Kacu tekst Astan

{{10000}}{{A10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Astan<br />Astana / Астана <small>(kaz.)</small><br />Астана <small>(ven.)</small>
 | Lidnanznam = Emblem of Astana (latin).svg
 | Flag = Flag of Astana, Kazakhstan.svg
 | Lidnanznam text = Astanan lidnanznam
 | Flag text = Astanan flag
 | Valdkund = Kazahstan
 | Eläjiden lugu = 1,402,002
 | Voz' = 2023
 | Pind = 797.33
 | Fail = Astana1.jpeg
 | Pämez' = Ženis Kasimbek<br/>(tal'vku 2022—,<br/>''Жеңіс Қасымбек'')
 | Telefonkod = +77-172
 | Aigvö = [[UTC]]+6
}}
'''Astan''' ({{lang-kk|Astana / Астана}} «pälidn», {{lang-ru|Астана́}}) om [[Kazahstan]]an [[pälidn]]. Se om lidn tazovaldkundan alištusenke, valdkundan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe.

== Istorii ==
Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1830 kuti [[kozakišt|kozakoiden]] ''Akmolan forpost'' läz kazahlaižiden surt Akmol-žilod kaičemha Venälaižen imperijan ut ümbrikod kazahan toižiden hanoiden sodavägiden londoišpäi. Vn 1863 16. päiväl kezakud Akmolan varmitez da ühtenzoittud žilo senno saiba ümbrikon pälidnan statusad ''Akmolinsk''-nimenke. Vll 1961−1992 nimitihe sidä ''Celinograd:aks'' ([[kazahan kel'|kaz]]. i {{lang-ru|Целиноград}}). Vll 1992−1998 nimi oli ''Akmol'' ({{lang-kk|Ақмола}}, {{lang-ru|Акмола}}), udesnimitihe čoman kulundan da hüvän associacijan täht ''Astan:aks'' (kaz. i ven. ''Астана''). Vn 2019 20. päiväl kezakud parlament vahvišti pälidnan ut nimitust — ''Nur-Sultan'' ({{lang-kk|Нұр-Сұлтан}}). Astan-nimi om pörtud vn 2022 sügüz'kus.

Kätihe Kazahstanan pälidnaks vs 1997 tal'vkun 10. päiväspäi.

Astan šingotase sauvondal, torguindal i transportkeskuseks varažomidenke. Tegimišton päsarakod oma sauvondmaterialiden pästand, mašinansauvomine (sidä kesken katl'ad i lämbituzladimed, libutimed), sömtegimišt.

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase valdkundan pohjoižes, [[Išim]]-jogen molembil randoil ({{lang-kk|Есіл}}), 347 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Pälidnan territorii om anklavaks [[Akmolan agj]]an suvipäivnouzmas.

Klimat om terav kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +4 C°, kezakun-elokun +19,1..+20,6 C°, tal'vkun-uhokun −12..−14,5 C°. Ekstremumad oma −51,6 C° i +41,6 C°. Kezaaigan minimum om −2,2 C° (eloku), tal'vaigan maksimum om +8,2 C° (uhoku). Paneb sadegid 338 mm vodes, enamba kezakus (40 mm) i heinkus (56 mm), vähemba vilukus-sulakus i sügüz'kus (17..21 mm kus). Ei olele haloid heinkus. Mecankazvatusen sur' projekt tegese ümbri lidnas polenemha kuivaigad i stepin kovid tulleid.

Astan jagase videks administrativižeks rajonaks: Almati, Esil', Sariark ({{lang-kk|Сарыарқа}}), Baikonur (vn 2018 keväz'kuspäi), Nur (''Нура'', vspäi 2023).

== Tobmuz ==
Edeližed lidnan pämehed (akimad):
* Aset Isekešev (21. kezaku 2016 — 10. sügüz'ku 2018, ''Әсет Исекешев'')
* Bahit Sultanov (11. sügüz'ku 2018 — 12. kezaku 2019, ''Бақыт Сұлтанов'')
* Altai Kul'ginov (13. kezaku 2019 — 8. tal'vku 2022, ''Алтай Көлгінов'')

