Stroncii

Stroncijan palaine

38	0 0 2 8 18 8 2
Sr 87,62
Stroncii

Stroncii (Sr — strontium latinan kelel) om 38nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes. Sen sijaduz om kahtendes gruppas (vanhtunuden klassifikacijan mödhe — kahtenden gruppan päalagruppas, IIA), tabluden videndes periodas.

Ühthine ümbrikirjutand

Stroncii om levitadud londuses keskmäras, sen pala Man kores om 0,014 % massan mödhe (läz 23nz' sija), litosferas — 0,045 %. Metall om lujas aktivine himižešti, i sikš ei voi löuta sidä londuses puhthas olendas.

Vl 1808 anglijalaine Hemfri Devi-himik sai puhtast stroncijad ezmäižen kerdan. Nimituz libub stroncianit-mineralaspäi, löutihe sidä Šotlandijan Strontian-külänno (šotl.-kel't.: Sron an t-Sìthein).

Fizižed ičendad

Stroncii om pehmed tagokaz plastine hobedaižvauged muglmametall.

Atommass — 87,62. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 2,54 g/sm³. Suladandlämuz — 1050 K (777 C°). Kehundlämuz — 1650 K (1377 C°).

Stabiline stroncii kogoneb nelläs izotopaspäi: ⁸⁴Sr (0,56 %), ⁸⁶Sr (9,86 %), ⁸⁷Sr (7,00 %), ⁸⁸Sr (82,58 %). Tetas 29 radioaktivišt izotopad 73..83, 85, 89..105 atommassanke, i niiden kuz' izomärad. Kaikiš hätkembad ratud izotopad oma ⁹⁰Sr 28,9 vot pol'čihodamižen pordonke, ⁸⁵Sr (T_½ = 64,85 päivest) i ⁸⁹Sr (T_½ = 50,57 päivest). Radioaktivižed izotopad hajetas β- i protonižen (nomerad 73, 75, 77), β- i neitronižen (nomerad 97..102) vai muite β-čihodamižen (kaik toižed) kal't, kändasoiš rubidijaks vai ittrijaks, izotopad 73, 75, 77 — rubidijaks i kriptonaks.

Himižed ičendad

Stroncijan muigotandmär om +2 ühtnendoiš. Reagiruindan ičendad oma kal'cijan pojavad. Teravas reagiruib vedenke:

${\mathsf {Sr+2H_{2}O\rightarrow Sr(OH)_{2}+H_{2}\uparrow }}$

i metallatomižidenke substancijoidenke, muigotub il'mas pakuiženke kerthenke. Läz ei ole muglreakcijoid. Stroncijan tuhk voib süttuda iče il'mas, mugažo metall palab il'mas huldutamižen aigan.

Kortktoil lämuzil stroncii reagiruib hil'muiktuzgazanke säden karbidoid:

${\mathsf {5Sr+2CO_{2}\rightarrow SrC_{2}+4SrO}}$

Kävutand

Londuseline stroncii om toksine vähän, kävutase metallurgijas i pirotehnikas, i ei pida segoitada sidä radioaktivižidenke izotopoidenke. Ottas kävutamižhe irgäd stroncijad uranan endištandan reakcijas. Tehtas kaikenaigaižid magnitoid, stroncijan hapanduz ottase keramižen üläveimen palaks.

Irdkosketused

• Stroncii webelements.com-saital. (angl.)
• Kirjutuz stroncijas Himižiden elementoiden populärižes n-t.ru-kirjištos. (ven.)