Brazilii: Erod versijoiden keskes

Vikipedii-späi
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Koiravva (pagin | tehtud radod)
+
Koiravva (pagin | tehtud radod)
formitez
Rivi 7: Rivi 7:
| Flag text = Brazilijan flag
| Flag text = Brazilijan flag
| Pälidn = Brazilia
| Pälidn = Brazilia
| Eläjiden lugu = 202,656,788<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html Brazilijan ristitišton endustuz vl 2014 heinkus. Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov).] {{ref-en}}</ref>
| Eläjiden lugu = 202,656,788<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html Brazilijan ristitišton endustuz vn 2014 heinkus. // Mail'man faktoiden kirj. — ''Cia.gov''.] {{ref-en}}</ref>
| Voz' = 2014
| Voz' = 2014
| Pind = 8,514,877
| Pind = 8,514,877
Rivi 18: Rivi 18:
| Internet-domen = [[.br]]
| Internet-domen = [[.br]]
| Telefonkod = +55
| Telefonkod = +55
| Aigvö = [[UTC]]-5..-2
| Aigvö = [[UTC]]−5..−2
}}
}}
'''Brazilii''' ([[portugalijan kel'|port.]]: ''Brasil''), täuz' oficialine nimituz — '''Brazilijan Federativine Tazovaldkund''' ([[portugalijan kel'|port.]]: ''República Federativa do Brasil''), om valdkund [[Suviamerik]]as. Pälidn om [[Brazilia]].
'''Brazilii''' ({{lang-pt|Brasil}}), täuz' oficialine nimituz — '''Brazilijan Federativine Tazovaldkund''' ({{lang-pt|República Federativa do Brasil}}), om valdkund [[Suviamerik]]as. Pälidn om [[Brazilia]].


Pindan dai ristitišton mödhe valdkund otab videnden sijan mail'mas.
Pindan dai ristitišton mödhe valdkund otab videnden sijan mail'mas.


== Istorii ==
== Istorii ==
Vl 1822 sügüz'kun 7. päiväl Brazilii tedoti ripmatomudes [[Portugalii|Portugalijaspäi]] i tegihe Brazilijan imperijaks. Vl 1889 kül'mkun 15. päiväl vahvištihe tazovaldkundad da sen ohjastust.
Vn 1822 7. päiväl sügüz'kud Brazilii tedištoiti ripmatomudes [[Portugalii|Portugalijaspäi]] i kändihe Brazilijan imperijaks. Vn 1889 15. päiväl kül'mkud vahvištihe tazovaldkundad da sen ohjastust.


== Geografii da klimat ==
== Geografii da klimat ==
Rivi 31: Rivi 31:
Brazilii om mavaldkundröunoiš [[Venesuel]]anke (röunan piduz — 2137 km), [[Gajan]]anke (1308 km), [[Surinam]]anke (515 km) da [[Francijan Gvian]]anke (649 km) pohjoižes, [[Urugvai]]nke suves (1050 km), [[Argentin]]anke (1263 km) da [[Paragvai]]nke (1371 km) suvipäivlaskmas, [[Bolivii|Bolivijanke]] (3403 km) da [[Peru]]nke (2659 km) päivlaskmas, [[Kolumbii|Kolumbijanke]] lodehes (1790 km). Ühthine röunoiden piduz om 16,145 km. Valdkundan pohjoižpäivnouzmaižed, päivnouzmaižed da suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Atlantine valdmeri]]. Randanpird om 7491 km.
Brazilii om mavaldkundröunoiš [[Venesuel]]anke (röunan piduz — 2137 km), [[Gajan]]anke (1308 km), [[Surinam]]anke (515 km) da [[Francijan Gvian]]anke (649 km) pohjoižes, [[Urugvai]]nke suves (1050 km), [[Argentin]]anke (1263 km) da [[Paragvai]]nke (1371 km) suvipäivlaskmas, [[Bolivii|Bolivijanke]] (3403 km) da [[Peru]]nke (2659 km) päivlaskmas, [[Kolumbii|Kolumbijanke]] lodehes (1790 km). Ühthine röunoiden piduz om 16,145 km. Valdkundan pohjoižpäivnouzmaižed, päivnouzmaižed da suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Atlantine valdmeri]]. Randanpird om 7491 km.


Tihedašti elänzoittud man pala sijadase [[Brazilijan mägišt]]ol. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Piko Da Neblin]]-mägenoc, 2994 m valdmeren pindan päl, seižub läz Venesuelan röunad. Znamasižed joged oma [[Amazonas (jogi)|Amazonas]] ližajogidenke, [[Paran (jogi)|Paran]] da sen ližajoged, a [[San Fransisku]] mugažo.
Tihedašti elänzoittud man pala sijadase [[Brazilijan mägišt]]ol. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Piko Da Neblin]]-mägenoc 2994 m ü.m.t., seižub läz Venesuelan röunad. Znamasižed joged oma [[Amazonas (jogi)|Amazonas]] ližajogidenke, [[Paran (jogi)|Paran]] da sen ližajoged, i [[San Fransisku]] mugažo.


