Plazm: Erod versijoiden keskes
Ei ole vajehtusen ühthevedoid |
Aloveht - ? |
||
Rivi 5: | Rivi 5: | ||
'''Plazm''' ([[grekan kel'|grek.]] πλάσμα ''«sädud käzil»'', ''«čomitanus»'') om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, kudamb om neitraližiš atomišpäi (vai molekuloišpäi) i vägitadud henegišpäi (ionišpäi i elektronoišpäi). Plazman kaikid tärktamb eričuz om sen kvazineitraližuz. Nece znamoičeb, miše pozitivižiden i negativižiden vägitadud henegiden mülündkinktuded tuleba ani kohtaižushe. |
'''Plazm''' ([[grekan kel'|grek.]] πλάσμα ''«sädud käzil»'', ''«čomitanus»'') om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, kudamb om neitraližiš atomišpäi (vai molekuloišpäi) i vägitadud henegišpäi (ionišpäi i elektronoišpäi). Plazman kaikid tärktamb eričuz om sen kvazineitraližuz. Nece znamoičeb, miše pozitivižiden i negativižiden vägitadud henegiden mülündkinktuded tuleba ani kohtaižushe. |
||
Erašti plazmad |
Erašti plazmad nimitadas nelländeks (kovan, nozolan da gazanvuiččen jal'ghe) [[Aggregatine substancijan olend|aggregatižeks substancijan olendaks]]. |
||
Nellänz' substancijan olend |
Nellänz' substancijan olend om avaitud [[Kruks Vil'jam|Vil'jamal Kruksal]] vl. [[1879]] i om nimitadud «plazmaks» [[Lengmür Urving|Irvingal Lengmüral]] vl. [[1928]], voib olda, «[[Verenplazm|veren plazman]]» kartte. Lengmür oli kirjutanu: |
||
{{oteg|Heittes avaruz |
{{oteg|Heittes avaruz elektrodoiš ümbri, kus sijadase eraz-se elektronoiden lugumär, ionad da elektronad oma ioniziruidud gazas ani kohtaižiš lugumäriš, sen tagut sisteman ühthine elektrovägi om lujas vähä. Mö kävutam «plazm»-tärtust, miše kuvitelda sidä neitrališt aloveht, mitte om ioniš da elektronoišpäi.}} |
||
Antižed filosofad, |
Antižed filosofad, [[Empedokl]]alpäi, vahvištoitiba, miše mir kogoneb nelliš augusišpäi: maspäi, vedespäi, il'maspäi da lämoišpäi. Nece vahvištuz erasidenke lähenemidenke ühtes om kožui nügüdläižen tedokacmusenke nelliden aggregatižiden substancijan olendoiden poliš, i plazmale, tetpas, lämoi om sättui.<ref>[http://www.krugosvet.ru/articles/123/1012368/1012368a1.htm Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма. — 2009. — 21 февраля.]</ref> Plazman eričused oma opendase ''plazman fizikal''. |
||
Nügüdläižiden |
Nügüdläižiden kacmusiden mödhe, mirun substancijan fazaolend om plazm ičeze enambištos (massal läz 99,9 %).<ref>[http://www.krugosvet.ru/articles/123/1012368/1012368a2.htm Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма в космосе. — 2009. — 21 февраля.]</ref> |
||
Kaik [[Tähtaz|tähthad]] oma plazmaspäi, sen ližaks avaruz niiden keskes om täuttud plazmal, hot' harvetud-ki lujas (muga nimitadud ''tähtazkeskeine avaruz''). |
Kaik [[Tähtaz|tähthad]] oma plazmaspäi, sen ližaks avaruz niiden keskes om täuttud plazmal, hot' harvetud-ki lujas (muga nimitadud ''[[tähtazkeskeine avaruz]]''). |
||
== Homaitused == |
== Homaitused == |
Vajehtuz 27. Tal’vku 2012, kell 04:26
Plazm om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, miččes pozitivižiden i negativižiden elektrovägiden kinktuded oma ani ühthejiččed.[1]
Plazm (grek. πλάσμα «sädud käzil», «čomitanus») om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, kudamb om neitraližiš atomišpäi (vai molekuloišpäi) i vägitadud henegišpäi (ionišpäi i elektronoišpäi). Plazman kaikid tärktamb eričuz om sen kvazineitraližuz. Nece znamoičeb, miše pozitivižiden i negativižiden vägitadud henegiden mülündkinktuded tuleba ani kohtaižushe.
Erašti plazmad nimitadas nelländeks (kovan, nozolan da gazanvuiččen jal'ghe) aggregatižeks substancijan olendaks.
Nellänz' substancijan olend om avaitud Vil'jamal Kruksal vl. 1879 i om nimitadud «plazmaks» Irvingal Lengmüral vl. 1928, voib olda, «veren plazman» kartte. Lengmür oli kirjutanu:
“ | Heittes avaruz elektrodoiš ümbri, kus sijadase eraz-se elektronoiden lugumär, ionad da elektronad oma ioniziruidud gazas ani kohtaižiš lugumäriš, sen tagut sisteman ühthine elektrovägi om lujas vähä. Mö kävutam «plazm»-tärtust, miše kuvitelda sidä neitrališt aloveht, mitte om ioniš da elektronoišpäi. | ” |
Antižed filosofad, Empedoklalpäi, vahvištoitiba, miše mir kogoneb nelliš augusišpäi: maspäi, vedespäi, il'maspäi da lämoišpäi. Nece vahvištuz erasidenke lähenemidenke ühtes om kožui nügüdläižen tedokacmusenke nelliden aggregatižiden substancijan olendoiden poliš, i plazmale, tetpas, lämoi om sättui.[2] Plazman eričused oma opendase plazman fizikal.
Nügüdläižiden kacmusiden mödhe, mirun substancijan fazaolend om plazm ičeze enambištos (massal läz 99,9 %).[3]
Kaik tähthad oma plazmaspäi, sen ližaks avaruz niiden keskes om täuttud plazmal, hot' harvetud-ki lujas (muga nimitadud tähtazkeskeine avaruz).
Homaitused
- ↑ Физический энциклопедический словарь. Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред. кол. Д. М. Алексеев, А. М. Бонч-Бруевич, А. С. Боровик-Романов и др. М.: Сов. Энциклопедия, 1984. — с. 536
- ↑ Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма. — 2009. — 21 февраля.
- ↑ Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма в космосе. — 2009. — 21 февраля.
Irdkosketused
- Plazman fizikan kafedran lekcijad (Novosibirskan valkundaline üläopišt) (ven.)
- Plazm-kirjutuz fizikenciklopedijas (ven.)
- Plazman polhe kinožurnalas «Tahtoin teta kaiked» (ven.)
- Plazmantennad (ven.)
Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe. |