Buenos Aires

Buenos Aires

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Argentin
Eläjiden lugu (2010)	2,891,082 ristitud
Pind	202 km²
Pämez'	Orasio Rodriges Larreta (9 tal'vku 2015—)
Telefonkod	+54−011
Aigvö	UTC−3

Buenos Aires (mugažo ispanijan kelel, no virktas [ˈbueˈnos aíɾes]) om Argentinan pälidn (vspäi 1810) da kaikiš suremb lidn. Se om Argentinan federacijan subjekt, eriline administrativine rajon agjan oiktusidenke.

Lidn om valdkundan kommertine da finansine keskuz, järed transporttesol'm da meriport. Sur' Buenos Aires om valdkundan ižandusen keskuz. 12 mln ristituid da sen enamba elädas lidnaglomeracijas, se om kahesanz' surtte Suviamerikas.

Istorii

Lidnan aluz oli pandud ezmäižen kerdan vl 1536, i vl 1541 indejalaižed paloiba lidnad ičeze londan aigan.

Huan de Garai pani lidnan alusen tošti vl 1580, udessünduti sidä. Vspäi 1776 lidn tegihe uden Rio-de-la-Plat-varakunigadusen pälidnaks, edel sidä mülüi Peru-varakunigadushe.

Vozil 2007−2015 Makri Maurisio oli lidnan pämehen.

Geografii

Buenos Airesan ezilidnoidenke nägu kaimdajaspäi vl 2011.

Lidn sijadase Riačuelo-jogen hural randal, Atlantižen valdmeren La Plat-lahten (Parananjogen estuarijan) päivlaskmaižel randal, 25 metrad valdmeren pindan päl keskkorktusel. Matkad merohosai om 275 km, Montevideohosai — 220 km päivnouzmha La Plat-lahtedme. Lidnan tobj pala sijadase alangoikahas tahondas («pamp:as»).

Klimat om subtropine neps. Heinkun keskmäine lämuz om +11, vilukun kesklämuz om +25 Cel'sijan gradusad. Paneb sadegid 1256 mm vodes, kezakus-sügüz'kus om penemb niid (262 mm nelläs kus). Paneb lunt lujas harvoin, lujid manrehkaidusid ei olele (jäl'gmäine oli vl 1888, 5,5-ballaine).

Buenos Aires jagase 15 kommunha, ned alajagasoiš 48 rajonha.

Eläjad

Vl 1914 eläjiden lugu oli 1 575 000 ristitud (12nz' sija mail'mas). Immigrantad Evropaspäi sauvoiba lidnad, vozil 1887−1936 italijalaižed da ispanijalaižed oliba enamba 70% lidnan ristitištos.

Vl 2010 rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 2 891 082 ristitud. Nügüdläižiden eläjiden genotipan nelländez om indejalaine rodul, viž procentad — afrikaniženke augotižlibundanke.

Uskojiden enambuz om katoližen jumalankodikundan polenpidajad.

Transport

Avtobusad (kolektivo), lidnelektrojonused, velosiped da metro (subte) oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes, ezilidnelektrojonused ühtenzoittas lidnrajonid ezilidnoidenke. Metro radab lidnas vspäi 1913 (vl 2016 6 jonod, 86 stancijad, 53,9 km raudted).

Viž sodalendimportad da kaks' civilišt lendimportad om Buenos Airesas. Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Horhe Njuberi-lendimport (AEP) sijadase 2 km pohjoižpäivnouzmha lidnan keskusespäi Palermo-rajonas. Sišpäi tehtas reisid Suviamerikan lähižihe maihe, mugažo Argentinadme. Pistarini-ministran nimel nimitadud rahvahidenkeskeine soda- da civiline Eseis-lendimport (EZE) sijadase 35 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi Eseis-lidnas. Sišpäi tehtas reisid Evropan pälidnoihe.

Irdkosketused

• Buenos Aires-lidnan oficialine sait (buenosaires.gov.ar). (isp.)