Urus-Martan

Urus-Martan
Урус-Мартан (ven.)
Хьалха-Марта / МартантIе (čeč.)
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2022)	65,313 ristitud
Pind	25,13 km²
Pämez'	Aindi Zaurbekov; (keväz'ku 2017—)
Telefonkod	+7−87 145-xx-xxx
Avtokod	20, 95
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Urus-Martan (ven.: У́рус-Марта́н, čeč.: Хьалха-Марта vai МартантIе) om Venäman lidn da lidnankund Čečenijan Tazovaldkundan keskuzpalan suvipäivlaskmas. Se om Urus-Martanan rajonan administrativine keskuz.

Istorii[vajehta | vajehtada lähte]

Eländpunktan aluz om pandud vozil 1708−1713 kuti Хьалха Марта-aul severziš-se futorišpäi elänzoitmaha tahod. Vl 1832 Venäman imperijan armii murenzi aulad. Vedihe čečenan rahvahan suimid neciš eländpunktas (vll 1840, 1918, 1923). 19. voz'sadan kahtendel polel venämalaižiden kaikenaigaine Urus Martan-varmitez (čeč.: Оьрсийн Марта) oli saudud läz necidä čečenalaižiden aulad, ühtištuihe niid aigan mändes.

Nevondkundaližen aigan lugetihe Urus-Martanad žiloks, sikš miše vaiše omblendfabrik da kaks' mecanümbriradmižen cehad oliba tegimišton edheotandoil, ristitišt ajeli burlakoita sauvojikš toižihe regionihe. Žilo sai lidnan statusad vl 1990. Voziden 1994−1996 i 1999 sodoiden aigan Urus Martanan erased pertid oliba muretud bombanheitandal.

Urus-Martan šingotase sauvondmaterialiden tegimil (raudbeton, vahtbetonižed blokad, asfal't), söndtavaroiden kombinatal (vspäi 2019), mugažo konditerine fabrik i lindferm ratas.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada lähte]

Lidn sijadase rajonan pohjoižpalas, Martan-jogen randoil (čeč.: Март, Sunžan i Terekan oigedpol'ne bassein), 235 m keskmäižel korktusel valdmeren pindan päl. Matkad Grozniihasai om 30 km pohjoižpäivnouzmha. Toine lähembaine lidn om Ačhoi-Martan 21 km päivlaskmha orhal vai 23 km avtotedme.

Urus-Martan om lidnankundan üks'jäine eländpunkt.

Eläjad[vajehta | vajehtada lähte]

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 49 090 ristitud, rajonan kaks' videndest. Vl 2017 lidnan ristitišt oli 58 588 eläjad. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Rahvahad (enamba 1% vl 2010): čečenalaižed — 96,4%, venälaižed — 1,8%, toižed rahvahad — 1,5%, rahvahuden ozutandata — 0,3%.

Islaman kaks'kümne pühäpertid om olmas lidnas.

Urus-Martanan Regionidenkeskeižen medicinižen kolledžan filial^[1] (Jessentukad), Orenburgan servisan da tehnologijoiden kolledžan filial^[2], privatine ekonomikan da oiktusen kolledž oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš.