Brazilii: Erod versijoiden keskes
+ |
formitez |
||
Rivi 7: | Rivi 7: | ||
| Flag text = Brazilijan flag |
| Flag text = Brazilijan flag |
||
| Pälidn = Brazilia |
| Pälidn = Brazilia |
||
| Eläjiden lugu = 202,656,788<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html Brazilijan ristitišton endustuz |
| Eläjiden lugu = 202,656,788<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html Brazilijan ristitišton endustuz vn 2014 heinkus. // Mail'man faktoiden kirj. — ''Cia.gov''.] {{ref-en}}</ref> |
||
| Voz' = 2014 |
| Voz' = 2014 |
||
| Pind = 8,514,877 |
| Pind = 8,514,877 |
||
Rivi 18: | Rivi 18: | ||
| Internet-domen = [[.br]] |
| Internet-domen = [[.br]] |
||
| Telefonkod = +55 |
| Telefonkod = +55 |
||
| Aigvö = [[UTC]] |
| Aigvö = [[UTC]]−5..−2 |
||
}} |
}} |
||
'''Brazilii''' ( |
'''Brazilii''' ({{lang-pt|Brasil}}), täuz' oficialine nimituz — '''Brazilijan Federativine Tazovaldkund''' ({{lang-pt|República Federativa do Brasil}}), om valdkund [[Suviamerik]]as. Pälidn om [[Brazilia]]. |
||
Pindan dai ristitišton mödhe valdkund otab videnden sijan mail'mas. |
Pindan dai ristitišton mödhe valdkund otab videnden sijan mail'mas. |
||
== Istorii == |
== Istorii == |
||
Vn 1822 7. päiväl sügüz'kud Brazilii tedištoiti ripmatomudes [[Portugalii|Portugalijaspäi]] i kändihe Brazilijan imperijaks. Vn 1889 15. päiväl kül'mkud vahvištihe tazovaldkundad da sen ohjastust. |
|||
== Geografii da klimat == |
== Geografii da klimat == |
||
Rivi 31: | Rivi 31: | ||
Brazilii om mavaldkundröunoiš [[Venesuel]]anke (röunan piduz — 2137 km), [[Gajan]]anke (1308 km), [[Surinam]]anke (515 km) da [[Francijan Gvian]]anke (649 km) pohjoižes, [[Urugvai]]nke suves (1050 km), [[Argentin]]anke (1263 km) da [[Paragvai]]nke (1371 km) suvipäivlaskmas, [[Bolivii|Bolivijanke]] (3403 km) da [[Peru]]nke (2659 km) päivlaskmas, [[Kolumbii|Kolumbijanke]] lodehes (1790 km). Ühthine röunoiden piduz om 16,145 km. Valdkundan pohjoižpäivnouzmaižed, päivnouzmaižed da suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Atlantine valdmeri]]. Randanpird om 7491 km. |
Brazilii om mavaldkundröunoiš [[Venesuel]]anke (röunan piduz — 2137 km), [[Gajan]]anke (1308 km), [[Surinam]]anke (515 km) da [[Francijan Gvian]]anke (649 km) pohjoižes, [[Urugvai]]nke suves (1050 km), [[Argentin]]anke (1263 km) da [[Paragvai]]nke (1371 km) suvipäivlaskmas, [[Bolivii|Bolivijanke]] (3403 km) da [[Peru]]nke (2659 km) päivlaskmas, [[Kolumbii|Kolumbijanke]] lodehes (1790 km). Ühthine röunoiden piduz om 16,145 km. Valdkundan pohjoižpäivnouzmaižed, päivnouzmaižed da suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Atlantine valdmeri]]. Randanpird om 7491 km. |
||
Tihedašti elänzoittud man pala sijadase [[Brazilijan mägišt]]ol. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Piko Da Neblin]]-mägenoc |
Tihedašti elänzoittud man pala sijadase [[Brazilijan mägišt]]ol. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Piko Da Neblin]]-mägenoc 2994 m ü.m.t., seižub läz Venesuelan röunad. Znamasižed joged oma [[Amazonas (jogi)|Amazonas]] ližajogidenke, [[Paran (jogi)|Paran]] da sen ližajoged, i [[San Fransisku]] mugažo. |
||
Londuseližed pävarad oma [[metall]]ad ([[raud|raudkivend]], [[nikel']], [[tin]], [[marganc]], [[kuld]], [[platin]], [[boksitad]], [[uran (himine element)|uran]], harvad londuses metallad), [[fosfatad]], [[kivivoi]], [[mec]], [[gidroenergii]]. |
