Uzbekistan: Erod versijoiden keskes

Uzbekistanan Tazovaldkund
O‘zbekiston Respublikasi,
*vai* Ўзбекистон Республикаси
Flag;	Valdkundznam;
Pälidn	Taškent
Eläjiden lugu (2014)	30 488 600 ristitud
Pind	447,400 km²
Kel'	uzbekan
Valdkundan pämez'	Islam Karimov
Päministr	Šavkat Mirzijajev
Religii	islam
Valüt	uzbekistanan sum (UZS)
Internet-domen	.uz
Telefonkod	+998
Aigvö	UTC+5

Sirvi ajalugu interaktiivselt

← Vanhemb vajehtuz Udemb vajehtuz→

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt

VisuaalneVikitekst

Pandud

Vajehtuz 30. Kezaku 2015, kell 21:47

Uzbekistan (uzb.: O‘zbekiston / Ўзбекистон), Uzbekistanan Tazovaldkund (uzb.: O‘zbekiston Respublikasi / Ўзбекистон Республикаси vai Oʻzbekiston Jumhuriyati / Ўзбекистон Жумҳурияти), om valdmererandatoi valdkund Keskmäižes Azijas. Pälidn da kaikiš järedamb lidn om Taškent.

Uzbekistan om neitraline valdkund.

Istorii

Vl 1991 elokun 31. päiväl Uzbekistan tedoti ičeze ripmatomudes NSTÜ:späi. Vl 1991 tal'vkun 25. päiväl valdkund erištui täuzin.

Valdkundan Konstitucii oli vahvištadud vl 1992 tal'vkun 8. päiväl.

Geografijan andmused

Uzbekistan om mavaldkundröunoiš Turkmenistananke (röunan piduz — 1793 km) suves da suvipäivlaskmas, Kazahstananke (2330 km) lodehes, pohjoižes da pohjoižpäivnouzmas, Kirgizstananke päivnouzmas (1314 km), Tadžikistananke suvipäivnouzmas (1312 km) da Afganistananke suves (144 km). Ühthine maröunoiden piduz om 6893 km. Uzbekistan om valdmererandatoi valdkund.

Valdkundan kaikiš korktemb nimetoi čokkoim om Gissaran-mägisel'gal, 4643 m meren pindan päl. Kaikiš alahaižemb čokkoim om Sarikamiš-järven Minbulak-alang (-12,8 metrad) Kizilkum-rahvahatomas mas.

Kaikiš järedambad joged oma Amudarj da Sirdarj. Niiden veziden enambuz ei sabuta Aralmert, sen tagut Aralmeri kuivab voz' voden jäl'ghe. Se azj vedab ekologižid problemoid.

Klimat om terav kontinentaline.

Londuseližed pävarad oma londuseline gaz, turbaz, kivivoi, kivihil' da metallad (kuld, uran, hobed, vas'k, cink, hahktin, vol'fram, molibden).

Politine sistem

Ohjandusen form om unitarine prezidentine tazovaldkund. Valdkundan da armijan pämez' om Islam Karimov-prezident. Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks, kahtenden strokun om voimuz. Prezident paneb päministrad da ministrid radnikusile, mugažo koumen valdkundaližen käskuzkundan sudijoid.

Parlament om kaks'kodine Olii Mažlis (uzb. Oliy Majlis). Sen üläkodi om Senat. Alakodi om Käskusenandai Kodi. Kaik rahvaz valičeb niiden ühtnijoid videks vodeks.

Administrativiž-territorialine jagand

Kacu kirjutuz: Uzbekistanan administrativiž-territorialine jagand.

Uzbekistan alajagase 14 regionha: 12 agjad (uzb.: viloyat),Karakalpakijan Tazovaldkund da Taškent-pälidn. Päiči pälidnas, regionad alajagase lidn- da külärajonihe (uzb.: tuman «rajon»).

