Kacu tekst Gamburg

{{10000}}{{A10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Gamburg<br />Hamburg
 | Lidnanznam = Wappen der Hamburgischen Bürgerschaft.svg
 | Flag = Flag of Hamburg.svg
 | Lidnanznam text = Gamburgan lidnanznam
 | Flag text = Gamburgan flag
 | Valdkund = Saksanma
 | Eläjiden lugu = 1,852,478
 | Voz' = 2020
 | Pind = 755.16
 | Fail = Hamburg montage.jpg
 | Pämez' = Peter Čenčer<br/>(keväz'ku 2018—,<br/>''Peter Tschentscher'')
 | Telefonkod = +49-40
 | Aigvö = tal'vel [[UTC]]+1,<br />kezal [[UTC]]+2
}}
[[Fail:Hambourg OSM 01.png|thumb|left|250px|Gamburg i sen ezilidnad (2021)]]
'''Gamburg''' ({{lang-de|Hamburg}} [ˈhambʊʁk], sijaline virkand [ˈhambʊɪ̯ç], alasaksonijan pagin ''Hamborg'' [ˈhambɔːç]), oficialine nimi — '''Joudjaline da Ganzejan Gamburg-lidn''' ({{lang-de|Freie und Hansestadt Hamburg}}), om [[Saksanma]]n kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, sen üks' federacijanmaišpäi, [[Evrop]]an koumanz' surtte meriport.

== Istorii ==
Lidnan aluz om pandud 8. voz'sadal meiden erad. Vl 808 [[Sur' Karl|Suren Karlan]] ohjandusen aigan lidnuz oli saudud kaičemha eläjid [[päivlaskmaižed slavilaižed|päivlaskmaižid slavilaižid]] vaste.

Vl 1510 Gamburg sai imperijan joudjaližen lidnan statusan (ičeohjastusen oiktuz).

Gamburg šingotase järedal meriportal (145 mln tonnoid jüguid, sen paloin 9,7 mln konteineroid, 589 tuh. passažiroid vl 2014), bankoiden amuižeks keskuseks, [[metallurgii|metallurgijan]] tegimil (raud, alüminii, vas'k), laivansauvomižel, [[Airbus]]-kompanijan lendimiden ühthekeradamižel (13 tuhad radnikoid), turizmal (6,7 mln matknikoid vl 2017), medijan industrijal.

== Geografijan andmused ==
Gamburg-federacijanma om röunoiš [[Šlezvig-Gol'štein]]-federacijanmanke pohjoižes da [[Alasaksonii|Alasaksonijanke]] suves.

Lidn sijadase Saksanman pohjoižes, [[El'b (jogi)|El'b]]- i [[Al'ster (El'ban ližajogi)|Al'ster]]-jogiden ühthejoksmusen randoil, El'ban lanktendan sijas [[Pohjoižmeri|Pohjoižmeren]] karha, 110 km merospäi. Gamburgan keskuzpala seižub kuz' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Klimat om [[ven vö|ven]] valdmeren. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +9,7 C°, kezakun-elokun +16,0..+18,3 C°, tal'vkun-uhokun +2,1..+2,9 C°. Ekstremumad oma −29,1 C° (uhoku) i +40,1 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +0,6 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +17,2 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 770 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba kezakus-elokus (74..82 mm kus) i tal'vkus (73 mm), vähemba sulakus (39 mm). Paneb lunt 18 päiväd tal'ves keskmäras. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 71..74 % röunoiš sulakus-elokus, 83..88 % redukus-uhokus.

== Tobmuz ==
[[Fail:Hamburg, administrative divisions (+districts +boroughs +pop) - de - colored (less colors).svg|thumb|left|250px|Lidnan rajonad i niiden fartalad (2012)]]
Gamburg jagase seičemeks administrativižeks rajonaks ičeze valičendorganoidenke. Rajonad alajagasoiš 105 fartalaks.

Edeline lidnan pämez' (ezmäine mer, {{lang-de|Erster Bürgermeister der Freien und Hansestadt Hamburg}}) om [[Šol'c Olaf|Olaf Šol'c]] (keväz'ku 2011 — keväz'ku 2018).

== Eläjad ==
Lidnan ristitišt ületi millionad 1910-nzil vozil i oli 1 026 989 eläjad vl 1920. Vn 2011 Saksanman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 718 187 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 1 725 500 eläjad vl 1940, 1 840 543 eläjad vl 1961 i om nügüd'. Läz 2,5 mln ristituid om ezilidnoidenke.

== Transport ==
Metropoliten ({{lang-de|Hamburger U-Bahn}}) radab lidnas vspäi 1912, siš om nell' jonod 91 stancijanke (manpäližed tobmas palas), 104,7 km raudted. Sen ližaks, avtobusad i lidnan raudte (saks. ''S-Bahn'') oma kundaližeks transportaks.

Rahahidenkeskeine civiline ''Gamburg''-lendimport (''HAM'') sijadase kahesas polenke kilometras pohjoižpolehe lidnan keskuzpalaspäi. Sišpäi tehtas reisid Evropan maihe da lebutahoiže.
[[Fail:AlsterPanorama.jpg|thumb|center|1000px|<center>Lidnan keskuzpalan ühthine nägu vl 2008</center>]]

== Irdkosketused ==
* [http://www.hamburg.de/ Gamburgan ohjastusen oficialine portal (''hamburg.de'').] {{ref-de}} {{ref-en}}
{{Commons|Hamburg}}

{{Saksanman federacijanmad}}

[[Kategorii:Gamburg| ]]
[[Kategorii:Saksanman lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]