatoi ma]] mail'mas da koumanz' surudel rahvahatoi ma ([[Antarktid]]an da [[Arktik]]an jäl'ghe) mail'mas, sijadase [[Pohjoižafrik]]al. Se levigandeb 4800 km  päivlaskmaspäi päivnouzmha da 800 — 1200 km pohjoižespäi suvehe. Pind — 8,6 mln. km²<ref name="britannica"/> (läz 30% Afrikan pindad), vai 9,1 mln. km² (WWF<ref>[http://worldwildlife.org/ecoregions/pa1327 Northern Africa]. — WWF (Mail'man londusen fond) {{ref-en}}</ref>). Sahar päivlaskmas randičeb [[Atlantine valdmeri|Atlantižen valdmerenke]], pohjoižes om röunoiš [[Atlas (mäged)|Atlas-mägidenke]] da [[Keskmeri|Keskmerenke]], a päivnouzmas — [[Rusked meri|Rusttan merenke]]. Rahvahatoman man suviröun märičese amuižiden vähälikujiden letkesižiden düniden zonal (16° p.l.). [[Sahel']]-region om necen zonan suvehe, sen regionan jäl'ghe Sudanan savann sijadase<ref name="britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516375/Sahara Sahara] — Britannica Online Encyclopedia {{ref-en}}</ref>.
+'''Saharan rahvahatoi ma''', vai '''Sahar''' ([[araban kel'|arab.]]: ''صحراء''; {{lang-fr|Sahara}}) om kaikiš suremb letkesine [[rahvahatoi ma]] mail'mas da koumanz' surudel rahvahatoi ma ([[Antarktid]]an da [[Arktik]]an jäl'ghe) mail'mas, sijadase [[Pohjoižafrik]]al.
+== Ühthižed andmused ==
-Sahar otab paloikš enamba mi 10 valdkundoiden territorijad — [[Alžir]], [[Tunis]], [[Livii]] da [[Egipt]] pohjoižes; [[Marok]] da [[Mavritanii]] päivlaskmas; [[Mali]], [[Niger]], [[Čad]] da [[Sudan]] suves. Ristitud kaikenaigašti eläba vaiše [[oazis]]oiš, [[Nil]]- da [[Niger (jogi)|Niger]]-jogiden alangištoiš.
+Sahar levigandeb 4800 km  päivlaskmaspäi päivnouzmha da 800..1200 km pohjoižespäi suvehe. Pind — 8,6 mln. km²<ref name="britannica"/> (läz 30% Afrikan pindad), vai 9,1 mln. km² (WWF<ref>[http://worldwildlife.org/ecoregions/pa1327 Northern Africa]. — WWF (Mail'man londusen fond, ''worldwildlife.org'') {{ref-en}}</ref>).
+Sahar otab paloikš enamba mi 10 valdkundoiden territorijad — [[Alžir]], [[Tunis]], [[Livii]] da [[Egipt]] pohjoižes; [[Marok]] da [[Mavritanii]] päivlaskmas; [[Mali]], [[Niger]], [[Čad]] da [[Sudan]] suves. Ristitud kaikenaigašti eläba vaiše [[oazis]]oiš, [[Nil]]- da [[Niger (jogi)|Niger]]-jogiden alangištoiš.
-Letkesiž-kivesine tip dominiruib neciš rahvahatomas mas.
 Saharan regionad: Tenere, Sur' Päivnouzmaine Erg, Sur' Päivlaskmaine Erg, Tanezruft, Hamad El' Hamr, Erg Igidi, Erg Šeš, mugažo Talak, Aravijan (Egiptal), Alžiran, Livijan da Nubijan rahvahatomad mad.
-Rahvahatoman man südäimine ristitišt om vaiše 2,5 mln. ristitud.
+Rahvahatoman man südäimine ristitišt om vaiše 2,5 mln. ristituid.