Eläjad

Uzbekistanas elädas uzbekalaižed.

Uzbekistanan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristitud vl 2014, surembaspäi penembha): Samarkand, Namangan, Andižan, Nukus, Buhar, Fergan, Karši, Kokand, Margilan. Vl 2014 kaik valdkundas om 120 lidnad da 115 lidnanvuittušt žilod^[1].

Ižanduz

Uzbekistanan päeksport om puvill (22%), turbaz (12%), uran (11%), puhtaz vas'k da vas'kvanuim (10%), avtod (8%), fruktad da maplodud (7%), londuseline gaz (6%); toine eksport — sobad (läz 4%), kuld (4%), kivivoi (3%), cink (2%), heretused (1%).

Homaičendad

Irdkosketused

Uzbekistanan parlamentan alakodin oficialine sait. (uzb.) (ven.) (angl.)
Uzbekistanan Tazovaldkundan ohjastusen portal. (uzb.) (ven.) (angl.)
Uzbekistanan Tazovaldkundan lehtpol' «Feisbuk»:as. (uzb.) (ven.) (angl.)

	Azijan valdkundad
	Azijan valdkundad Afganistan \| Araban Ühtenzoittud Emiratad (AÜE) \| Armenii \| Azerbaidžan¹ \| Bahrein \| Bangladeš \| Brunei \| Butan \| Egipt² \| Filippinad \| Gruzii¹ \| Indii \| Indonezii³ \| Irak \| Iran \| Izrail' \| Japonii \| Jemen² \| Jordanii \| Kambodž \| Kazahstan¹ \| Katar \| Kipr¹ \| Kirgizstan \| Kitai \| Korejan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund \| Korejan Tazovaldkund \| Kuveit \| Laos \| Livan \| Malaizii \| Mal'divan Sared \| Mjanmar \| Mongolii \| Nepal \| Oman \| Pakistan \| Päivnouzmaine Timor \| Saudan Arabii \| Singapur \| Sirii \| Šrilank \| Tadžikistan \| Tailand \| Turkanma¹ \| Turkmenistan \| Uzbekistan \| Venäma¹ \| Vjetnam
	¹ Om Evropas mugažo. ² Om Afrikas mugažo. ³ Om Valdmerimaiš mugažo.

[stat20140319-1] 1,0 ^1,1 Demografine situacii (2014-03-19). — Uzbekistanan Tazovaldkundan Statistikan valdkundaline komitet (stat.uz). (ven.)

[2] Muloi Uzbekistanan ristitišt ližazi 495,1 tuhal eläjil. — Uzreport.com. (ven.)

[3] Uzbekistanan pind. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov). (angl.)

[1]

[2]

[3]

