Kacu tekst Tbilis

{{10000}}{{A10000}}
{{Eländpunkt
 | Nimi = Tbilis<br />თბილისი<br /><small>''(Tbilisi)''</small>
 | Lidnanznam = Seal of Tbilisi, Georgia.svg
 | Flag = Flag of Tbilisi.svg
 | Lidnanznam text = Tbilisin lidnanznam
 | Flag text = Tbilisin flag
 | Valdkund = Gruzii
 | Eläjiden lugu = 1,241,709
 | Voz' = 2023
 | Pind = 504.2
 | Fail = Tbilisi collage.png
 | Pämez' = Kaha Kaladze<br/>(kül'mku 2017—,<br/>კახა კალაძე)
 | Telefonkod = +995-32
 | Aigvö = [[UTC]]+4
}}
[[Fail:Tbilisi location map.png|thumb|left|250px|Lidnan municipalitetan transportine kart (2014)]]
'''Tbilis''' ({{lang-ka|თბილისი}} [tʰ'biliˌsi] «läm' purde») om [[Gruzii|Gruzijan]] pälidn da kaikiš suremb lidn. Se om valdkundan tegimišton, kundan da kul'turan kaikiš znamasižemb keskuz i energetine sol'm.

== Istorii ==
Löutihe kaivandusil 1.-2. voz'sadan termaližid kül'betid Tbilisin istorižes keskuses. Eländpunktad 6.-3. voz'sadan EME alusenpanendanke oma löutud lidnan toižiš rajoniš.

[[Iberii (car'kund)|Iberijan]] Vahtang-car' pani nügüdläižen eländpunktan alust 5. voz'sadal. Jäl'ghižel voz'sadal se kändihe valdkundan pälidnaks. Lidnas tehtas Gruzijan [[kogosüdäiprodukt|KSP:n]] pol't.

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase Kavkazantaguižes, Tbilisin katl'uses, [[Kur (jogi Kavkazantaguižes)|Kur]]-jogen randoil ({{lang-ka|მტკვარი}} ''Mtkvári'', jokseb [[Kaspijan meri|Kaspijan merhe]]), 380..770 m ü.m.t. korktusil. Kaikiš suremb ezilidn om [[Rustavi]] 11 km suvipäivnouzmha.

Klimat om [[ven vö|ven]] kontinentaline. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz. Voden keskmäine lämuz om +13,8 C°, kezakun-sügüz'kun +20,4..+25,4 C°, tal'vkun-uhokun +2,7..+3,9 C°. Ekstremumad oma −24,4 C° (viluku) i +40,5 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +22,8 C° (tal'vku). Ei voi olda haloid semendkus-sügüz'kus. Paneb sadegid 511 mm vodes, enamba sulakus-kezakus (64..84 mm kus), vähemba tal'vkus-uhokus (16..21 mm kus). Paneb lunt 25 sm tal'ves. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 63..69 % röunoiš keväz'kus-sügüz'kus, 73..78 % redukus-uhokus.

== Tobmuz ==
Tbilis jagase kümneks lidnrajonaks. Kaik nell' lidnanvuittušt žilod i 22 küläeländpunktan alištudas lidnan municipalitetale.

Tbilisin municipalitet om agjaha tazostadud lidn eriliženke statusanke. Valičendad oleldas kerdan nelläs vodes, kaik rahvaz valičeb Lidnan Suiman ezitajid (''Sakrebulo'') i Lidnan pämest.

Edeližed lidnan pämehed oma Davit Narmania (დავით ნარმანია, eloku 2014 — kül'mku 2017), Giorgi Ugulava (გიორგი უგულავა, heinku 2005 — tal'vku 2013).

== Eläjad ==
Vn 2002 Gruzijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 1 081 679 ristitud, vn 2014 — 1 062 282 ristitud, municipalitetan (2014) — 1 108 717 ristitud. Läz pol'tošt millionad ristituid eläb lidnaglomeracijas (2020). Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 1 259 692 eläjad vl 1989. Vn 2020 zavodindas kaik 1 154 314 ristitud elihe lidnas i 1 184 818 ristitud kaikes municipalitetas 720 km² pindal.

