Romanii: Erod versijoiden keskes

Vikipedii-späi
Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt
Sihlaine (pagin | tehtud radod)
Ei ole vajehtusen ühthevedoid
Koiravva (pagin | tehtud radod)
Ei ole vajehtusen ühthevedoid
Rivi 1: Rivi 1:
{{Valdkund
{| border=1 align=right cellpadding=4 cellspacing=0 width=300 style="margin: 0 0 1em 1em; background: #f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
| Nimi = Romanii<br />România
|+<big><big>'''România'''<br />'''Romanii'''</big></big>
| Valdkundznam = Coat of arms of Romania.svg
|-
| Flag = Flag of Romania.svg
| style="background:#efefef;" align="center" colspan=2 |
| Valdkundznam text = Romanijan valdkundznam
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="0"
| Flag text = Romanijan flag
|-
| Pälidn = Buharest
| align="center" width="140px" | [[Fail:Flag of Romania.svg|150px]]
| Eläjiden lugu = 21.790.479<ref>[http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013. — U.S. Department of Commerce. — Census.gov.] {{ref-en}}</ref>
| align="center" width="140px" | [[Fail:Coat of arms of Romania.svg|150px]]
| Voz' = 2013
|-
| Pind = 238.391
| align="center" width="140px" |
| Kart = EU-Romania.svg
| align="center" width="140px" |
| Kel' = [[romanan kel'|romanan]]
|}
| Valdkundan pämez' = [[Besesku Trajan|Trajan Besesku]]
|-
| Päministr = [[Ponta Viktor|Viktor Ponta]]
| align=center colspan=2 | [[Fail:EU-Romania.svg|300px]]
| Religii = [[hristanuskond]]
|}
| Valüt = [[romanijan lei]] (RON)
'''Romanii''' (rom.: ''România'') — valdkund [[Evrop]]as. [[EÜ]]:n ühtnii.
| Internet-domen = [[.ro]]<ref>Mugažo [[.eu]] kuti [[EÜ]]:n ühtnii.</ref>

| Telefonkod = +40
Eläjiden lugu — 21,5 mln.</br>
| Aigvö = tal'vel [[UTC]]+2,<br />kezal [[UTC]]+3
Pind — 237 500 km<sup>2</sup>.
}}
'''Romanii''' ([[romanan kel'|roman.]]: ''România'') om valdkund [[Evrop]]an suvipäivnouzmpoles, [[Balkanan pol'sar'|Balkanan pol'saren]] pohjoižpäivnouzmpoles. Vspäi 2007 om [[EÜ]]:n ühtnii, vspäi 2004 — [[PAKO]]:n ühtnii. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Buharest]].


== Istorii ==
== Istorii ==
Vn. 1877 semendkun 9. päivän Romanii tedištoiti ripmatomudes [[Ottomanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]].

Romanijan Konstitucijad vahvištihe vn 1991 tal'vkun 8. päivän kaiken rahvahan referendumal, vl 2003 redukul järgvajehtusid pandihe sättumha EÜ:n käskusištole.


== Politine sistem ==
== Politine sistem ==
[[Fail:Palatul Parlamentului 1b.jpg|thumb|left|250px|Romanijan parlamentan pert'kulu [[Buharest]]as.]]
Ohjandusen form om unitarine [[prezidentiž-parlamentine tazovaldkund|segoitadud]] tazovaldkund.

Valdkundan pämez' om prezident (kaik rahvaz valičeb händast 5 vodeks). Prezidental toižen strokun om voimuz, a koumen — eile. Nügüdläine prezident radab vspäi 2004. Hän paneb radsijha päministrad, ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.

Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (roman. ''Senat''), se mülüb 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi(roman. ''Camera Deputaţilor'') 332 deputatanke (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht). Molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4 vodeks.


== Geografijan andmused ==
== Geografijan andmused ==
[[Fail:Romania location map Topographic.png|thumb|right|250px|Romanijan topografine kart.]]
Romanii om röunoiš [[Bolgarii|Bolgarijanke]] suves (röunan piduz — 631 km), [[Serbii|Serbijanke]] (546 km) da [[Mad'jaranma]]nke (448 km) päivlaskmas, [[Ukrain]]anke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), [[Moldavii|Moldavijanke]] päivnouzmas (681 km, [[Prut]]-jogi tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km<ref name="statro07">Anuarul Statistic al României. Ediția 2007. {{ref-ro}}</ref>.

Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Must meri]]. Randanpird om 193,5 km<ref name="statro07"/>.

[[Karpatad]] ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs [[Vrančan zon]] om, se kucub [[manrehkaiduz|manrehkaidusiden]] kajadusid [[Venäma]]n lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om [[Moldavänu]]-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.

Veden pind — 3%. Kaikiš suremb jogi om [[Dunai]], se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) [[Must meri|Mustha merhe]] lankten.

Londuseližed päresursad — [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]], [[keitandsol]], [[gidroenergii]].

== Administrativiž-territorialine jagand ==
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Romanijan administrativiž-territorialine jagand]].''

Romanii alajagase 41 ümbrikho (roman. ''žudec'') da sen ližaks 1 tazostadud ümbrikonke [[Buharest]]an municipalitetha. Ümbrikod alajagase penembaižihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.

Romanijan ümbrikod ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned eile administrativižed ühtnikad.


== Eläjad ==
== Eläjad ==
Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. rist., vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vn 2011 redukun 20. päivän. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro).] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]].


