Uzbekistan: Erod versijoiden keskes
Ei ole vajehtusen ühthevedoid |
prezident |
||
Rivi 42: | Rivi 42: | ||
== Politine sistem == |
== Politine sistem == |
||
[[Fail:Oliy Majlis (Parliament of Uzbekistan).jpg|thumb|right|250px|Uzbekistanan parlamentan pert' [[Taškent]]as.]] |
[[Fail:Oliy Majlis (Parliament of Uzbekistan).jpg|thumb|right|250px|Uzbekistanan parlamentan pert' [[Taškent]]as.]] |
||
Ohjandusen form om unitarine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund. Valdkundan da armijan pämez' om |
Ohjandusen form om unitarine [[prezidentine tazovaldkund|prezidentine]] tazovaldkund. Valdkundan da armijan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks, kahtenden strokun om voimuz. Prezident paneb päministrad da ministrid radnikusile, mugažo koumen valdkundaližen käskuzkundan sudijoid. |
||
Parlament om kaks'kodine Olii Mažlis ([[uzbekan kel'|uzb.]] ''Oliy Majlis''). Sen üläkodi om Senat. Alakodi om |
Parlament om kaks'kodine Olii Mažlis ([[uzbekan kel'|uzb.]] ''Oliy Majlis''). Sen üläkodi om Senat. Alakodi om Käskusenandmižkodi. Kaik rahvaz valičeb niiden ühtnijoid videks vodeks. |
||
[[Islam Karimov]] oli valdkundan prezidentan pit'kan aigan (24.03.1990-02.09.2016). |
|||
== Administrativiž-territorialine jagand == |
== Administrativiž-territorialine jagand == |
||
Rivi 54: | Rivi 56: | ||
Uzbekistanas elädas [[uzbekalaižed]]. |
Uzbekistanas elädas [[uzbekalaižed]]. |
||
Uzbekistanan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. |
Uzbekistanan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2014, surembaspäi penembha): [[Samarkand]], [[Namangan]], [[Andižan]], [[Nukus]], [[Buhar]], [[Fergan]], [[Karši]], [[Kokand]], [[Margilan]]. Vl 2014 kaik valdkundas om 120 lidnad da 115 lidnanvuittušt žilod<ref name="stat20140319"/>. |
||
== Ižanduz == |
== Ižanduz == |
Vajehtuz 4. Sügüz’ku 2016, kell 04:48
Flag |
Valdkundznam |
Pälidn | Taškent |
Eläjiden lugu (2014) | 30,488,600[1][2] ristitud |
Pind | 447,400[3] km² |
Kel' | uzbekan |
Päministr | Šavkat Mirzijajev |
Religii | islam |
Valüt | uzbekistanan sum (UZS) |
Internet-domen | .uz |
Telefonkod | +998 |
Aigvö | UTC+5 |
Uzbekistan (uzb.: O‘zbekiston / Ўзбекистон), Uzbekistanan Tazovaldkund (uzb.: O‘zbekiston Respublikasi / Ўзбекистон Республикаси vai Oʻzbekiston Jumhuriyati / Ўзбекистон Жумҳурияти), om valdmererandatoi valdkund Keskmäižes Azijas. Pälidn da kaikiš järedamb lidn om Taškent.
Uzbekistan om neitraline valdkund.
Istorii
Vl 1991 elokun 31. päiväl Uzbekistan tedoti ičeze ripmatomudes NSTÜ:späi. Vl 1991 tal'vkun 25. päiväl valdkund erištui täuzin.
Valdkundan Konstitucii oli vahvištadud vl 1992 tal'vkun 8. päiväl.
Geografijan andmused
Uzbekistan om mavaldkundröunoiš Turkmenistananke (röunan piduz — 1793 km) suves da suvipäivlaskmas, Kazahstananke (2330 km) lodehes, pohjoižes da pohjoižpäivnouzmas, Kirgizstananke päivnouzmas (1314 km), Tadžikistananke suvipäivnouzmas (1312 km) da Afganistananke suves (144 km). Ühthine maröunoiden piduz om 6893 km. Uzbekistan om valdmererandatoi valdkund.
Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Hazret Sultan-mägenpä Tän'-Šanin Gissaran-mägisel'gal, 4643 m meren pindan päl. Kaikiš alahaižemb čokkoim om Sarikamiš-järven Minbulak-alang (-12,8 metrad) Kizilkum-rahvahatomas mas.
