Kacu tekst Saransk

{{Eländpunkt
 | Nimi = Saransk<br />Саранск <small>(ven.)</small><br />Саран ош <small>(erz.)</small><br />Саранош <small>(mokš.)</small>
 | Lidnanznam = Coat of Arms of Saransk.svg
 | Flag = Flag of Saransk.svg
 | Lidnanznam text = Saranskan lidnanznam
 | Flag text = Saranskan flag
 | Valdkund = Venäma
 | Eläjiden lugu = 312,252
 | Voz' = 2023
 | Pind = 81.5
 | Fail = Saransk from Ferris wheel.JPG
 | Pämez' = Igor' Asabin<br/>(tal'vku 2021—)
 | Telefonkod = +7-8342-xxx-xxx
 | Avtokod = 13. 113
 | Aigvö = [[UTC]]+3 ([[MSK]]+0)
}}
[[Fail:Saransk (Urban District) in Mordovia.svg|thumb|left|250px|Saranskan lidnümbrikon sijaduz tazovaldkundas (2020)]]
'''Saransk''' ({{lang-ru|Сара́нск}}, {{lang-myv|Саран ош}} vai ''Саранской'', {{lang-mdf|Саранош}}, ''Саранск ошсь'' vai ''Саранскяйсь'') om [[Venäma]]n lidn valdkundan päivlaskmas. Se om [[Mordovijan Tazovaldkund]]an pälidn da kaikiš suremb lidn, Saranskan lidnümbrikon administrativine keskuz.

== Istorii ==
Eländpunktan aluz om pandud vl 1641 kuti puine lidnuz kaičemha Venäman röunad. Se sai oficiališt lidnan statusad vl 1780.

Saransk šingotase nenil sarakoil: mašinansauvomine (ladimed, avtopalad), elektrotehnine (pidatusen ladimed, optine kuid, kabeläd, radiolokacijan stancijad), elektrusen tehmine (kaks' LEK:ad), sauvondmaterialiden pästand (raudbetontegesed, krepindan savič, lämuzizoläcii), sömtegimišt (leibän tegim, maidkombinat, lihakombinat, makarontegesiden kombinat, oluden i spirtan tegimed, konservtegim, konditerine fabrik), mugažo omblendan edheotandad, biohimijan kompanii i meblin kaks' edheotandad ratas lidnas.

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase tazovaldkundan päivnouzmas, [[Insar (jogi)|Insar]]-jogen molembil randoil ({{lang-ru|Инса́р}}, {{lang-myv|И́несаро лей / Инзара}} 168 km pitte, [[Volg]]an oigedpol'ne bassein). Se seižub [[Volgaveren ülüz|Volgaveren ülüdel]], 120..250 metrad korktusil, 160 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Insaran pened ližajoged lidnas oma Sarank ({{lang-ru|Саранка}}), Tavl (''Тавла''), Penzätk (''Пензятка'').

Klimat om [[ven vö|ven]] kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +5,0 C°, kezakun-elokun +18,1..+19,9 C°, tal'vkun-uhokun −7,0..−9,2 C°. Ekstremumad oma −44,0 C° (viluku) i +39,4 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om −2,4 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +11,2 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus (elokun minimum om +3,5 C°). Paneb sadegid 465 mm vodes, enamba kezakus-redukus (53..60 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (18..24 mm kus).

== Tobmuz ==
[[Fail:Районы Саранска.png|thumb|left|250px|Saranskan rajonad:<br> {{legend|yellow|Leninan rajon}} {{legend|fuchsia|Oktäbr'skii rajon}} {{legend|orange|Proletarskii rajon}}]]
Saransk jagase koumeks administrativižeks rajonaks: Leninan, Proletarskii, Oktäbr'skii. Rajonad oma eriližeta municipaližeta statusata, no ičeze administracii om kaikuččes. Kaik 16 eländpunktad mülüdas lidnümbrikho Saranskan ližaks, niiden kesken koume küläd, kümne žilod i koume lidnanvuittušt žilod: Luhovk ({{lang-ru|Луховка}}, 8320 rist. vl 2020), Jalg (''Ялга'', 7828 rist.), Nikolajevk (''Николаевка'', 4862 rist.). Kaik ned alištudas lidnan Oktäbr'skii-rajonale.

