Ust'-Kut

Ust'-Kut
Усть-Кут

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	36,918 ristitud
Pind	56 km²
Pämez'	Jevgenii Kokšarov (uhoku 2021—)
Telefonkod	+7−39 565-xx-xxx
Avtokod	38, 85, 138
Aigvö	UTC+8 (MSK+5)

Ust'-Kut (ven.: Усть-Кут) om Venäman lidn da lidnankund Irkutskan agjan keskuzpalas. Om Ust'-Kutan rajonan administrativižeks keskuseks da palaks.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1631 sureks tal'vdundsijaks sauvomha lidnust, nimitihe Kut-jogen mödhe (ven.: Кута «sokaz taho» evenkan kelel). Ust'-Kutan lidnuz da žilo senno (ven.: село Усть-Кутское) seižuiba tarabošsijanno Angaraspäi Lenha i edemba Jakutijha, oliba jarmankoiden olendsijaks 19. voz'sadhasai. Oigetihe kükstud mehid sihe hätken aigan. Vl 1943 kätihe radnikžiloks. Se sai lidnan statusad vl 1954 nügüdläiženke nimenke, ühtištadihe Osetrovo-radnikžilonke (nüg. jogiportan nimituz).

Vn 1951 heinkul ezmäine jonuz tuli lidnha, i vll 1958−1989 Len-raudtestancii oli sarakon Taišetaspäi lopstancijaks, vspäi 1974 — BAM:an sauvomižen bazaks. Vspäi 1989 stancii mülüb BAM:an päivlaskmaižhe palaha. Vl 2001 lidn eli läbi Lenan sur'vedes, sen-žo voden tal'vel lämuz'verkoiden kollaps oli. Vll 1963−2004 Ust'-Kut alištui agjan tobmudele oikti. Vl 1996 mülütihe Jakurim-radnikžilod lidnha.

Lidn šingotase kivivoin samižen da pompandan kompanijoiden bazaks, jogilaivištol i raudten edheotandoil, lämuzenergetikal, mecan ümbriradmižel pilindmaterialoihe i sömtegimištol (leibtegim, maidtegim).

Geografijan andmused

Ust'-Kutan rajonan sijaduz agjas vl 2011

Lidn sijadase rajonan keskuzpalas, Lenan i sen huran Kut-ližajogen randoil, 291 m ü.m.t. keskmäižel korktusel, om ümbärtud kall'oil da taigmecal.

Matkad Irkutskhasai om 510 km suvhe orhal, 973 km avtotedme vai 1385 km raudtedme. Lähembaine lidn om Železnogorsk Ilimal sada kilometrad päivlaskmha orhal, 150 km avtotedme vai raudtedme.

Tobmuz

Turuk-žilo (vai mikrorajon, ven.: Турука, 93 rist. vl 2010) mülüb lidnankundha Ust'-Kutan ližaks.

Lidnankundan tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeližed lidnan Administracijan pämehed oma Aleksandr Dušin (reduku 2017 — uhoku 2021), Vladimir Krivonosenko (radoi vn 2017 redukuhusai). Lidnan Duman ezimez' om Larisa Norina vn 2022 redukuspäi. Edeline Duman ezimez' om Nikolai Teseiko, radoi vn 2022 redukuhusai.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 45 375 ristitud, rajonan viž kudendest, vn 2021 — 36 918 ristitud. Kaik 42 272 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 62 400 eläjid vl 1996.

Ortodoksižen hristanuskondan nell' pühäpertid oma saudud i avaitud lidnas: koume jumalanpertid i Mikoi-arhangelan časoun'. Niiden ližaks kaks' jumalanpertid ei ole kaičenus.

Openduz

Lapsiden opendusen aluzkundad oma nell'toštkümne nimitadud i nomeruidud päivkodid (nomer 1, 3, 8, 13, 22..24, 30, 39, 41, 46, 48, 50, 63), kümne keskškolad (nomer 1..10), licei, ližaopendusen keskuz, čomamahtoiden škol, lidnan sportškol nomer 1.

Irkutskan avtotransportan i tesauvondan kolledžan filial (edel vn 2025 uhokud erigoittud Ust'-Kutan tegimištoline tehnikum) om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks.

Transport

Avtobusad da taksid oma kundaližeks transportaks. Len om päraudtestancijaks, sen ližaks kuz' stancijad radab. Kezaaigal voib sadas Peledui-žilhosai Len-jogedme.

Regionaline civiline lendimport (UKX / УСК) sijadase kümnes kilometras pohjoižhe lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Irkutskha, Krasnojarskha i vahtreisid Irkutskan agjan pohjoižhe.

Galerei

• 
  Pölištunuziden nevondkundaližhe tobmudehe näht partizanoiden velleskaum (2015)
• 
  Nägu Kurortha sildaspäi (2012)
• 
  Osetrovo-jogistancijan sauvuz vl 2008
• 
  Ust'-Kut-lendimportan terminal vl 2018
• 
  Len-päraudtestancijan sauvuz vl 2016

Irdkosketused

• Lidnan Duman oficialine sait (dumauk.ru). (ven.)
• Lidnan Administracijan oficialine sait (admustkut.ru). (ven.)