== Ižanduz ==
== Ižanduz ==
Romanijan päeksport om [[metall]]ad, [[mašinansauvomine|mašinansauvomižen]] produkcii tegimišton täht, [[avto]]d; toine eksport — [[program]]ad kompjuteroiden täht, [[sobad]] (sidä kesken sodasobad), [[plastmass]]ad, [[räzin]]ad, zelläd.

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.gov.ro/main/index/l/2/ Romanijan ohjastusen oficialine sait.] {{ref-ro}} {{ref-en}}
* [http://www.parlament.ro/ Romanijan parlamentan oficialine sait.] {{ref-ro}} {{ref-en}}
* [http://www.presidency.ro/ Romanijan prezidentan oficialine sait.] {{ref-ro}}


{{Evrop}}
{{Evrop}}
{{stub}}


[[Kategorii:Romanii| ]]
[[Kategorii:Romanii|*]]

Vajehtuz 27. Eloku 2014, kell 22:27

Romanii
România
 Flag
 Valdkundznam
Pälidn Buharest
Eläjiden lugu (2013) 21,790,479[1] ristitud
Pind 238,391 km²
Romanii România
Kel' romanan
Valdkundan pämez' Trajan Besesku
Päministr Viktor Ponta
Religii hristanuskond
Valüt romanijan lei (RON)
Internet-domen .ro[2]
Telefonkod +40
Aigvö tal'vel UTC+2,
kezal UTC+3

Romanii (roman.: România) om valdkund Evropan suvipäivnouzmpoles, Balkanan pol'saren pohjoižpäivnouzmpoles. Vspäi 2007 om :n ühtnii, vspäi 2004 — PAKO:n ühtnii. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Buharest.

Istorii

Vn. 1877 semendkun 9. päivän Romanii tedištoiti ripmatomudes Ottomanan imperijaspäi.

Romanijan Konstitucijad vahvištihe vn 1991 tal'vkun 8. päivän kaiken rahvahan referendumal, vl 2003 redukul järgvajehtusid pandihe sättumha EÜ:n käskusištole.

Politine sistem

Fail:Palatul Parlamentului 1b.jpg
Romanijan parlamentan pert'kulu Buharestas.

Ohjandusen form om unitarine segoitadud tazovaldkund.

Valdkundan pämez' om prezident (kaik rahvaz valičeb händast 5 vodeks). Prezidental toižen strokun om voimuz, a koumen — eile. Nügüdläine prezident radab vspäi 2004. Hän paneb radsijha päministrad, ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.

Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (roman. Senat), se mülüb 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi(roman. Camera Deputaţilor) 332 deputatanke (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht). Molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4 vodeks.

Geografijan andmused

Romanijan topografine kart.

Romanii om röunoiš Bolgarijanke suves (röunan piduz — 631 km), Serbijanke (546 km) da Mad'jaranmanke (448 km) päivlaskmas, Ukrainanke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), Moldavijanke päivnouzmas (681 km, Prut-jogi tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km[3].

Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab Must meri. Randanpird om 193,5 km[3].

Karpatad ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs Vrančan zon om, se kucub manrehkaidusiden kajadusid Venäman lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Moldavänu-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.

Veden pind — 3%. Kaikiš suremb jogi om Dunai, se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) Mustha merhe lankten.

Londuseližed päresursad — äimetalližed kivendod, kivivoi, londuseline gaz, mecad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), kivihil', kuld, raudkivend, keitandsol, gidroenergii.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Romanijan administrativiž-territorialine jagand.

Romanii alajagase 41 ümbrikho (roman. žudec) da sen ližaks 1 tazostadud ümbrikonke Buharestan municipalitetha. Ümbrikod alajagase penembaižihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.

Romanijan ümbrikod ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned eile administrativižed ühtnikad.

Eläjad

Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. rist., vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe[4], surembaspäi penembha): Kluž Napok, Timišoar, Jassi, Konstanc, Kraiov, Brašov, Galac, Ploješti.

Ižanduz

Romanijan päeksport om metallad, mašinansauvomižen produkcii tegimišton täht, avtod; toine eksport — programad kompjuteroiden täht, sobad (sidä kesken sodasobad), plastmassad, räzinad, zelläd.

Homaičendad

  1. Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013. — U.S. Department of Commerce. — Census.gov. (angl.)
  2. Mugažo .eu kuti :n ühtnii.
  3. 3,0 3,1 Anuarul Statistic al României. Ediția 2007. (rom.)
  4. Ristitišt vn 2011 redukun 20. päivän. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro). (rom.)

Irdkosketused


Evropan valdkundad
Evropan valdkundad
Evropan valdkundad
Alamad | Albanii | Andorr | Armenii1 | Azerbaidžan1 | Avstrii | Bel'gii | Bolgarii | Bosnii da Gercegovin | Čehanma | Danii | Estinma | Francii | Grekanma | Gruzii1 | Horvatii | Irlandii | Islandii | Ispanii | Italii | Kazahstan1 | Kipr1 | Latvii | Lihtenštein | Litvanma | Lüksemburg | Mad'jaranma | Mal't | Moldov | Monako | Mustmägi | Norvegii | Pohjoižmakedonii | Pol'šanma | Portugalii | Ročinma | Romanii | San Marino | Saksanma | Serbii | Slovakii | Slovenii | Suomenma | Sur' Britanii | Šveicarii | Turkanma1 | Ukrain | Vatikan | Vaugedvenäma | Venäma1

1 Om Azijas mugažo.