Kaikiš järedambad joged oma Amudarj da Sirdarj. Niiden veziden enambuz ei sabuta Aralmert, sen tagut Aralmeri kuivab voz' voden jäl'ghe. Se azj vedab ekologižid problemoid.
Klimat om terav kontinentaline.
Londuseližed pävarad oma londuseline gaz, turbaz, kivivoi, kivihil' da metallad (kuld, uran, hobed, vas'k, cink, hahktin, vol'fram, molibden).
Politine sistem
Ohjandusen form om unitarine prezidentine tazovaldkund. Valdkundan da armijan pämez' om prezident. Kaik rahvaz valičeb händast videks vodeks, kahtenden strokun om voimuz. Prezident paneb päministrad da ministrid radnikusile, mugažo koumen valdkundaližen käskuzkundan sudijoid.
Parlament om kaks'kodine Olii Mažlis (uzb. Oliy Majlis). Sen üläkodi om Senat. Alakodi om Käskusenandmižkodi. Kaik rahvaz valičeb niiden ühtnijoid videks vodeks.
Islam Karimov oli valdkundan prezidentan pit'kan aigan (24.03.1990-02.09.2016).
Administrativiž-territorialine jagand
Kacu kirjutuz: Uzbekistanan administrativiž-territorialine jagand.
Uzbekistan alajagase 14 regionha: 12 agjad (uzb.: viloyat), Karakalpakijan Tazovaldkund-avtonomine agj da Taškent-pälidn. Päiči pälidnas, regionad alajagase lidn- da külärajonihe (uzb.: tuman «rajon»).
Eläjad
Uzbekistanas elädas uzbekalaižed.
Uzbekistanan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2014, surembaspäi penembha): Samarkand, Namangan, Andižan, Nukus, Buhar, Fergan, Karši, Kokand, Margilan. Vl 2014 kaik valdkundas om 120 lidnad da 115 lidnanvuittušt žilod[1].
Ižanduz
Uzbekistanan päeksport om puvill (22%), turbaz (12%), uran (11%), puhtaz vas'k da vas'kvanuim (10%), avtod (8%), fruktad da maplodud (7%), londuseline gaz (6%); toine eksport — sobad (läz 4%), kuld (4%), kivivoi (3%), cink (2%), heretused (1%).
Homaičendad
- ↑ 1,0 1,1 Demografine situacii (2014-03-19). — Uzbekistanan Tazovaldkundan Statistikan valdkundaline komitet (stat.uz). (ven.)
- ↑ Muloi Uzbekistanan ristitišt ližazi 495,1 tuhal eläjil. — Uzreport.com. (ven.)
- ↑ Uzbekistanan pind. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov). (angl.)
Irdkosketused
- Uzbekistanan parlamentan alakodin oficialine sait. (uzb.) (ven.) (angl.)
- Uzbekistanan Tazovaldkundan ohjastusen portal. (uzb.) (ven.) (angl.)
- Uzbekistanan Tazovaldkundan lehtpol' «Feisbuk»:as. (uzb.) (ven.) (angl.)
Uzbekistan Vikiaitas |
Azijan valdkundad | ||
Afganistan | Araban Ühtenzoittud Emiratad (AÜE) | Armenii | Azerbaidžan1 | Bahrein | Bangladeš | Brunei | Butan | Egipt2 | Filippinad | Gruzii1 | Indii | Indonezii3 | Irak | Iran | Izrail' | Japonii | Jemen2 | Jordanii | Kambodž | Kazahstan1 | Katar | Kipr1 | Kirgizstan | Kitai | Korejan Rahvahaliž-Demokratine Tazovaldkund | Korejan Tazovaldkund | Kuveit | Laos | Livan | Malaizii | Mal'divan Sared | Mjanmar | Mongolii | Nepal | Oman | Pakistan | Päivnouzmaine Timor | Saudan Arabii | Singapur | Sirii | Šrilank | Tadžikistan | Tailand | Turkanma1 | Turkmenistan | Uzbekistan | Venäma1 | Vjetnam | ||
1 Om Evropas mugažo. 2 Om Afrikas mugažo. 3 Om Valdmerimaiš mugažo. |