Kacu tekst Köl'n

{{10000}}{{A10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Köl'n<br />Köln
 | Lidnanznam = DEU Koeln COA.svg
 | Flag = Flagge Köln.svg
 | Lidnanznam text = Köl'nan lidnanznam
 | Flag text = Köl'nan flag
 | Valdkund = Saksanma
 | Eläjiden lugu = 1,084,831
 | Voz' = 2023
 | Pind = 405.01
 | Fail = Cologne montage.png
 | Pämez' = Genrietta Reker<br/>(kül'mku 2015—,<br/>''Henriette Reker'')
 | Telefonkod = +49-22
 | Aigvö = tal'vel [[UTC]]+1,<br />kezal [[UTC]]+2
}}
[[Fail:Cologne location map.png|thumb|left|250px|Lidnan transportkart (2013)]]
'''Köl'n''' ({{lang-de|Köln}} [kœln], sijaline pagin ''Kölle'', {{lang-la|Colonia}}) om [[Saksanma]]n lidn valdkundan päivlaskmas i [[Pohjoine Rein da Vestfalii]]-federacijanman suves. Se om nellänz' surtte lidn valdkundas, [[Rurštadt]]an kaikiš suremb lidn.

== Istorii ==
Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 38 EME kuti ''Ubiorum''-lidnuz ({{lang-la|Oppidum Ubiorum}}) rimalaižen [[Mark Vipsanii Agrippa]]-polknikan käskön mödhe. Vl 50 meiden erad anttihe Rimalaižen imperijan lidnan statusad ({{lang-la|Colonia Claudia Ara Agrippinensium}}) da riman oiktust. 19. voz'sadal Köl'n eli läbi tegimišton sauvondas. [[Toine mail'man soda|Toižen mail'man sodan]] aigan lidnan ühesa kümnendest oli pandud mantazole, vanhan lidnan äjad sauvused oma udessündutadud täuzin.

[[Lufthansa]]n päfater om saudud lidnas. Järedad tegimed ratas nenil kompanijoil: [[Ford]], [[Toyota]], [[Bayer]].

== Geografijan andmused ==
[[Fail:Cologne subdivisions.svg|thumb|left|250px|Lidnan ümbrikod da rajonad (2010)]]
Lidn sijadase [[Rein]]-jogen alajoksmusen randoil, 38..118 m korktusil, 52 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad [[Berlin]]hasai om 475 km päivnouzmha-pohjoižpäivnouzmha orhal, 548 km raudtel vai 572 km avtotedme ([[Gannover]]an kal't). Enzne [[Bonn]]-pälidn om Köl'nan suvine ezilidn.

Klimat om [[ven vö|ven]] valdmeren valatoitusenke, pil'vesekaz tal'vel. Voden keskmäine lämuz om +10,7 C°, kezakun-elokun +17,1..+19 C°, tal'vkun-uhokun +3,0..+3,8 C°. Ekstremumad oma −23,4 C° (viluku) i +40,3 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −0,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +21 C° (uhoku). Ei voi olda haloid heinkus-elokus vaiše. Paneb sadegid 802 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba kezakus-elokus (83..87 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (48..55 mm kus). Paneb lunt 10..11 päiväd vodes keskmäras. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 67..73 % röunoiš keväz'kus-elokus, 78..84 % sügüz'kus-uhokus.

Köl'n jagase ühesaks ümbrikoks ({{lang-de|Stadtbezirk}}) da 86 lidnrajonaks (''Stadtteil'').

== Eläjad ==
Vn 2011 Saksanman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 017 155 ristitud, sidä kesken [[saksalaižed]] otiba 84 %. Kaik 1 075 935 eläjad oli lidnas vl 2016. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd', mugažo oli 1 013 771 eläjad vl 1975. Läz koumed millionad ristituid elädas Köl'nan lidnaglomeracijas, kümne millionad om kaikes [[Rurštadt]]as.

== Transport ==
Avtobusad i kiruhtramvai ({{lang-de|Cologne Stadtbahn}} vspäi 1968, 12 jonod, 195 km raudted, 38 manalašt seižutest) oma kundaližeks transportaks lidnas, niiden severz'-se maršrutoid ühtenzoittas aglomeracijan toižidenke lidnoidenke. ''Köl'n ''-päraudtestancii radab vspäi 1859. Vezitransport kävutase turistoil päpaloin.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline ''Köl'n / Bonn''-lendimport «[[Konrad Adenauer]]»<ref>[http://flughafenkoln.com/ Rahvahidenkeskeižen Köl'n/Bonn-lendimportan sait (''flughafenkoln.com'').] {{ref-de}}</ref><ref>[http://cologne-airport.com/ Rahvahidenkeskeižen Köl'n/Bonn-lendimportan oficialižetoi sait (''cologne-airport.com'').] {{ref-en}}</ref> (''CGN / EDDK'', 12,9 mln passažiroid vl 2018, läz 1 mln tonnoid jüguid vl 2022) sijadase 12 kilometras suvipäivnouzmha lidnan keskuzpalaspäi (i 16 km lodeheze Bonnaspäi). Tehtas reisid Evropan äjihe pälidnoihe i znamasižihe lidnoihe, Turkanman surihe lidnoihe, Keskmeren äjihe lebutahoiže, mugažo Saksanman surihe lidnoihe. Om jügureisid kaikedme Pohjoižedme mapoliškodme (Suvipäivnouzmaine Azii, Indii, AÜV).

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.stadt-koeln.de/ Lidnan tobmuden oficialine sait (''stadt-koeln.de'').] {{ref-de}} <small>''(+äikel'ne avtomatine känduz)''</small>
{{Commons|Köln}}

[[Kategorii:Köl'n| ]]
[[Kategorii:Saksanman lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Pohjoine Rein da Vestfalii]]