Londuseližed pävarad oma [[metall]]ad ([[raud|raudkivend]], [[nikel']], [[tin]], [[marganc]], [[kuld]], [[platin]], [[boksitad]], [[uran (himine element)|uran]], harvad londuses metallad), [[fosfatad]], [[kivivoi]], [[mec]], [[gidroenergii]].
Londuseližed pävarad oma [[metall]]ad ([[raud|raudkivend]], [[nikel']], [[tin]], [[marganc]], [[kuld]], [[platin]], [[alüminii|boksitad]], [[uran (himine element)|uran]], harvad londuses metallad), [[fosfor|fosfatad]], [[kivivoi]], [[mec]], [[gidroenergii]].


== Politine sistem ==
== Politine sistem ==
[[Fail:Palacio Alvorada commons.jpg|thumb|right|250px|''Palacio Alvorada'' («päidusen pert'kulu») om Brazilijan prezidentan pert' [[Brazilia]]s.]]
[[Fail:Palacio Alvorada commons.jpg|thumb|right|250px|''Palacio Alvorada'' («päidusen pert'kulu») om Brazilijan prezidentan pert' [[Brazilia]]s.]]
Ohjandusen form om federativine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast 4 vodeks, kahtenden strokun om voimuz (vspäi 1997). Üks' varaprezident om prezidentale abuhu.
Ohjandusen form om federativine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks, kahtenden strokun voimuz om olmas (vspäi 1997). Üks' varaprezident om prezidentale abhu.


Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress ([[portugalijan kel'|port.]]: ''Congresso Nacional do Brasil''). Üläkodi om Federaline Senat 81 ühtnijanke (8 vodeks). Alakodi om Ezitajiden Kodi 513 deputatanke, kaik rahvaz valičeb heid 4 vodeks.
Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress ({{lang-pt|Congresso Nacional do Brasil}}). Üläkodi om Federaline Senat 81 ühtnijanke (kahesaks vodeks). Alakodi om Ezitajiden Kodi 513 deputatanke, kaik rahvaz valičeb heid nelläks vodeks.


Nügüdläine Brazilijan prezident om [[Rusef Dilma|Dilma Rusef]] (vspäi 2014 kahtenz' strok); päministr om [[Temer Mišel|Mišel Temer]].
Nügüdläine Brazilijan prezident om [[Rusef Dilma|Dilma Rusef]] (vspäi 2014 kahtenz' strok); päministr om [[Temer Mišel|Mišel Temer]].
Rivi 46: Rivi 46:
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Brazilijan administrativiž-territorialine jagand]].''
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Brazilijan administrativiž-territorialine jagand]].''


Brazilii alajagase 26 štatha (valdkundha, [[portugalijan kel'|port.]] ''estado''), da 1 pälidnan federaline ümbrik om völ ([[Brazilia]]). Štatoid ühtetas vidhe statistižhe regionha (Pohjoine, Pohjoiž-päivnouzmaine, Päivlaskmaiž-keskuzline, Suvipäivnouzmaine da Suvine). Štatad alajagase 5570 municipalitetha (üks'lugu [[portugalijan kel'|port.]] ''município'').
Brazilii jagase 26 štataks (valdkundaks, {{lang-pt|estado}}), da 1 pälidnan federaline ümbrik om völ ([[Brazilia]]). Ühtetas štatoid vidhe statistižhe regionha (Pohjoine, Pohjoiž-päivnouzmaine, Päivlaskmaiž-keskuzline, Suvipäivnouzmaine da Suvine). Štatad alajagasoiš 5570 municipalitetaks (üks'lugu port. ''município'').


== Eläjad ==
== Eläjad ==
Brazilijas elädas [[brazilijalaižed]].
Brazilijas elädas [[brazilijalaižed]].


Valdkundan lidnad-millionerad (enamba 2 mln ristitud vl 2014<ref>[http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2014/default.shtm Brazilijan ristitišt vl 2014 heinkun 1. päiväl. — Brazilijan Geografijan da statistikan institut (ibge.gov.br).] {{ref-pt}}</ref>, surembaspäi penembha): [[San Paulu]], [[Rio-de-Žaneiro]], [[Salvador (lidn, Baii, Brazilii)|Salvador]], [[Brazilia]], [[Fortalez]], [[Belu Orizonti]], [[Manaus]].
Valdkundan lidnad-millionerad (enamba 2 mln ristituid vl 2014<ref>[http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2014/default.shtm Brazilijan ristitišt vn 2014 1. päiväl heinkud. — Brazilijan Geografijan da statistikan institut (''ibge.gov.br'').] {{ref-pt}}</ref>, surembaspäi penembha): [[San Paulu]], [[Rio-de-Žaneiro]], [[Salvador (lidn, Baii, Brazilii)|Salvador]], [[Brazilia]], [[Fortalez]], [[Belu Orizonti]], [[Manaus]].