Rahvahad (kaik municipalitet, enamba 1 % vl 2014): [[gruzijalaižed]] — 89,9 %, [[armenijalaižed]] — 4,8 %, [[azerbaidžanlaižed]] — 1,4 %, [[venälaižed|venänikad]] — 1,2 %, [[jezidad]] — 1,0 %, toižed rahvahad — 1,7 %.

[[Ortodoksine hristanuskond|Ortodoksižed hristanuskojad]] (91,4 % vl 2002) oma enambuseks eläjiden keskes.

== Transport ==
Avtobusad, minibusad, funikulörad, taksid da ezilidnelektrojonused oma kundaližeks transportaks lidnas. Vspäi 1966 metropoliten radab lidnas (vspäi 2018 om 23 stancijad kahtel jonol, 27 km raudted).

Rahvahidenkeskeine civiline Tbilisin lendimport [[Šota Rustaveli]]n nimed<ref>[http://tbilisiairport.com/ Tbilisin rahvahidenkeskeižen lendimportan sait (''tbilisiairport.com'').] {{ref-ka}} {{ref-en}}</ref> (''TBS / UGTB'', 3,8 mln passažiroid vl 2018) sijadase 18 km suvipäivnouzmha lidnan keskusespäi. Tehtas reisid Evropan, Lähižen Päivnouzmman, Azerbaidžanan i Kazahstanan järedoihe lidnoihe.

== Sebruzlidnad ==
{| cellpadding="7"
|- valign="top"
|
* {{ESP|#}} [[Bil'bao]], [[Ispanii]] (1989)
* {{QAT|#}} [[Doh]], [[Katar]] (2012)
* {{AUT|#}} [[Insbruk]], [[Tirol']], [[Avstrii]] (1982)
* {{ARM|#}} [[Jerevan]], [[Armenii]] (1996)
* {{EGY|#}} [[Kair]], [[Egipt]] (2012)
* {{UKR|#}} [[Kijev]], [[Ukrain]] (1999)
* {{MDA|#}} [[Kišinöv]], [[Moldov]] (2011)
||
* {{SVN|#}} [[Lüblän]], [[Slovenii]] (1977)
* {{KAZ|#}} [[Astan]], [[Kazahstan]] (vspäi 2005)
* {{ITA|#}} [[Palermo]], [[Italii]] (1987)
* {{GER|#}} [[Saarbrükken]], [[Saar]], [[Saksanma]] (1975)
* {{IRN|#}} [[Tehran]], [[Iran]] (2015)
* {{LTU|#}} [[Vil'nüs]], [[Litvanma]] (2009)
|}

== Galerei ==
<gallery mode="packed" heights="125px">
Tbilisi-View from St Nicholas-04-2019-gje.jpg|Lidnan nägu Ph. Mikulain pühäpertišpäi vl 2019
Tbilisi-Aghmashenebeli-18-135-2019-gje.jpg|Aghmashenebeli-ird (2019)
Tbilisi-86-Anchiskhati Basilica-2019-gje.jpg|Anchiskhati-bazilikjumalanpert', vn 2019 nägu
Tbilisi-Rustaveli-08-Rustaveli-Theater-2019-gje.jpg|Rustavelin ird (2019)
Tbilisi-Sioni-Kathedrale-12-Kapelle-2019-gje.jpg|Sioni-päjumalanpert', vn 2019 nägu
</gallery>

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://www.tbilisi.gov.ge/ Lidnan tobmuden oficialine sait (''tbilisi.gov.ge'').] {{ref-ge}} {{ref-en}}
{{Commons|Tbilisi}}

{{Evropan pälidnad}}
{{Azijan pälidnad}}

[[Kategorii:Tbilis| ]]
[[Kategorii:Gruzijan lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Gruzii|*]]
[[Kategorii:Pälidnad]]
[[Kategorii:Gruzijan regionad]]