Romanii: Erod versijoiden keskes
pEi ole vajehtusen ühthevedoid |
|||
Rivi 22: | Rivi 22: | ||
== Istorii == |
== Istorii == |
||
Vn |
Vn 1877 semendkun 9. päivän Romanii tedištoiti ripmatomudes [[Ottomanan imperii|Ottomanan imperijaspäi]]. |
||
Romanijan Konstitucijad vahvištihe |
Romanijan Konstitucijad vahvištihe vl 1991 tal'vkun 8. päivän kaiken rahvahan referendumal. Vl 2003 redukul järgvajehtusid panihe sättumha EÜ:n käskusištole. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (roman. ''Senat''), se mülüb 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi ([[romanan kel'|roman.]] ''Camera Deputaţilor'') 332 deputatanke (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht). Molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4 vodeks. |
||
== Geografijan andmused == |
== Geografijan andmused == |
||
[[Fail:Romania location map Topographic.png|thumb| |
[[Fail:Romania location map Topographic.png|thumb|left|250px|Romanijan topografine kart.]] |
||
Romanii om röunoiš [[Bolgarii|Bolgarijanke]] suves (röunan piduz — 631 km), [[Serbii|Serbijanke]] (546 km) da [[Mad'jaranma]]nke (448 km) päivlaskmas, [[Ukrain]]anke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), [[Moldavii|Moldavijanke]] päivnouzmas (681 km, [[Prut]]- |
Romanii om röunoiš [[Bolgarii|Bolgarijanke]] suves (röunan piduz — 631 km), [[Serbii|Serbijanke]] (546 km) da [[Mad'jaranma]]nke (448 km) päivlaskmas, [[Ukrain]]anke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), [[Moldavii|Moldavijanke]] päivnouzmas (681 km, se otab [[Prut]]-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km<ref name="statro07">Anuarul Statistic al României. Ediția 2007. {{ref-ro}}</ref>. |
||
Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Must meri]]. Randanpird om 193,5 km<ref name="statro07"/>. |
Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab [[Must meri]]. Randanpird om 193,5 km<ref name="statro07"/>. |
||
Rivi 45: | Rivi 37: | ||
Londuseližed päresursad — [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]], [[keitandsol]], [[gidroenergii]]. |
Londuseližed päresursad — [[äimetalližed kivendod]], [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[mec]]ad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), [[kivihil']], [[kuld]], [[raud|raudkivend]], [[keitandsol]], [[gidroenergii]]. |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (roman. ''Senat''), se mülüb 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi ([[romanan kel'|roman.]] ''Camera Deputaţilor'') 332 deputatanke (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht). Molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4 vodeks. |
||
== Administrativiž-territorialine jagand == |
== Administrativiž-territorialine jagand == |
||
Rivi 54: | Rivi 54: | ||
== Eläjad == |
== Eläjad == |
||
Romanijas elädas [[romanijalaižed]]. |
|||
Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. rist., vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vn 2011 redukun 20. päivän. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro).] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]]. |
Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. rist., vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe<ref>[http://www.recensamantromania.ro/wp-content/uploads/2013/07/sR_Tab_31.xls Ristitišt vn 2011 redukun 20. päivän. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro).] {{ref-ro}}</ref>, surembaspäi penembha): [[Kluž Napok]], [[Timišoar]], [[Jassi]], [[Konstanc]], [[Kraiov]], [[Brašov]], [[Galac]], [[Ploješti]]. |
||
== |
== Rahvahanižanduz == |
||
Romanijan päeksport om [[metall]]ad, [[mašinansauvomine|mašinansauvomižen]] produkcii tegimišton täht, [[avto]]d; toine eksport — [[program]]ad kompjuteroiden täht, [[sobad]] (sidä kesken sodasobad), [[plastmass]]ad, [[räzin]]ad, zelläd. |
Romanijan päeksport om [[metall]]ad, [[mašinansauvomine|mašinansauvomižen]] produkcii tegimišton täht, [[avto]]d; toine eksport — [[program]]ad kompjuteroiden täht, [[sobad]] (sidä kesken sodasobad), [[plastmass]]ad, [[räzin]]ad, [[zell'|zelläd]]. |
||
== Homaičendad == |
== Homaičendad == |
||
Rivi 69: | Rivi 71: | ||
{{Evrop}} |
{{Evrop}} |
||
[[Kategorii:Romanii| |
[[Kategorii:Romanii| ]] |
Vajehtuz 11. Sulaku 2015, kell 22:56
Flag |
Valdkundznam |
Pälidn | Buharest |
Eläjiden lugu (2013) | 21,790,479[1] ristitud |
Pind | 238,391 km² |
Kel' | romanan |
Valdkundan pämez' | Trajan Besesku |
Päministr | Viktor Ponta |
Religii | hristanuskond |
Valüt | romanijan lei (RON) |
Internet-domen | .ro[2] |
Telefonkod | +40 |
Aigvö | tal'vel UTC+2, kezal UTC+3 |
Romanii (roman.: România) om valdkund Evropan suvipäivnouzmpoles, Balkanan pol'saren pohjoižpäivnouzmpoles. Vspäi 2007 om EÜ:n ühtnii, vspäi 2004 — PAKO:n ühtnii. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om Buharest.
