Romanii: Erod versijoiden keskes

Romanii
România
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Buharest
Eläjiden lugu (2018)	21,457,116 ristitud
Pind	238,391 km²
Kel'	romanijan
Valdkundan pämez'	Klaus Johannis
Päministr	Lüdovik Orban
Religii	hristanuskond
Valüt	romanijan lei (RON)
Internet-domen	.ro
Telefonkod	+40
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Sirvi ajalugu interaktiivselt

← Vanhemb vajehtuz Udemb vajehtuz→

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt

VisuaalneVikitekst

Pandud

Vajehtuz 31. Viluku 2020, kell 10:49

Romanii (rom.: România), nece om täuz' oficialine nimituz, om valdkund Evropan suvipäivnouzmpoles, Balkanan pol'saren pohjoižpäivnouzmpoles. Pälidn da kaikiš suremb lidn om Buharest.

Vspäi 2004 valdkund om PAKO:n ühtnijaks, vspäi 2007 — EÜ:n ühtnijaks.

Istorii

Vn 1877 9. päiväl semendkud Romanii tedištoiti ripmatomudes Ottomanan imperijaspäi.

Vahvištihe Romanijan Konstitucijad kaiken rahvahan referendumal vn 1991 8. päiväl tal'vkud. Panihe järgenduseližid vajehtusid vn 2003 redukul sättumha EÜ:n käskusištole.

Geografijan andmused

Romanii om mavaldkundröunoiš Bolgarijanke suves (röunan piduz — 631 km), Serbijanke (546 km) da Mad'jaranmanke (448 km) päivlaskmas, Ukrainanke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), Moldavijanke päivnouzmas (681 km, se otab Prut-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km.^[3]

Veden pind — 3%. Znamasine jogi om Dunai, se formiruib järedad suhištod (kahtenz' surtte Evropas) Mustmerhe lankten. Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab Mustmeri. Randanpird om 193,5 km.^[3]

Karpatad ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs Vrančan zon om, se kucub manrehkaidusiden kajadusid Venäman lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Moldavänu-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.

Londuseližed pävarad oma äimetalližed kivendod, kivivoi, londuseline gaz, mecad (territorijan seičemendez, koskmatomad tobman palan), kivihil', kuld, raudkivend; toižed varad oma keitandsol, gidroenergii.

Politine sistem

Ohjandusen form om unitarine segoitadud tazovaldkund. Valdkundan da sen azektud vägiden pämez' om prezident (rom.: Preşedintele României). Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks. Prezidental kahtenden strokun voimuz om olmas, koumen — eile. Nügüdläine prezident radab vn 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad (rom.: Preşedintele Consiliului de Miniştri), ka hö ühtes oma radonoigendajan tobmuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.

Romanijan parlament (rom.: Parlamentul României) om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (rom.: Senat), se mülütab 136 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi (rom.: Camera Deputaţilor) 329 deputatanke, heiden keskes 18 oma rahvahanvähembusišpäi. Valitas molembiden Kodiden ühtnijoid kaiken rahvahan änestusel nelläks vodeks.

Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 11. päiväl tal'vkud (55. kucund). Lüdovik Orban radab päministran vs 2019 kül'mkun 4. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Romanijan administrativiž-territorialine jagand.

Romanii jagase 41 ümbrikho (rom.: žudec) da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke Buharestan municipalitetha. Ümbrikod alajagasoiš penembikš ühtnikoikš: 2686 kundad (kommunad, külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetad. Kaik 13092 küläd mülüdas kommunihe.

Romanijan ümbrikod oma ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned ei olgoi administrativižed ühtnikad.

Eläjad

Romanijas elädas romanijalaižed. Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 21 729 871 ristitud.

Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe^[4], surembaspäi penembha): Kluž Napok, Timišoar, Jassi, Konstanc, Kraiov, Brašov, Galac, Ploješti.

Rahvahanižanduz

Romanijan päeksport om metallad, mašinansauvomižen produkcii tegimišton täht, avtod; toine eksport — programad kompjuteroiden täht, sobad (sidä kesken sodasobad), plastmassad, räzinad, zelläd.

Homaičendad

↑ Romanijan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)
↑ Mugažo .eu kuti EÜ:n ühtnii.
↑ ^3,0 ^3,1 Anuarul Statistic al României (Romanijan jogavozne statistik). Ediția 2007. (rom.)
↑ Ristitišt vn 2011 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro). (rom.)

Irdkosketused

Romanijan ohjastusen oficialine sait (gov.ro). (rom.) (angl.)
Romanijan parlamentan oficialine sait (parlament.ro). (rom.) (angl.)
Romanijan prezidentan oficialine sait (presidency.ro). (rom.) (angl.)

Romanii Vikiaitas

	Evropan valdkundad
	Evropan valdkundad Alamad \| Albanii \| Andorr \| Armenii¹ \| Azerbaidžan¹ \| Avstrii \| Bel'gii \| Bolgarii \| Bosnii da Gercegovin \| Čehanma \| Danii \| Estinma \| Francii \| Grekanma \| Gruzii¹ \| Horvatii \| Irlandii \| Islandii \| Ispanii \| Italii \| Kazahstan¹ \| Kipr¹ \| Latvii \| Lihtenštein \| Litvanma \| Lüksemburg \| Mad'jaranma \| Mal't \| Moldov \| Monako \| Mustmägi \| Norvegii \| Pohjoižmakedonii \| Pol'šanma \| Portugalii \| Ročinma \| Romanii \| San Marino \| Saksanma \| Serbii \| Slovakii \| Slovenii \| Suomenma \| Sur' Britanii \| Šveicarii \| Turkanma¹ \| Ukrain \| Vatikan \| Vaugedvenäma \| Venäma¹
	¹ Om Azijas mugažo.

