Kacu tekst Oman

{{10000}}{{A10000}}
{{Valdkund
| Nimi = Omanan Sultankund<br />سلطنة عُمان<br /><small>''(Salṭanat ʻUmān)''</small>
| Valdkundznam = National emblem of Oman.svg
| Flag = Flag of Oman.svg
| Valdkundznam text = Omanan valdkundznam
| Flag text = Omanan flag
| Pälidn = Maskat
| Eläjiden lugu = 3,494,116<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mu.html Omanan ristitišton lugun endustuz vn 2018 heinkus // Mail'man faktoiden kirj. — ''Cia.gov''.] {{ref-en}}</ref>
| Voz' = 2018
| Pind = 309,501
| Kart = LocationOman.png
| Kel' = [[araban kel'|araban]]
| Valdkundan pämez' = [[Heisam ben Tarik Al' Sajid]]
| Päministr = ''hän-žo''<nowiki>;</nowiki><br/><nowiki>varapäministr − </nowiki>[[Fahd bin Mahmud Al' Sajid]]
| Religii = [[islam]]
| Valüt = [[Omanan rial]] (OMR)
| Internet-domen = [[.om]], [[عمان.]]
| Telefonkod = +968
| Aigvö = [[UTC]]+4
}}
'''Oman''' ([[araban kel'|araban kelel]]: عُمان ''ʻUmān''), täuz' oficialine nimi — '''Omanan Sultankund''' ({{lang-ar|سلطنة عُمان}}, ''Salṭanat ʻUmān''), om valdkund [[Azii|Azijan]] suvipäivlaskmas, [[Arabijan pol'sar'|Arabijan pol'saren]] suvipäivnouzmas, [[Indine valdmeri|Indižen valdmeren]] [[Arabijan meri|Arabijan meren]] randal. Sen pälidn da kaikiš suremb lidn om [[Maskat]].

== Istorii ==
Vn 1970 23. päiväl heinkud Oman tedištoiti ičeze ripmatomudes [[Sur' Britanii|Sures Britanijaspäi]].

Eile olmas valdkundan Konstitucijad, sen sijas Pästatut<ref>[http://www.constituteproject.org/ontology/Oman?lang=en Omanan Pästatutan tekst ''constituteproject.org''-saital.] {{ref-en}}</ref> om vahvištadud vl 1996, statutan vn 2011 versii om väges.

== Geografijan andmused ==
[[Fail:Oman Topography.png|thumb|left|250px|Omanan topografine kart.]]
Oman sijadase [[Arabijan pol'sar'|Arabijan pol'saren]] suvipäivnouzmpoles, [[Indine valdmeri|Indižen valdmeren]] [[Arabijan meri|Arabijan meren]] da [[Omanan laht|Omanan lahten]] randoil.

Valdkund om röunoiš [[Jemen]]anke suvipäivlaskmas (röunan piduz — 288 km), [[Saudoiden Arabii|Saudoiden Arabijanke]] päivlaskmas (676 km), [[Araban Ühtenzoittud Emiratad|AÜE:oidenke]] lodehes da pohjoižes (609 km). Ühthine röunoiden piduz — 1573 km. Valdmererandan piduz om 2092 km.

Man keskusen tazangišt om ümbärtud mägil pohjoižes da suves. Kaikiš korktemb čokkoim om [[Džabal Šams]]-mägi, 2980 m valdmeren pindan päl.

Klimat om [[tropine vö|tropine]], räk da kuiv. Vilukun keskmäine lämuz om +20 C°, kezakun +32 C°. Paneb sadegid alangoil 60..130 mm vodes (vihmub severz'-se kerdoid vodes), mägil — 500 mm. Eile olmas kaikenaigaižid jogid, om vaiše ojandehid, vezi jokseb niidme tal'vel tobjimalaz. Saum vezid om nol'.

Londuseližed pävarad — [[kivivoi]], [[londuseline gaz]], [[vas'k]], [[raud|raudkivend]], [[hrom]], toižed varad — [[asbest]], [[mramor]], [[sauvondgips]], [[kala]].