== Eläjad ==
Vl 2015 lidnan eläjiden lugu oli 852 985 ristitud<ref>[http://www.stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT093846 2015 жылғы 1 қаңтарға Қазақстан Республикасының облыстары, қалалары және аудандары бойынша халық саны (Vn 2015 Kazahstanan Tazovaldkundan ristitišt). — Kazahstanan statistikan komitet (''stat.gov.kz'').] {{ref-kk}}</ref>, vn 2017 kezakus lidnan ristitišt ületi millionad, i vl 2018 se oli 1 070 196 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Rahvahad (enamba 0,4 % vn 2022 augus, ristitišt 1 239 744 eläjad): [[kazahlaižed]] — 81,1 %, [[venälaižed|venänikad]] — 11,3 %, [[ukrainalaižed]] — 1,2 %, [[totarlaižed]] — 1,0 %, [[uzbekad]] — 0,9 %, [[saksalaižed]] — 0,8 %, [[korejalaižed]] — 0,6 %, [[kirgizlaižed]] — 0,5 %, [[azerbaidžanlaižed]] — 0,4 %, toižed rahvahad — 2,2 %.

Üläopendusen vižtoštkümne aluzkundad i läz 17 kolledžad anttas professionališt opendust.

== Transport ==
Avtobusad i velosipedad oma kundaližeks transportaks lidnas, kiruhtramvain jono om sauvomas vspäi 2017. Rengazavtote ümbri lidnas om avaitud täuzin vn 2019 lopus. Kezaline navigacii oleskeleb Išim-jogedme lidnan röunoiš.

Vl 2017 uz' «Nurli Žol»-päraudtestancii om avaitud lidnan suvipäivnouzmas.

Rahvahidenkeskeine civiline lendimport Nursultan Nazarbajevan nimed<ref>[http://www.nn-airport.kz/ Rahvahidenkeskeižen lendimportan Nursultan Nazarbajevan nimed sait (''nn-airport.kz'').] {{ref-kk}} {{ref-ru}} {{ref-en}}</ref> ({{lang-kk|Nursultan Nazarbaev halyqaralyq áýejaıy}}, ''NQZ / UACC'', 5,1 mln passažiroid vl 2019) sijadase 16 kilometras suvipäivnouzmha lidnan azjaližes keskusespäi. Tehtas reisid Azijan lähižiden maiden i Venäman surihe lidnoihe, Frankfurtha i Pekinha, mugažo Kazahstanan kaikihe surihe lidnoihe, om čarterreisid Keskmeren, Egiptan i Tailandan lebutahoiže.

== Sebruzlidnad ==
<div style="-moz-column-count:3; column-count:3; -webkit-column-count:3;">
* {{JOR|#}} [[Amman]], [[Jordanii]] (vspäi 2005)
* {{TUR|#}} [[Ankar]], [[Turkanma]] (2001)
* {{THA|#}} [[Bankok]], [[Tailand]] (2004)
* {{KGZ|#}} [[Biškek]], [[Kirgizstan]] (2011)
* {{POL|#}} [[Gdan'sk]], [[Pol'šanma]] (1996)
* {{VNM|#}} [[Hanoi]], [[Vjetnam]] (2009)
* {{RUS|#}} [[Kazan']], [[Tatarstanan Tazovaldkund]], [[Venälaine Federacii]] (2004)
* {{FIL|#}} [[Manil]], [[Filippinad]] (2004)
* {{FRA|#}} [[Nicc]], [[Francii]] (2014)
* {{FIN|#}} [[Oulu]], [[Suomenma]] (2013)
* {{CHN|#}} [[Pekin]], [[Kitai]] (2006)
* {{RUS|#}} [[Piter]], [[Venälaine Federacii]] (1996)
* {{LVA|#}} [[Rig]], [[Latvii]] (1998)
* {{KOR|#}} [[Seul]], [[Korejan Tazovaldkund]] (2004)
* {{GEO|#}} [[Tbilis]], [[Gruzii]] (1996)
* {{RUS|#}} [[Uf]], [[Baškortostanan Tazovaldkund]], [[Venälaine Federacii]] (2010)
* {{POL|#}} [[Varšav]], [[Pol'šanma]] (2002)
* {{HRV|#}} [[Zagreb]], [[Horvatii]] (2014)
</div>

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.astana.gov.kz/ Lidnan administracijan (''Astanan Akimat:an'') oficialine portal (''astana.gov.kz'').] {{ref-kk}} {{ref-ru}} {{ref-en}}
{{Commons|Astana}}

{{Azijan pälidnad}}

[[Kategorii:Astan| ]]
[[Kategorii:Kazahstanan lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Kazahstan|*]]
[[Kategorii:Pälidnad]]
[[Kategorii:Kazahstanan lidnad tazovaldkundan alištusenke]]