Kacu tekst Mel'burn

{{10000}}{{A10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Mel'burn<br />Melbourne
 | Lidnanznam = Coat of Arms of Melbourne.svg
 | Flag = Flag of Melbourne.svg
 | Lidnanznam text = Mel'burnan lidnanznam
 | Flag text = Mel'burnan flag
 | Valdkund = Avstralii
 | Eläjiden lugu = 5,031,195
 | Voz' = 2022
 | Pind = 9993
 | Fail = Melbourne city skyline from the perspective of Port Melbourne.jpg
 | Pämez' = Robert Doil<br/>(2008—)
 | Telefonkod = +61-03
 | Aigvö = tal'vel [[UTC]]+10,<br />kezal [[UTC]]+11
}}
[[Fail:Australia Victoria Melbourne Metro Area LGA names.svg|thumb|left|200px|Suren Mel'burnan rajonad]]
'''Mel'burn''' ({{lang-en|Melbourne}} [ˈmɛlbə(r)n], sijaline virkand mž. [ˈmælb(ə)n], avstralijan sijaližiden aborigenoiden kelil: ''Narrm / Naarm'') om lidn [[Avstralii (valdkund)|Avstralijan]] suvipäivnouzmas. Se om kahtenz' lidn valdkundas eläjiden lugun mödhe ([[Sidnei]]n jäl'ghe), kaikiš suvemb lidn-millioner mail'mas.

Mel'burn-lidn ({{lang-en|City of Melbourne}}) om [[Viktorii (Avstralii)|Viktorii]]-štatan administrativižeks keskuseks da palaks. Štatan nell' ristitud videspäi elädas Sures Mel'burnas.

Lidn om Avstralijan kul'turan da sportan keskuz. Vl 1956 se vastsi Kezaližid [[Olimpižed vändod|Olimpižid vändoid]].

== Istorii ==
Eländpunktan aluz om pandud vl 1835 kuti [[evropalaižed|evropalaižiden]] külä [[Uz' Suviuel's]]-kolonijas. Vl 1837 lidnan pertišton «Hoddlan plan» ({{lang-en|Hoddle Grid}}) oli vahvištadud. Sen-žo voden lopus nimitihe eländpunktad nügüdläižikš Suren Britanijan Uil'jam Len-päministran (1835-1841) 2. Mel'burnan vikont-arvnimen mödhe, hän libui [[Derbi (grafkund)|Derbi-grafkundan]] Melborn-sijaižespäi Anglijan keskuzpalas. Vn 1847 kezakun 25. päiväl tedotihe Suren Britanijan Viktorii-kunigaznaižen kirjeižes, kudamb andoi Mel'burnale lidnan statusad. Vspäi 1851 ripmatoman [[Viktorii (Avstralii)|Viktorii]]-kolonijan aluz oli pandud, nügüd' Viktorii-štat. 1850-nzil vozil lidn kändihe tetabaks da kazvoi heredas löutud [[kuld]]an kaivuden tagut.

Vozil 1901−1927 Mel'burn oli Avstralijan pordaigaližeks pälidnaks, sid' sirtihe pälidnad [[Kanber]]ha.

Mel'burn šingotase avtosauvomižel, bankingal, turizmal (6,5 mln matknikoid vl 2004). Valdkundan sured kompanijad baziruišoiš lidnas: ANZ (bankgrupp), BHP Billiton (kaivuztegimišt), National Australia Bank, Rio Tinto (kaivuzmetallurgii), Telstra (telekommunikacijad).

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase [[Jarr (jogi)|Jarr]]-jogen molembil randoil, 31 m ü.m.t. keskmäižel korktusel, [[Port Fillip]]-merilahtes ümbri, kudamb ühtenzoitase [[Bassan sal'm]]enke. Geografižed koordinatad oma 37°48′49″S da 144°57′47″E.

Klimat om [[ven vö|ven]] valdmeren, sä vajehtub paksus. Voden keskmäine lämuz om +14,9 C°, tal'vkun-keväz'kun +18,4..+20,6 C°, kezakun-elokun +9,6..+10,4 C°. Ekstremumad oma −2,5 C° (heinkun, eloku) i +46,8 C° (uhoku). Kezaaigan minumum om +3,5 C° (tal'vku), tal'vaigan maksimum om +24,6 C° (eloku). Paneb sadegid 515 mm vodes, kuidme läz tazomäras, enamba sügüz'kus-tal'vkus (46..60 mm kus), toižil kuil 33..42 mm kus. Paneb lunt harvoin lujas, oleleb haloid paksumba. Keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 44..65 % röunoiš voden aigan.

«Sur' Mel'burn»-rajon sijaliženke ičeohjastusenke jagase 31 municipaližeks ühtnikaks (niid om 79 kaikes štatas) vspäi 1994: 27 — lidnad ({{lang-en|city}}), nell' — grafkundad (angl. ''shire'').

== Eläjad ==
Vl 1854 ristitišt oli 123 tuhad eläjid. Vn 2006 rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 3 744 373 ristitud. Vl 2011 heiden keskes 36,7% oma sündnuded verhiš maiš. Kaik 4 529 500 ristitud elihe lidnas vl 2015. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Religijan mödhe [[hristanuskond|hristanuskojad]] (55,8 %) i religijatomad (23,5 %) oma enambuses vl 2006.

== Transport ==
Transportted lähttas radialižikš lidnan keskusespäi, ristitud elädas pidust' niid. Personaližed avtod oma pätransportaks. Ezilidnelektrojonused, tramvaid, avtobusad, velosipedad da taksid oma kundaližeks transportaks. Lidnan suruzihe kacmata, ei ole metrod projektas eskai. Valdkundan kaikiš suremb meriport sijadase lidnas.

Kaik nell' lendimportad oma saudud lidnas. Suremb niiden keskes om rahvahidenkeskeine civiline ''Mel'burn (Tullamarin)''-lendimport<ref>[http://melbourneairport.com.au/ Rahvahidenkeskeižen Mel'burn-lendimportan sait (''melbourneairport.com.au'').] {{ref-en}} {{ref-fr}} {{ref-es}} {{ref-hi}} {{ref-zh}} {{ref-it}}</ref> (''MEL / YMML'', 37,1 mln passažiroid vl 2019), se sijadase 23 km lodeheze lidnan keskusespäi Tullamarin-ezilidnas. Sišpäi tehtas reisid [[Azii|Azijan]] äjihe maihe i [[Uz' Zelandii|Udhe Zelandijha]], [[London]]hasai i [[Los Andželes]]hasai, mugažo Avstralijadme.

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.melbourne.vic.gov.au/ Mel'burn-lidnan oficialine sait (''melbourne.vic.gov.au'').] {{ref-en}}
{{Commons|Melbourne}}

{{Avstralijan štatad da territorijad}}

[[Kategorii:Mel'burn]]
[[Kategorii:Avstralijan lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Viktorii (Avstralii)|*]]