Edeline lidnümbrikon pämez' om Pötr Tultajev (kezaku 2012 — sügüz'ku 2021).

== Eläjad ==
Vl 1913 kaik 16,8 tuh. ristituid oli elänu lidnas. Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 297 415 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 323 tuhad eläjid vl 1987. Saranskan lidnümbrikon ristitišt oli 331 654 eläjad vl 2015, 344 367 eläjad vl 2017 383,27 km² pindal.

Rahvahad (enamba mi 0,4 % vl 2010): [[venälaižed]] — 70,7 %, [[mordvinalaižed]] — 21,8 %, [[totarlaižed]] — 4,8 %, [[ukrainalaižed]] — 0,7 %, toižed rahvahad — 2,0 %.

[[Ortodoksine hristanuskond|Ortodoksižen hristanuskondan]] kafedraline päjumalanpert' ph. Feodor Ušakovan oiktastuseks i läz 20 toižid pühäpertid i jumalankodid oma kaičenus i saudud lidnas. [[Islam]]an Keskuzline pämečet', «Uskudar»-pämečet' i «Ihsan»-mečet' oma letud da avaitud. [[Katoline jumalankodikund|Katoližen jumalankodikundan]] tulend i [[judaizm]]an pühäpert' oma väges.

== Transport ==
Avtobusad, trolleibusad da maršruttaksid oma kundaližeks transportaks lidnan südäimes.

Rahvahidenkeskeine (vspäi 2015) civiline ''Saransk''-lendimport<ref>[http://aeroport-saransk.ru/ Saransk-lendimportan oficialitoi sait (''aeroport-saransk.ru'').] {{ref-ru}}</ref><ref>[http://aviamordovia.ru/ Saransk-lendimportan oficialine sait (''aviamordovia.ru'').] {{ref-ru}}</ref> (''SKX / СРН / UWPS'', 103 tuh. passažiroid vl 2021) sijadase seičemes kilometras suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Sišpäi tehtas reisid [[Moskv]]ha da [[Soči]]he, mugažo čarterreisid. Lendimport om elänu rekonstrukcijas läbi vodele 2018.

== Galerei ==
<gallery mode="packed" heights="125px">
Sovetskaya Street 30, Saransk-2.jpg|Lidnümbrikon tobmuden sauvuz (2020)
LeroyMerlin (Saransk).jpg|«Lerua Merlen»-sauvondgipermarket (2018)
Кафедральный собор в честь св. Феодора Ушакова - panoramio.jpg|Kafedraline päjumalanpert' ph. Feodor Ušakovan oiktastuseks, vn 2009 nägu
Храм Казанской иконы Божией Матери (Саранск).jpg|Jumalanmaman Kazanin jumalaižen pühäpert', vn 2011 nägu
Proletarskiy rayon, Saransk, Respublika Mordoviya, Russia - panoramio (2).jpg|«Tehnopark Mordovija»-organizacijan administracii vl 2014
Mordovian State University-2.jpg|Mordovijan valdkundaline universitet, päsauvuz (2020)
Mordvinian National Drama Theatre.jpg|Mordovijan nacionaline dramteatr (2007)
MordoviaArenaStadium.jpg|«Mordovija Arena»-futbolstadion (2018)
Саранск (аэропорт) 2018.jpg|''Saransk''-lendimportan uz' terminal vl 2018
Saransk station.jpg|''Saransk I''-päraudtestancijan sauvuz vl 2017
</gallery>

== Tetabad ristitud ==
* [[Depardjö Žerar|Žerar Depardjö]] (sünd. 1948) — Francijan akt'or.

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.adm-saransk.ru/ Lidnümbrikon tobmuden oficialine sait (''adm-saransk.ru'').] {{ref-ru}}
{{Commons|Category:Saransk}}

{{Mordovijan Tazovaldkundan lidnad}}
{{Venälaižen Federacijan subjektoiden pälidnad}}

[[Kategorii:Saransk| ]]
[[Kategorii:Venäman lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Mordovijan Tazovaldkund|*]]
[[Kategorii:Mordovijan Tazovaldkundan lidnad]]
[[Kategorii:Mordovijan Tazovaldkundan lidnümbrikod]]