Kacu tekst Tallidn

{{10000}}{{A10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Tallidn (Tallinn, Tallin)<br />Tallinn <small>(est.)</small>
 | Lidnanznam = Tallinn greater coatofarms.png
 | Flag = Flag of Tallinn.svg
 | Lidnanznam text = Tallidnan lidnanznam
 | Flag text = Tallidnan flag
 | Valdkund = Estinma
 | Eläjiden lugu = 453,864
 | Voz' = 2023
 | Pind = 159.2
 | Fail = Tallinn-old-town.jpg
 | Pämez' = Mihail Kilvart<br/>(sulaku 2019—,<br/>''Mihhail Kõlvart'')
 | Telefonkod = +372-6-xxx-xxx
 | Aigvö = tal'vel [[UTC]]+2,<br />kezal [[UTC]]+3
}}
'''Tallidn''' vai '''Tallinn''', '''Tallin''' ({{lang-et|Tallinn}} [ˈtɑlʲˑinˑ]) om [[Estinma]]n pälidn, kaikiš suremb lidn da kaikiš järedamb municipaline ühtnik. Kaikutte koumanz' Estinman eläi om registriruidud pälidnas. Municipaline Tallidn-ühtnik mülüb [[Harju (makund)|Harju-makundha]] da om sen administrativižeks keskuseks.

Lidn om Estinman biznesan, opendusen, kul'turan da tedon keskuz.

== Istorii ==
Vl 1154 lidn mainitase ezmäižen kerdan arabižen geografijan [[Al' Idrisi]]-tedomehen tedotöiš kuti ''pen' Kolivan'-lidnuz''.

Vozil 1219−1227 i 1238−1346 eländpunkt oli alištunu [[Danii|Danijale]].

== Geografižed andmused ==
Lidn sijadase Estinman lodehes, [[Suomen laht]]en suvirandal. Meren randanpird om 46 km pitte. Lidnan keskuzpalan korktuz om 12 m ü.m.t., kaikiš korktemb lidnan čokkoim sijadase suvipäivlaskmaižes Nimme-rajonas (64 m ü.m.t.).

Kaikiš suremb järv om [[Ülemiste (järv)|Ülemiste-järv]] (9,6 km²) lidnan suves. Toine järv om [[Harku]] (1,6 km²). Znamasine jogi om [[Pirit (jogi)|Pirit]], se läbitab lidnan päivnouzmpol't. Kaik järved da joged mülüdas [[Baltijan meri|Baltijan meren]] basseinha.

Klimat om [[ven vö|ven]] meren i kontinentaližen röunal, tulleikaz. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +6,3 C°, kezakun-elokun +14,5..+17,6 C°, tal'vkun-keväz'kun −0,6..−3,6 C°. Ekstremumad oma −32,2 C° (tal'vku) i +34,3 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om 0 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +11,6 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus. Paneb sadegid 680 mm vodes, enamba heinkus-elokus (78..84 mm kus) i redukus (74 mm), vähemba sulakus-semendkus (34..39 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 69..76 % röunoiš sulakus-heinkus, 85..89 % redukus-uhokus. Meriportan vezi jädub harvoin, sen keskmäine lämuz om +0,1..+1,7 C° vilukus-sulakus, +18,8..+19 C° heinkus-elokus.

== Administrativine jagand ==
[[Fail:Districts of Tallinn.jpg|thumb|left|250px|Tallidnan palad (2009)]]
Vn 1993 keväz'kun 4. päiväspäi Tallidn jagase kahesaks lidnanpalaks (est. üks'lugu ''linnaosa''):
* 1) [[Haabersti]] (mugažo estin kelel)
* 2) [[Kesklidn]] ({{lang-et|Kesklinn}})
* 3) [[Kristiine]]
* 4) [[Lasnamäe]]
* 5) [[Mustamäe]]
* 6) [[Nimme]] (est. ''Nõmme'', vhesai 1940 oli eriližeks lidnaks)
* 7) [[Pirit (lidnanpala)|Pirit]] (est. ''Pirita'')
* 8) [[Pohjoine Tallidn]] (est. ''Põhja-Tallinn'')

== Tobmuz ==
[[Fail:Tallinna Linnavolikogu.jpg|thumb|right|250px|Lidnan Suiman pert' (2011)]]
Käskusenandai tobmuz om Lidnan Suim ({{lang-et|Tallinna Linnavolikogu}}) 79 ühtnijanke. Kaik täuz'igäižed lidnan eläjad (18-voččed da sen vanhemba) valitas heid nelläks vodeks. Järgvaličendad sihe oliba vn 2013 redukun 20. päiväl. [[Kallo Kalev|Kalev Kallo]] radab sen ezimehen vn 2015 sulakun 30. päiväspäi. Lidnan Suim valičeb lidnan pämest — ohjastusen pämest nelläks vodeks.

