Kacu tekst Dušanbe

{{10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Dušanbe<br />Душанбе
 | Lidnanznam = Coat of Arms of Dushanbe.png
 | Flag = 
 | Lidnanznam text = Dušanben lidnanznam
 | Flag text =
 | Valdkund = Tadžikistan
 | Eläjiden lugu = 1,228,400
 | Voz' = 2023
 | Pind = 203.2
 | Fail = The Dushanbe Landscape From the Dushanbe Hyatt Hotel (4746070407).jpg
 | Pämez' = Rustam Emomali<br/>(viluku 2017—,<br/>''Рустами Эмомалӣ'')
 | Telefonkod = +992-37
 | Aigvö = [[UTC]]+5
}}
[[Fail:Dushambe 68.77989E 38.58624N.jpg|thumb|left|250px|Lidnan nägu kosmosaspäi (2005)]]
'''Dušanbe''' ({{lang-tg|Душанбе}} [duʃæmˈbe] «ezmärg») om [[Tadžikistan]]an pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om valdkundan üks' regionišpäi.

== Istorii ==
Järed antine eländpunkt oli olmas 3.-4. voz'sadal edel meiden erad. Dušanbe-kišlak mainitase kirjutadud purtkiš ezmäižen kerdan vl 1676 (läz kahesad tuhad eläjid), se sijazihe risttel, i kerazihe torgust jogo ezmärgel, sikš nimitihe-ki. Vl 1826 lidnan nimi oli ''Dušanbe-Kurgan''. Mülüi Buharan emiratha (oli olmas vll 1753−1920).

Vspäi 1922 om Tadžikistanan pälidnaks. Vll 1924−1929 nimi oli ''Düšanbe'' ({{lang-tg|Дюшанбе}}), vll 1929−1961 nimitihe ''Stalinabad:aks''. Vl 1929 raudte ühtenzoiti lidnad [[Taškent]]anke.

Dušanbe šingotase sömtegimištol, sauvondmaterialiden sarakol (armatur, raudbeton), elektrotehnižel produkcijal (kabel'), tekstil'tegimištol, Keskuzazijan torgusil.

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase valdkundan päivlaskmas, 706 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Varzob-jogi ({{lang-tg|Варзоб}}, 71 km pitte) läbitab Dušanbed pohjoižespäi suvhe i lankteb Kafirnigan-jogehe ({{lang-tg|Кофарниҳон}}) lidnan suviröunas ([[Amudarj]]-jogen bassein). Kaik seičeme transportišt sildad om saudud Varzobas päliči lidnan röunoiš. Voib olda lujid manrehkaidusid.

Klimat om [[subtropine vö|subtropine]] südäikontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +14,5 C°, kezakun-elokun +24,8..+27,4 C°, tal'vkun-uhokun +1,7..+4 C°. Ekstremumad oma −26,6 C° (viluku) i +49 C° (heinku). Kezaaigan minimum om +8,1 C° (eloku), tal'vaigan maksimum om +24,3 C° (tal'vku). Paneb sadegid 568 mm vodes, enamba keväz'kus-sulakus (105..108 mm kus), kuiv sezon oleskeleb kezakus-sügüz'kus (13 mm pordos). Heinkun lämuz lähižiden mägiden pautkil om +4..+15 C°.

== Tobmuz ==
[[Fail:Административное деление Душанбе.png|thumb|left|200px|Lidnan nell' rajonad vl 2012]]
Dušanbe jagase nelläks rajonaks. Vl 2020 ližatihe lidnan territorijad. Se om ümbärtud rajonil tazovaldkundan alištusenke.

Edeline lidnan pämez' ({{lang-tg|Раиси шаҳри Душанбе}}) om Mahmadsajid Ubaidulloev (''Маҳмадсаид Убайдуллоев'', 1996 — viluku 2017).

== Eläjad ==
Vl 2014 lidnan eläjiden lugu oli 778 500 ristitud 124,6 km² pindal, vl 2017 — 820 609 ristitud 127,4 km² pindal. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Enamba mi 1,5 mln ristitud elihe ezilidnoidenke vl 2017. Kaik 3,1 mln eläjid om lidnaglomeracijas (2022).

Rahvahad (2022): [[tadžikalaižed]] — 89,5 %, [[uzbekad]] — 6,7 %, [[venälaižed|venänikad]] — 2,6 %, toižed rahvahad — 1,2 %.

Erazvuiččiden uskondoiden pühäpertid oma saudud lidnas.

Kaik 17 üläopendusen i enamba mi sada keskopendusen aluzkundad oma olmas lidnas, mugažo 17 tedoinstitutad ratas.

== Transport ==
Avtobusad, trolleibusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Päraudtestancijan nimi om ''Dušanbe''.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline ''Dušanbe''-lendimport<ref>[http://airport.tj/ Rahvahidenkeskeižen Dušanbe-lendimportan sait (''airport.tj'').] {{ref-ru}} {{ref-en}} {{ref-tg}}</ref> ({{lang-tg|Фурудгоҳи байналмилалии «Душанбе»}}, ''DYU / UTDD'', 1,4 mln passažiroid vl 2019) sijadase lidnan päivnouzmas. Tehtas reisid lähižiden valdkundoiden pälidnoihe i Venäman surihe lidnoihe.

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.dushanbe.tj/ Lidnan tobmuden oficialine sait (''dushanbe.tj'').] {{ref-tg}} {{ref-ru}}
{{Commons|Dushanbe}}

{{Azijan pälidnad}}

[[Kategorii:Dušanbe| ]]
[[Kategorii:Tadžikistanan lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Tadžikistan|*]]
[[Kategorii:Pälidnad]]
[[Kategorii:Tadžikistanan regionad]]