== Politine sistem ==
[[Fail:Oman-Muscat-16-Sultans-Palace-2.JPG|thumb|right|250px|Omanan sultanan pert'kulu (arab. ''Al' Alam'') vanhas [[Maskat]]as.]]
Ohjandusen form om unitarine [[absolütine monarhii]]. Eile olmas politižid partijoid, ned oma kel'tüd, kaik kandidatad oma ripmatomad (partijatomad). Valdkundan pämez' om sultan, [[Heisam ben Tarik Al' Sajid]] vs 2020 vilukun 11. päiväspäi. Ohjastajan kanzan heimolaižed pandas ut sultanad valdištmele koumes päiväs vanhan surman jäl'ghe vai tehtas vanhan sultanan kirjeižen mödhe. Sultanal sur' vastusenpidand om, hän-žo om armijan päkäsknik, ohjastusen päministr, röunantagaižiden azjoiden, rahaazjoiden da kaičendministr. Opendusen da üläopendusen ministrad oma naižed.

Parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Valdkundaline Nevondkund ({{lang-ar|مجلس الدولة العماني‎}} ''Mažlis Ad Davla Al' Umānijji'') 83 ühtnijanke, sultan paneb heid radnikusele nelläks vodeks. Alakodi da käskusišton tegii om Konsultirui Suim ({{lang-ar|مجلس الشورى‎}}, ''Mažlis Aš Šura'') 86 ezitajanke, kaik rahvaz valičeb heid nelläks vodeks.

Vn 2019 27. päiväl redukud Omanan päjärgvaličendad oliba parlamentan alakodihe. [[Fahd bin Mahmud Al' Sajid]] radab varapäministran vs 1972 kezakun 23. päiväspäi. Edeline sultanan oli [[Kabus ben Sajid Al' Sajid]] ripmatomuden sandan aigaspäi.

== Administrativiž-territorialine jagand ==
&nbsp;&nbsp;&nbsp;''Kacu kirjutuz: [[Omanan administrativiž-territorialine jagand]].''

Oman jagase 11 agjaks-''muhafaz:aks''. Edemba agjad alajagasoiš 61 ''vilajat:aks'' — ümbrikoks (provincijaks).

== Eläjad ==
Omanas elädas [[omanalaižed]]. Vl 2010 verhanmaiden eläjad ottihe läz videndest ristitištos, vl 2017 — 45%. Vl 2014 valdkundan eläjiden lugu oli 3 219 775 ristitud. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'.

Uskondan mödhe (2010): [[islam|islamanuskojad]] — 85,9% (ibaditad 40%, sunnitad 40%, šijitad 5%; oficialine religii), [[hristanuskond|hristanuskojad]] — 6,5%, [[induizm|induistad]] — 5,5%, [[buddizm|buddistad]] — 0,8%, toižed uskojad — 1,1%, märhapanendata — 0,2%.

Toižed sured lidnad (enamba 100 tuh. ristituid vl 2008, surembaspäi penembha): [[Sib]], [[Matrah]], [[Baušar]] (nene koume lidnad oma pälidnan aglomeracijan palad), [[Salal]], [[Suveik]], [[Sohar]], [[Ibri]], [[Sahm (Oman)|Sahm]], [[Bark (Oman)|Bark]]. Vl 2008 kaik oli 21 lidnad enamba mi 50 tuhad eläjidenke, 43 lidnad enamba mi 12 tuhad eläjidenke. Lidnalaižiden pala om 86,3% (2020).

== Ižanduz ==
Vl 2010 Omanan päeksport oli [[kivivoi]] (65%), [[londuseline gaz]] (12%), toine eksport — [[alüminii]], [[vas'k]], [[teraraud]], [[hrom]], [[polimerad]], [[puspirt]], [[frukt]]ad, [[kala]]. Om äi toštmižeksportad.

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.oman.om/ Omanan sultanan e-ohjastusen oficialine portal (''oman.om'').] {{ref-en}} {{ref-ar}}
* [http://www.omaninfo.om/ Omanan Sultankundan Informacijan ministrusen oficialine sait (''omaninfo.om'').] {{ref-ar}} {{ref-en}}
* [http://www.mofa.gov.om/ Omanan Sultankundan Röunantagaižiden azjoiden ministrusen oficialine sait (''mofa.gov.om'').] {{ref-ar}} {{ref-en}}
* [http://www.statecouncil.om/ Omanan Sultankundan parlamentan üläkodin oficialine sait (''statecouncil.om'').] {{ref-ar}} {{ref-en}}
* [http://www.shura.om/ Omanan Sultankundan parlamentan alakodin oficialine sait (''shura.om'').] {{ref-en}} {{ref-ar}}
{{Commons|Oman}}

{{Azii}}

[[Kategorii:Oman| ]]