@@ Rivi 6: / Rivi 6: @@
 | Flag text = Uzbekistanan flag
 | Pälidn = Taškent
-| Eläjiden lugu = 30.488.600<ref name="stat20140319">[http://www.stat.uz/press/1/8195/ Demografine situacii (2014-03-19). — Uzbekistanan Tazovaldkundan Statistikan valdkundaline komitet (stat.uz).] {{ref-ru}}</ref><ref>[http://news.uzreport.uz/news_3_r_117663.html Muloi Uzbekistanan ristitišt ližazi 495,1 tuhal eläjil. — Uzreport.com.] {{ref-ru}}</ref>
+| Eläjiden lugu = 30 488 600<ref name="stat20140319">[http://www.stat.uz/press/1/8195/ Demografine situacii (2014-03-19). — Uzbekistanan Tazovaldkundan Statistikan valdkundaline komitet (stat.uz).] {{ref-ru}}</ref><ref>[http://news.uzreport.uz/news_3_r_117663.html Muloi Uzbekistanan ristitišt ližazi 495,1 tuhal eläjil. — Uzreport.com.] {{ref-ru}}</ref>
 | Voz' = 2014
-| Pind = 447.400<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html Uzbekistan. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov).] {{ref-en}}</ref>
+| Pind = 447.400<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/uz.html Uzbekistanan pind. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov).] {{ref-en}}</ref>
 | Kart = Uzbekistan in its region.svg
 | Kel' = [[uzbekan kel'|uzbekan]]
@@ Rivi 19: / Rivi 19: @@
 | Aigvö = [[UTC]]+5
 }}
-'''Uzbekistan''' ([[uzbekan kel'|uzb.]]: ''O‘zbekiston / Ўзбекистон''), '''Uzbekistanan Tazovaldkund''' ([[uzbekan kel'|uzb.]]: ''O‘zbekiston Respublikasi / Ўзбекистон Республикаси'' vai ''Oʻzbekiston Jumhuriyati / Ўзбекистон Жумҳурияти''), om valdkund [[Keskmäine Azii|Keskmäižes Azijas]]. Sen pälidn da kaikiš järedamb lidn om [[Taškent]].
+'''Uzbekistan''' ([[uzbekan kel'|uzb.]]: ''O‘zbekiston / Ўзбекистон''), '''Uzbekistanan Tazovaldkund''' ([[uzbekan kel'|uzb.]]: ''O‘zbekiston Respublikasi / Ўзбекистон Республикаси'' vai ''Oʻzbekiston Jumhuriyati / Ўзбекистон Жумҳурияти''), om valdmererandatoi valdkund Keskmäižes [[Azii|Azijas]]. Pälidn da kaikiš järedamb lidn om [[Taškent]].
 Uzbekistan om [[neitraline valdkund|neitraline]] valdkund.
 == Istorii ==
+Vl 1991 elokun 31. päiväl Uzbekistan tedoti ičeze ripmatomudes [[Nevondkundaline Ühtištuz|NSTÜ]]:späi. Vl 1991 tal'vkun 25. päiväl valdkund erištui täuzin.
+Valdkundan Konstitucii oli vahvištadud vl 1992 tal'vkun 8. päiväl.
 == Geografijan andmused ==
+[[Fail:Uzbekistan Topography.png|thumb|left|250px|Uzbekistanan topografine kart.]]
-Uzbekistan om röunoiš [[Turkmenistan]]anke (röunan piduz — 1621 km) suves da suvipäivlaskmas, [[Kazahstan]]anke (2203 km) lodehes, pohjoižes da pohjoižpäivnouzmas, [[Kirgizstan]]anke päivnouzmas (1099 km), [[Tadžikistan]]anke suvipäivnouzmas (1161 km) da [[Afganistan]]anke suves (137 km). Ühthine maröunoiden piduz om 6221 km. Uzbekistan om valdmererandatoi valdkund.
+Uzbekistan om mavaldkundröunoiš [[Turkmenistan]]anke (röunan piduz — 1793 km) suves da suvipäivlaskmas, [[Kazahstan]]anke (2330 km) lodehes, pohjoižes da pohjoižpäivnouzmas, [[Kirgizstan]]anke päivnouzmas (1314 km), [[Tadžikistan]]anke suvipäivnouzmas (1312 km) da [[Afganistan]]anke suves (144 km). Ühthine maröunoiden piduz om 6893 km. Uzbekistan om valdmererandatoi valdkund.
-Kaikiš korktemb čokkoim om Gissaran-mägisel'gal, 4643 m meren pindan päl. Kaikiš alahaižemb čokkoim om [[Sarikamiš]]-järven Minbulak-alang (-12,8 metrad) [[Kizilkum]]-rahvahatomas mas.