[1] Romanijan ristitišton endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — Cia.gov. (angl.)

[2] Mugažo .eu kuti EÜ:n ühtnii.

[statro07-3] 3,0 ^3,1 Anuarul Statistic al României (Romanijan jogavozne statistik). Ediția 2007. (rom.)

[4] Ristitišt vn 2011 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro). (rom.)

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Rivi 12: / Rivi 12: @@
 | Kel' = [[romanijan kel'|romanijan]]
 | Valdkundan pämez' = [[Johannis Klaus|Klaus Johannis]]
-| Päministr = [[Denčile Viorika|Viorika Denčile]]
+| Päministr = [[Orban Lüdovik|Lüdovik Orban]]
 | Religii = [[hristanuskond]]
 | Valüt = [[romanijan lei]] (RON)
@@ Rivi 24: / Rivi 24: @@
 == Istorii ==
-Vn 1877 9. päiväl semendkud Romanii tedoti ripmatomudes [[Osmanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]].
+Vn 1877 9. päiväl semendkud Romanii tedištoiti ripmatomudes [[Osmanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]].
 Vahvištihe Romanijan Konstitucijad kaiken rahvahan referendumal vn 1991 8. päiväl tal'vkud. Panihe järgenduseližid vajehtusid vn 2003 redukul sättumha EÜ:n käskusištole.
@@ Rivi 36: / Rivi 36: @@
 [[Karpatad]] ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs [[Vrančan zon]] om, se kucub [[manrehkaiduz|manrehkaidusiden]] kajadusid [[Venäma]]n lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om [[Moldavänu]]-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.
-Londuseližed pävarad oma [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]]; toižed varad oma [[keitandsol]], [[gidroenergii]].
+Londuseližed pävarad oma [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (territorijan seičemendez, koskmatomad tobman palan), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]]; toižed varad oma [[keitandsol]], [[gidroenergii]].
 == Politine sistem ==
 [[Fail:Palatul Parlamentului 1.jpg|thumb|right|250px|Romanijan parlamentan pert'kulu [[Buharest]]as (tagamal).]]
+Ohjandusen form om unitarine [[prezidentiž-parlamentine tazovaldkund|segoitadud]] tazovaldkund. Valdkundan da sen azektud vägiden pämez' om prezident ({{lang-ro|Preşedintele României}}). Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks. Prezidental kahtenden strokun voimuz om olmas, koumen — eile. [[Johannis Klaus|Nügüdläine prezident]] radab vn 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad ({{lang-ro|Preşedintele Consiliului de Miniştri}}), ka hö ühtes oma radonoigendajan tobmuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.
-Ohjandusen form om unitarine [[prezidentiž-parlamentine tazovaldkund|segoitadud]] tazovaldkund.
-Valdkundan da sen azektud vägiden pämez' om prezident ({{lang-ro|Preşedintele României}}). Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks. Prezidental kahtenden strokun voimuz om olmas, koumen — eile. [[Johannis Klaus|Nügüdläine prezident]] radab vn 2014 tal'vkuspäi. Hän paneb radsijha päministrad ({{lang-ro|Preşedintele Consiliului de Miniştri}}), ka hö ühtes oma radonoigendajan tobmuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.
 Romanijan parlament ({{lang-ro|Parlamentul României}}) om kaks'kodine. Üläkodi om Senat ({{lang-ro|Senat}}), se mülütab 136 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi ({{lang-ro|Camera Deputaţilor}}) 329 deputatanke, heiden keskes 18 oma rahvahanvähembusišpäi. Valitas molembiden Kodiden ühtnijoid kaiken rahvahan änestusel nelläks vodeks.
-Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 11. päiväl tal'vkud (55. kucund). [[Viorika Denčile]] radab päministran vs 2018 vilukun 17. päiväspäi.
+Parlamentan ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2016 11. päiväl tal'vkud (55. kucund). [[Lüdovik Orban]] radab päministran vs 2019 kül'mkun 4. päiväspäi.
 == Administrativiž-territorialine jagand ==
 &nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Romanijan administrativiž-territorialine jagand]].''
-Romanii jagase 41 ümbrikho ({{lang-ro|žudec}}) da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke [[Buharest]]an municipalitetha. Ümbrikod alajagasoiš penembihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.
+Romanii jagase 41 ümbrikho ({{lang-ro|žudec}}) da sen ližaks ühthe tazostadud ümbrikonke [[Buharest]]an municipalitetha. Ümbrikod alajagasoiš penembikš ühtnikoikš: 2686 kundad (kommunad, külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetad. Kaik 13092 küläd mülüdas kommunihe.
 Romanijan ümbrikod oma ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned ei olgoi administrativižed ühtnikad.
 == Eläjad ==
-Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 21 729 871 ristitud.
+Romanijas elädas [[romanijalaižed]]. Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 21 729 871 ristitud.
-Romanijas elädas [[romanijalaižed]].
 Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vn 2011 20. päiväl redukud. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (''recensamantromania.ro'').] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]].
@@ Rivi 72: / Rivi 68: @@
 * [http://www.parlament.ro/ Romanijan parlamentan oficialine sait (''parlament.ro'').] {{ref-ro}} {{ref-en}}
 * [http://www.presidency.ro/ Romanijan prezidentan oficialine sait (''presidency.ro'').] {{ref-ro}} {{ref-en}}
 {{Commons|Romania}}
 {{Evrop}}