Lidnan ohjastusen ({{lang-et|Tallinna linnavalitsus}}) pämez' om lidnan pämez'-ki. Hän pidab vastust Lidnan Suiman ühtnijoiden edes. Vn 2015 sügüz'kun 30. päiväspäi [[Aas Taavi|Taavi Aas]] radoi lidnan pämehen velgusentäutajaks.

== Eläjad ==
Vl 1913 Tallidnan ristitišt oli 116 012 eläjad. Vn 2011 Estinman rahvahanlugemižen mödhe lidnan kaikenaigaižiden eläjiden lugu oli 393 222 ristitud. Kaik 423 420 ristitud elihe lidnas vn 2016 augotišes<ref>Kaikenaigaižiden eläjiden lugu. Vl 2016 kezakun 1. päiväl registriruidud eläjiden lugun arv om 440 950 ristitud.</ref>. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 478 974 eläjad vl 1989.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2011): [[estilaižed]] — 55,3 %, [[venälaižed]] — 36,8 %, [[ukrainalaižed]] — 2,9 %, [[vaugedvenälaižed]] — 1,6 %, [[suomalaižed]] — 0,5 %, [[evrejalaižed]] — 0,4 %, toižed rahvahad — 2,5 %.

Kelenmahtused (mamankel' i toine kel', 2000): venäkel' — 83,3 %, estin kel' — 74,2 %, anglijan kel' — 34,8 %, suomen kel' — 18,9 %, saksan kel' — 10,7 %.

== Ižanduz ==
Tallidnan ižandusen päsarakod oma bankad da valdkundaline administrativine holituz, laivansauvomine, meritransport, varapalad avtoiden täht (kaičendvöd), omblendtegimišt, turizm.

== Transport ==
Estinman kaikiš järedamb jüguport da port passažoroiden täht sijadase Tallidnas. Ehtatimed ujudas [[Hel'sinki]]hesai (80 km pohjoižhe), mugažo [[Piter]]ihe, [[Stokhol'm]]ha da [[Rostok]]ha.

[[Avtobus]]ad, [[tramvai]]d da [[elektrojonuz|elektrojonused]] oma kundaližeks transportaks Tallidnan südäimes.

Rahvahidenkeskeine civiline Tallidn-lendimport [[Meri Lennart]]an nimed<ref>[http://tallinn-airport.ee/ Rahvahidenkeskeižen Tallidn-lendimportan sait (''tallinn-airport.ee'').]{{ref-et}} {{ref-en}} {{ref-ru}}</ref> (''TLL / EETN'', 3,2 mln passažiroid vl 2019) sijadase nelläs kilometras suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi, Ülemiste-järven pohjoižpäivnouzmaižel randpolel. Sišpäi tehtas reisid [[Evrop]]an surihe lidnoihe da Estinmadme.

== Mel'heižtahod ==
<gallery mode="packed" heights="125px">
07-06-21-tallinn-by-RalfR-225.jpg|Lidnan ratušan torg (2007)
Tallinn TV Tower 01.jpg|[[Tallidnan telečuhunduz]] (2017)
Botanic garden in Tallinn.JPG|[[Tallidnan botanine puišt]] (2009)
TUT Main entrance.jpg|[[Tallidnan tehnine universitet]] (2006)
Tallinn city gull.jpg|Tallidnan azjaline keskuz vl 2015
</gallery>

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://tallinn.ee/ Tallidnan ohjastusen oficialine portal (''tallinn.ee'').] {{ref-et}} {{ref-ru}} {{ref-en}}
{{Commons|Tallinn}}

{{Estinman lidnad}}
{{Evropan pälidnad}}

[[Kategorii:Tallidn| ]]
[[Kategorii:Estinman lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Estinma|*]]
[[Kategorii:Pälidnad]]
[[Kategorii:Harju-makund|*]]