+Valdkundan kaikiš korktemb nimetoi čokkoim om Gissaran-mägisel'gal, 4643 m meren pindan päl. Kaikiš alahaižemb čokkoim om [[Sarikamiš]]-järven Minbulak-alang (-12,8 metrad) [[Kizilkum]]-rahvahatomas mas.
-Kaikiš järedambad joged oma [[Amudarj]] da [[Sirdarj]], niiden veziden enambuz ei sabuta [[Aralmeri|Aralmert]], sen tagut [[Aralmeri]] kuivab voz' voden jäl'ghe.
+Kaikiš järedambad joged oma [[Amudarj]] da [[Sirdarj]]. Niiden veziden enambuz ei sabuta [[Aralmeri|Aralmert]], sen tagut [[Aralmeri]] kuivab voz' voden jäl'ghe. Se azj vedab ekologižid problemoid.
 Klimat om terav kontinentaline.
+Londuseližed pävarad oma [[londuseline gaz]], [[turbaz]], [[kivivoi]], [[kivihil']] da [[metall]]ad ([[kuld]], [[uran (himine element)|uran]], [[hobed]], [[vas'k]], [[cink]], [[hahktin]], [[vol'fram]], [[molibden]]).
 == Politine sistem ==
+[[Fail:Oliy Majlis (Parliament of Uzbekistan).jpg|thumb|right|250px|Uzbekistanan parlamentan pert' [[Taškent]]as.]]
-Ohjandusen form om unitarine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund. Parlament, Olii Mažlis ([[uzbekan kel'|uzb.]] ''Oliy Majlis''), om kaks'kodine. Sen üläkodi om Senat. Alakodi om Käskusenandai Kodi.
+Ohjandusen form om unitarine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund. Valdkundan da armijan pämez' om [[Islam Karimov]]-prezident. Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks, kahtenden strokun om voimuz. Prezident paneb päministrad da ministrid radnikusile, mugažo koumen valdkundaližen käskuzkundan sudijoid.
+Parlament om kaks'kodine Olii Mažlis ([[uzbekan kel'|uzb.]] ''Oliy Majlis''). Sen üläkodi om Senat. Alakodi om Käskusenandai Kodi. Kaik rahvaz valičeb niiden ühtnijoid videks vodeks.
 == Administrativiž-territorialine jagand ==
 &nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Uzbekistanan administrativiž-territorialine jagand]].''
+Uzbekistan alajagase 14 regionha: 12 agjad ([[uzbekan kel'|uzb.]]: ''viloyat''),[[Karakalpakijan Tazovaldkund]] da [[Taškent]]-pälidn. Päiči pälidnas, regionad alajagase lidn- da külärajonihe ([[uzbekan kel'|uzb.]]: ''tuman'' «rajon»).
 == Eläjad ==
 Uzbekistanas elädas [[uzbekalaižed]].
-Uzbekistanan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. rist. vl 2011, surembaspäi penembha): [[Samarkand]], [[Namangan]], [[Andižan]], [[Buhar]], [[Nukus]], [[Karši]]. Vl 2014 kaik valdkundas om 120 lidnad da 115 lidnanvuittušt žilod<ref name="stat20140319"/>.
+Uzbekistanan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristitud vl 2014, surembaspäi penembha): [[Samarkand]], [[Namangan]], [[Andižan]], [[Nukus]], [[Buhar]], [[Fergan]], [[Karši]], [[Kokand]], [[Margilan]]. Vl 2014 kaik valdkundas om 120 lidnad da 115 lidnanvuittušt žilod<ref name="stat20140319"/>.
 == Ižanduz ==
+Uzbekistanan päeksport om [[puvill]] (22%), [[turbaz]] (12%), [[uran(himine element)|uran]] (11%), puhtaz [[vas'k]] da vas'kvanuim (10%), [[avto]]d (8%), [[fruktad]] da [[maplodud]] (7%), [[londuseline gaz]] (6%); toine eksport — [[sobad]] (läz 4%), [[kuld]] (4%), [[kivivoi]] (3%), [[cink]] (2%), [[heretused]] (1%).
 == Homaičendad ==
@@ Rivi 56: / Rivi 68: @@
 {{Azii}}
-{{stub}}
 [[Kategorii:Uzbekistan| ]]