== Ekonomik ==
== Ekonomik ==
Rivi 60: Rivi 60:


== Irdkosketused ==
== Irdkosketused ==
* [http://www.brasil.gov.br/ Brazilijan Federativižen Tazovaldkundan oficialine portal (Portal Brasil).] {{ref-pt}}
* [http://www.brasil.gov.br/ Brazilijan Federativižen Tazovaldkundan oficialine portal (Portal Brasil, ''brasil.gov.br'').] {{ref-pt}}

{{Commons|Brazil}}
{{Commons|Brazil}}

{{Suviamerik}}
{{Suviamerik}}



Vajehtuz 5. Semendku 2019, kell 21:37

Brazilijan Federativine Tazovaldkund
República Federativa do Brasil
 Flag
 Valdkundznam
Pälidn Brazilia
Eläjiden lugu (2014) 202,656,788[1] ristitud
Pind 8,514,877 km²
Brazilijan Federativine Tazovaldkund República Federativa do Brasil
Kel' portugalijan
Valdkundan pämez' Dilma Rusef
Päministr Mišel Temer
Religii hristanuskond
Valüt brazilijan real (R$) (BRL)
Internet-domen .br
Telefonkod +55
Aigvö UTC−5..−2

Brazilii (port.: Brasil), täuz' oficialine nimituz — Brazilijan Federativine Tazovaldkund (port.: República Federativa do Brasil), om valdkund Suviamerikas. Pälidn om Brazilia.

Pindan dai ristitišton mödhe valdkund otab videnden sijan mail'mas.

Istorii

Vn 1822 7. päiväl sügüz'kud Brazilii tedištoiti ripmatomudes Portugalijaspäi i kändihe Brazilijan imperijaks. Vn 1889 15. päiväl kül'mkud vahvištihe tazovaldkundad da sen ohjastust.

Geografii da klimat

Brazilijan topografine kart.

Brazilii om mavaldkundröunoiš Venesuelanke (röunan piduz — 2137 km), Gajananke (1308 km), Surinamanke (515 km) da Francijan Gviananke (649 km) pohjoižes, Urugvainke suves (1050 km), Argentinanke (1263 km) da Paragvainke (1371 km) suvipäivlaskmas, Bolivijanke (3403 km) da Perunke (2659 km) päivlaskmas, Kolumbijanke lodehes (1790 km). Ühthine röunoiden piduz om 16,145 km. Valdkundan pohjoižpäivnouzmaižed, päivnouzmaižed da suvipäivnouzmaižed randad lainištab Atlantine valdmeri. Randanpird om 7491 km.

Tihedašti elänzoittud man pala sijadase Brazilijan mägištol. Kaikiš korktemb čokkoim om Piko Da Neblin-mägenoc 2994 m ü.m.t., seižub läz Venesuelan röunad. Znamasižed joged oma Amazonas ližajogidenke, Paran da sen ližajoged, i San Fransisku mugažo.

Londuseližed pävarad oma metallad (raudkivend, nikel', tin, marganc, kuld, platin, boksitad, uran, harvad londuses metallad), fosfatad, kivivoi, mec, gidroenergii.

Politine sistem

Palacio Alvorada («päidusen pert'kulu») om Brazilijan prezidentan pert' Brazilias.

Ohjandusen form om federativine prezidentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks, kahtenden strokun voimuz om olmas (vspäi 1997). Üks' varaprezident om prezidentale abhu.

Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress (port.: Congresso Nacional do Brasil). Üläkodi om Federaline Senat 81 ühtnijanke (kahesaks vodeks). Alakodi om Ezitajiden Kodi 513 deputatanke, kaik rahvaz valičeb heid nelläks vodeks.

Nügüdläine Brazilijan prezident om Dilma Rusef (vspäi 2014 kahtenz' strok); päministr om Mišel Temer.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Brazilijan administrativiž-territorialine jagand.

Brazilii jagase 26 štataks (valdkundaks, port.: estado), da 1 pälidnan federaline ümbrik om völ (Brazilia). Ühtetas štatoid vidhe statistižhe regionha (Pohjoine, Pohjoiž-päivnouzmaine, Päivlaskmaiž-keskuzline, Suvipäivnouzmaine da Suvine). Štatad alajagasoiš 5570 municipalitetaks (üks'lugu port. município).

Eläjad

Brazilijas elädas brazilijalaižed.

Valdkundan lidnad-millionerad (enamba 2 mln ristituid vl 2014[2], surembaspäi penembha): San Paulu, Rio-de-Žaneiro, Salvador, Brazilia, Fortalez, Belu Orizonti, Manaus.

Ekonomik

Vl 2012 Brazilijan päeksport oli raudkivend da sen koncentrat (13%), kivivoi (8%), sojanbabud (7%); toine eksport — rogosahar (5%), kodilind (3%), avtod (2%), kuld (1%), fruktsüdäivezi (1%).

Homaičendad

  1. Brazilijan ristitišton endustuz vn 2014 heinkus. // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)
  2. Brazilijan ristitišt vn 2014 1. päiväl heinkud. — Brazilijan Geografijan da statistikan institut (ibge.gov.br). (port.)

Irdkosketused



Suviamerikan valdkundad
Suviamerikan valdkundad
Suviamerikan valdkundad
Argentin | Bolivii | Brazilii | Čili | Ekvador | Gajan | Kolumbii | Paragvai | Peru | Surinam | Urugvai | Venesuel