Londuseližed pävarad oma [[metall]]ad ([[raud|raudkivend]], [[nikel']], [[tin]], [[marganc]], [[kuld]], [[platin]], [[alüminii|boksitad]], [[uran (himine element)|uran]], harvad londuses metallad), [[fosfor|fosfatad]], [[kivivoi]], [[mec]], [[gidroenergii]]. |
||
== Politine sistem == |
== Politine sistem == |
||
[[Fail:Palacio Alvorada commons.jpg|thumb|right|250px|''Palacio Alvorada'' («päidusen pert'kulu») om Brazilijan prezidentan pert' [[Brazilia]]s.]] |
[[Fail:Palacio Alvorada commons.jpg|thumb|right|250px|''Palacio Alvorada'' («päidusen pert'kulu») om Brazilijan prezidentan pert' [[Brazilia]]s.]] |
||
Ohjandusen form om federativine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast |
Ohjandusen form om federativine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks, kahtenden strokun voimuz om olmas (vspäi 1997). Üks' varaprezident om prezidentale abhu. |
||
Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress ( |
Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress ({{lang-pt|Congresso Nacional do Brasil}}). Üläkodi om Federaline Senat 81 ühtnijanke (kahesaks vodeks). Alakodi om Ezitajiden Kodi 513 deputatanke, kaik rahvaz valičeb heid nelläks vodeks. |
||
Nügüdläine Brazilijan prezident om [[Rusef Dilma|Dilma Rusef]] (vspäi 2014 kahtenz' strok); päministr om [[Temer Mišel|Mišel Temer]]. |
Nügüdläine Brazilijan prezident om [[Rusef Dilma|Dilma Rusef]] (vspäi 2014 kahtenz' strok); päministr om [[Temer Mišel|Mišel Temer]]. |
||
Rivi 46: | Rivi 46: | ||
''Kacu kirjutuz: [[Brazilijan administrativiž-territorialine jagand]].'' |
''Kacu kirjutuz: [[Brazilijan administrativiž-territorialine jagand]].'' |
||
Brazilii |
Brazilii jagase 26 štataks (valdkundaks, {{lang-pt|estado}}), da 1 pälidnan federaline ümbrik om völ ([[Brazilia]]). Ühtetas štatoid vidhe statistižhe regionha (Pohjoine, Pohjoiž-päivnouzmaine, Päivlaskmaiž-keskuzline, Suvipäivnouzmaine da Suvine). Štatad alajagasoiš 5570 municipalitetaks (üks'lugu port. ''município''). |
||
== Eläjad == |
== Eläjad == |
||
Brazilijas elädas [[brazilijalaižed]]. |
Brazilijas elädas [[brazilijalaižed]]. |
||
Valdkundan lidnad-millionerad (enamba 2 mln |
Valdkundan lidnad-millionerad (enamba 2 mln ristituid vl 2014<ref>[http://www.ibge.gov.br/home/estatistica/populacao/estimativa2014/default.shtm Brazilijan ristitišt vn 2014 1. päiväl heinkud. — Brazilijan Geografijan da statistikan institut (''ibge.gov.br'').] {{ref-pt}}</ref>, surembaspäi penembha): [[San Paulu]], [[Rio-de-Žaneiro]], [[Salvador (lidn, Baii, Brazilii)|Salvador]], [[Brazilia]], [[Fortalez]], [[Belu Orizonti]], [[Manaus]]. |
||
== Ekonomik == |
== Ekonomik == |
||
Rivi 60: | Rivi 60: | ||
== Irdkosketused == |
== Irdkosketused == |
||
* [http://www.brasil.gov.br/ Brazilijan Federativižen Tazovaldkundan oficialine portal (Portal Brasil).] {{ref-pt}} |
* [http://www.brasil.gov.br/ Brazilijan Federativižen Tazovaldkundan oficialine portal (Portal Brasil, ''brasil.gov.br'').] {{ref-pt}} |
||
{{Commons|Brazil}} |
{{Commons|Brazil}} |
||
{{Suviamerik}} |
{{Suviamerik}} |
||
Vajehtuz 5. Semendku 2019, kell 21:37
Flag |
Valdkundznam |
Pälidn | Brazilia |
Eläjiden lugu (2014) | 202,656,788[1] ristitud |
Pind | 8,514,877 km² |
Kel' | portugalijan |
Valdkundan pämez' | Dilma Rusef |
Päministr | Mišel Temer |
Religii | hristanuskond |
Valüt | brazilijan real (R$) (BRL) |
Internet-domen | .br |
Telefonkod | +55 |
Aigvö | UTC−5..−2 |
Brazilii (port.: Brasil), täuz' oficialine nimituz — Brazilijan Federativine Tazovaldkund (port.: República Federativa do Brasil), om valdkund Suviamerikas. Pälidn om Brazilia.