Istorii
Vn 1877 semendkun 9. päivän Romanii tedištoiti ripmatomudes Ottomanan imperijaspäi.
Romanijan Konstitucijad vahvištihe vl 1991 tal'vkun 8. päivän kaiken rahvahan referendumal. Vl 2003 redukul järgvajehtusid panihe sättumha EÜ:n käskusištole.
Geografijan andmused
Romanii om röunoiš Bolgarijanke suves (röunan piduz — 631 km), Serbijanke (546 km) da Mad'jaranmanke (448 km) päivlaskmas, Ukrainanke pohjoižes da suvipäivnouzmas (649 km), Moldavijanke päivnouzmas (681 km, se otab Prut-jogen tobman palan). Ühthine röunoiden piduz om 2955 km[3].
Romanijan suvipäivnouzmaižed randad lainištab Must meri. Randanpird om 193,5 km[3].
Karpatad ičeze 14 mägisel'gil ristikoitas kaiked valdkundad. Niiden tobj pala sijadase man keskuses. Täs Vrančan zon om, se kucub manrehkaidusiden kajadusid Venäman lodehel. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Moldavänu-mägi, 2544 m valdmeren pindan päl.
Veden pind — 3%. Kaikiš suremb jogi om Dunai, se formiruib järedad suhištod (toine surtte Evropas) Mustha merhe lankten.
Londuseližed päresursad — äimetalližed kivendod, kivivoi, londuseline gaz, mecad (14% territorijad, tobman palan koskmatomad), kivihil', kuld, raudkivend, keitandsol, gidroenergii.
Politine sistem
Ohjandusen form om unitarine segoitadud tazovaldkund.
Valdkundan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast 5 vodeks. Prezidental toižen strokun om voimuz, a koumen — eile. Nügüdläine prezident radab vspäi 2004. Hän paneb radsijha päministrad, ka hö ühtes oma radonoigendajan tombuden pämehed. Päministr paneb ministrid radnikusile.
Romanijan parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Senat (roman. Senat), se mülüb 137 ühtnijad. Alakodi om Deputatoiden Kodi (roman. Camera Deputaţilor) 332 deputatanke (18 heišpäi oma rahvahanvähembusiden täht). Molembiden Kodiden ühtnijoid valitas kaiken rahvahan änestusel 4 vodeks.
Administrativiž-territorialine jagand
Kacu kirjutuz: Romanijan administrativiž-territorialine jagand.
Romanii alajagase 41 ümbrikho (roman. žudec) da sen ližaks 1 tazostadud ümbrikonke Buharestan municipalitetha. Ümbrikod alajagase penembaižihe ühtnikoihe: 2686 kommunha (külätahoiš) da 236 lidnmunicipalitetha. 13092 küläd mülüdas kommunihe.
Romanijan ümbrikod ühtenzoittud 8 šingotesen regionha statistikan täht, ned eile administrativižed ühtnikad.
Eläjad
Romanijas elädas romanijalaižed.
Romanijan toižed surembad lidnad (enamba 200 tuh. rist., vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe[4], surembaspäi penembha): Kluž Napok, Timišoar, Jassi, Konstanc, Kraiov, Brašov, Galac, Ploješti.
Rahvahanižanduz
Romanijan päeksport om metallad, mašinansauvomižen produkcii tegimišton täht, avtod; toine eksport — programad kompjuteroiden täht, sobad (sidä kesken sodasobad), plastmassad, räzinad, zelläd.
Homaičendad
- ↑ Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013. — U.S. Department of Commerce. — Census.gov. (angl.)
- ↑ Mugažo .eu kuti EÜ:n ühtnii.
- ↑ 3,0 3,1 Anuarul Statistic al României. Ediția 2007. (rom.)
- ↑ Ristitišt vn 2011 redukun 20. päivän. — Romanijan Nacionaline statistikan institut (recensamantromania.ro). (rom.)
Irdkosketused
- Romanijan ohjastusen oficialine sait. (rom.) (angl.)
- Romanijan parlamentan oficialine sait. (rom.) (angl.)
- Romanijan prezidentan oficialine sait. (rom.)
Evropan valdkundad | ||
Alamad | Albanii | Andorr | Armenii1 | Azerbaidžan1 | Avstrii | Bel'gii | Bolgarii | Bosnii da Gercegovin | Čehanma | Danii | Estinma | Francii | Grekanma | Gruzii1 | Horvatii | Irlandii | Islandii | Ispanii | Italii | Kazahstan1 | Kipr1 | Latvii | Lihtenštein | Litvanma | Lüksemburg | Mad'jaranma | Mal't | Moldov | Monako | Mustmägi | Norvegii | Pohjoižmakedonii | Pol'šanma | Portugalii | Ročinma | Romanii | San Marino | Saksanma | Serbii | Slovakii | Slovenii | Suomenma | Sur' Britanii | Šveicarii | Turkanma1 | Ukrain | Vatikan | Vaugedvenäma | Venäma1 | ||
1 Om Azijas mugažo. |