 == Etimologii ==
-«Sahar»-nimi mainitase meiden eran I voz'sadaspäi.<ref name="geo">[http://slovari.yandex.ru/dict/geography/article/geo/geo3/geo-4162.htm Сахара]. // Словарь современных географических названий / Под общ. ред. акад. В.М. Котлякова. Электронное издание. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006. {{ref-ru}}</ref>. Se om sündnu arabižes «صَحراء» (ṣaḥrāʾ)-sanaspäi, kudamb znamoičeb «rahvahatoi ma», da sen äilugun «ṣaḥārāʾ»-sanaspäi. Sen ühtes om kosketuz «aṣḥar»-adjektivanke, «rahvahatoman man, rusttan polhe mujun» znamoičendanke.
+«Sahar»-nimi mainitase meiden eran I voz'sadaspäi.<ref name="geo">[http://slovari.yandex.ru/dict/geography/article/geo/geo3/geo-4162.htm Сахара]. // Словарь современных географических названий / Под общ. ред. акад. В.М. Котлякова. Электронное издание. — Екатеринбург: У-Фактория, 2006. (''slovari.yandex.ru'') {{ref-ru}}</ref>. Se libub arabižes «صَحراء» (ṣaḥrāʾ)-sanaspäi, kudamb znamoičeb «rahvahatoi ma», da sen äilugun «ṣaḥārāʾ»-sanaspäi. Sen ühtes om kosketust «aṣḥar»-adjektivanke, «rahvahatoman man, rusttan polhe mujun» znamoičendanke.
 Erasiden regioniden nimed oma [[berberalaižed|berberan]] augotižlibundanke<ref name="britannica"/>: Tanezruft (Alžiran ehtbokas), Tenere (Nigeran keskuses).
-== Geografii da klimat ==
+== Geografii ==
 [[Fail:Saharan topographic elements map.png|thumb|right|400px|Saharan topografine kart]]
 Sahar tegihe rahvahatomaks maks 5 mln. vot tagaze.
+Sahar randičeb päivlaskmas [[Atlantine valdmeri|Atlantižen valdmerenke]], om röunoiš pohjoižes [[Atlas (mäged)|Atlas-mägidenke]] da [[Keskmeri|Keskmerenke]], i päivnouzmas — [[Rusked meri|Rusttan merenke]]. Rahvahatoman man suviröun märičese amuižiden vähälikujiden letkesižiden düniden zonal (16° p.l.). [[Sahel']]-region om necen zonan suvehe, Sudanan savann sijadase sen regionan jäl'ghe<ref name="britannica">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516375/Sahara Sahara] — Britannica Online Encyclopedia (''britannica.com'') {{ref-en}}</ref>.
-Saharas om äi ojandehid. Manalaižed järved rahvahatoman man pohjoižes venuba meren pindan ülemba (Livijas — 500 m), ka vezi niišpäi kävutase Keskmeren randpolen territorijoiden irrigacijan da jomižen täht.
+Letkesiž-kivine tip dominiruib neciš rahvahatomas mas. Saharas om äi ojandehid. Manalaižed järved venudas rahvahatoman man pohjoižes meren pindan ülemba (Livijas — 500 m ü.m.t.), ka niiden vezi kävutase Keskmeren randpolen territorijoiden irrigacijan da jomižen täht.
-Kožui maižandusele klimat oleskeleb Saharas 17 tuhad vot pordal. Jäl'ghine mugoine klimatan pord oli 4 tuhad vot tagaz, se möst sab ičeze maksimumad vl 15000 meiden erad.
+== Klimat ==
+Kožui maižandusele klimat oleskeleb Saharas 17 tuhad vot pordal. Jäl'ghine mugoine klimatan pord oli 4 tuhad vot tagaz, se möst saškandese ičeze maksimumhasai vl 15000 meiden erad.
 Nügüd'aigan letked zavodiba tulda oazisoihe hondon ičtazevedandan kazvištho tagut, ka ümbärdajiden valdkundoiden ohjastused käsktas ištutada sauptajid puiden jonoid.
@@ Rivi 31: / Rivi 35: @@
 <references />
+{{Commons|Category:Sahara}}
-{{stub}}
-[[Kategorii:Saharan rahvahatoi ma|*]]
+[[Kategorii:Saharan rahvahatoi ma| ]]
+[[Kategorii:Rahvahatomad mad kirjamišton mödhe]]
 [[Kategorii:Rahvahatomad mad]]
 [[Kategorii:Afrik]]
-[[Kategorii:Rahvahatomad mad kirjamišton mödhe]]