Pindan dai ristitišton mödhe valdkund otab videnden sijan mail'mas.
Istorii
Vn 1822 7. päiväl sügüz'kud Brazilii tedištoiti ripmatomudes Portugalijaspäi i kändihe Brazilijan imperijaks. Vn 1889 15. päiväl kül'mkud vahvištihe tazovaldkundad da sen ohjastust.
Geografii da klimat
Brazilii om mavaldkundröunoiš Venesuelanke (röunan piduz — 2137 km), Gajananke (1308 km), Surinamanke (515 km) da Francijan Gviananke (649 km) pohjoižes, Urugvainke suves (1050 km), Argentinanke (1263 km) da Paragvainke (1371 km) suvipäivlaskmas, Bolivijanke (3403 km) da Perunke (2659 km) päivlaskmas, Kolumbijanke lodehes (1790 km). Ühthine röunoiden piduz om 16,145 km. Valdkundan pohjoižpäivnouzmaižed, päivnouzmaižed da suvipäivnouzmaižed randad lainištab Atlantine valdmeri. Randanpird om 7491 km.
Tihedašti elänzoittud man pala sijadase Brazilijan mägištol. Kaikiš korktemb čokkoim om Piko Da Neblin-mägenoc 2994 m ü.m.t., seižub läz Venesuelan röunad. Znamasižed joged oma Amazonas ližajogidenke, Paran da sen ližajoged, i San Fransisku mugažo.
Londuseližed pävarad oma metallad (raudkivend, nikel', tin, marganc, kuld, platin, boksitad, uran, harvad londuses metallad), fosfatad, kivivoi, mec, gidroenergii.
Politine sistem
Ohjandusen form om federativine prezidentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast nelläks vodeks, kahtenden strokun voimuz om olmas (vspäi 1997). Üks' varaprezident om prezidentale abhu.
Parlament om kaks'kodine Nacionaline Kongress (port.: Congresso Nacional do Brasil). Üläkodi om Federaline Senat 81 ühtnijanke (kahesaks vodeks). Alakodi om Ezitajiden Kodi 513 deputatanke, kaik rahvaz valičeb heid nelläks vodeks.
Nügüdläine Brazilijan prezident om Dilma Rusef (vspäi 2014 kahtenz' strok); päministr om Mišel Temer.
Administrativiž-territorialine jagand
Kacu kirjutuz: Brazilijan administrativiž-territorialine jagand.
Brazilii jagase 26 štataks (valdkundaks, port.: estado), da 1 pälidnan federaline ümbrik om völ (Brazilia). Ühtetas štatoid vidhe statistižhe regionha (Pohjoine, Pohjoiž-päivnouzmaine, Päivlaskmaiž-keskuzline, Suvipäivnouzmaine da Suvine). Štatad alajagasoiš 5570 municipalitetaks (üks'lugu port. município).
Eläjad
Brazilijas elädas brazilijalaižed.
Valdkundan lidnad-millionerad (enamba 2 mln ristituid vl 2014[2], surembaspäi penembha): San Paulu, Rio-de-Žaneiro, Salvador, Brazilia, Fortalez, Belu Orizonti, Manaus.
Ekonomik
Vl 2012 Brazilijan päeksport oli raudkivend da sen koncentrat (13%), kivivoi (8%), sojanbabud (7%); toine eksport — rogosahar (5%), kodilind (3%), avtod (2%), kuld (1%), fruktsüdäivezi (1%).
Homaičendad
- ↑ Brazilijan ristitišton endustuz vn 2014 heinkus. // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)
- ↑ Brazilijan ristitišt vn 2014 1. päiväl heinkud. — Brazilijan Geografijan da statistikan institut (ibge.gov.br). (port.)
Irdkosketused
Brazilii Vikiaitas |
Suviamerikan valdkundad | ||
Argentin | Bolivii | Brazilii | Čili | Ekvador | Gajan | Kolumbii | Paragvai | Peru | Surinam | Urugvai | Venesuel | ||