Kacu tekst Uht

{{Eländpunkt
 | Nimi = Uht<br />Ухта <small>(ven.)</small><br />Уква <small>(komi)</small>
 | Lidnanznam = Coat of Arms of Ukhta.svg
 | Flag = 
 | Lidnanznam text = Uhtan lidnanznam
 | Flag text = 
 | Valdkund = Venäma
 | Eläjiden lugu = 77,187
 | Voz' = 2024
 | Pind = 320
 | Fail = ViewFromVetlosyan.jpg
 | Pämez' = Magomed Osmanov<br/>(eloku 2016—)
 | Telefonkod = +7-8216-xxx-xxx
 | Avtokod = 11. 111
 | Aigvö = [[UTC]]+3 ([[MSK]]+0)
}}
{{Znamoičendad|Uht (znamoičendad)}}
'''Uht''' ({{lang-ru|Ухта́}}, {{lang-kv|Уква}}) om [[Venäma]]n lidn [[Komin Tazovaldkund]]an keskuses. Se om Komin kahtenz' surtte lidn, alištub tazovaldkundan tobmudele oikti, [[Uhtan lidnümbrik]]on administrativine keskuz.

== Istorii ==
16. voz'sadal Moskvan ristitud löuziba da ümbrikirjutiba [[Venäma]]n [[kivivoi]]n ezmäižid purtkid [[Uhtanjogi (Ižman ližajogi)|Uht-jogen]] da sen ližajogiden pohjal. 18. voz'sadal ezmäine kivivoin samižedheotand radoi Uht-jogenno.

Eländpunktan aluz om pandud vl 1929 kuti ''Čibju''-žilo ({{lang-ru|Чибью}}) tedoidamha burauduz da samha kivivoid. Vl 1939 udesnimitihe sidä nügüdläižikš. Vl 1941 zavottihe sada [[londuseline gaz|londuselišt gazad]] industrialižel mahtusel Uhtan ümbrištos, se oli ezmäižen kerdan [[Nevondkundaline Ühtištuz|NSTÜ:s]].

Vn 1943 21. päiväl kül'mkud žilole anttihe lidnan statusad. 1950-nzil vozil sauvoškanzihe veimid, sid' tegimid ümbriradamha kivivoid da londuselišt gazad. Nügüd'aigan kivivoin da gazan samižtegimišton projektirujad institutad oma keskitadud neciš lidnas.

Uhtan ižandusen päsarakod oma [[londuseline gaz|londuseližen gazan]] da [[kivivoi]]n samine, transportiruind, ümbriradmine, sauvondmaterialiden tehmine.

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase [[Uhtanjogi (Ižman ližajogi)|Uht-jogen]] da sen Čibju-ližajogen randoil ([[Pečor (jogi)|Pečoran]] bassein), 100 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Uhtan territorii om sokaz da kukhikaz. Matkad [[Siktivkar]]hasai om 333 km suvipäivlaskmha, [[Sosnogorsk]]hasai — 15 kilometrad suvipäivnouzmha.

Klimat om [[ven vö|ven]] kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om −0,5 C°, kezakun-elokun +12,4..+16,5 C°, tal'vkun-uhokun −13,8..−16,5 C°. Ekstremumad oma −49,0 C° (tal'vku, viluku) i +35,2 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −4,2 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +3,6 C° (tal'vku, uhoku). Voib panda halad kezal miččel taht kul (heinkun minimum om −0,4 C°). Paneb sadegid 553 mm vodes, enamba kezakus-elokus (66..71 mm kus), vähemba uhokus-sulakus (26..29 mm kus). Mahusen kül'mdandan süvüz voib sadas 2,0..2,1 metrhasai, ei ole igähišt rougud.

== Tobmuz ==
Kaik nell' lidnanvuittušt žilod i 13 muite žilod da küläd mülüdas lidnümbrikho (om olmas vspäi 2006) Uht-lidnale ližaks. Sured žilod: [[Jareg]] (7657 rist. vl 2017, sadas kivivoid da [[titan (himine element)|titankivendoid]]), [[Vezižilo (Komi)|Vezižilo]] (6139 rist. vl 2017, sadas [[radii|radijad]]) i [[Šudajag]] (3468 rist. vl 2017). Lidnümbrikon pind om 13 300 nellikkilometrad.

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez', edel vn 2019 redukud oli Nevondkundan ezimez'. Edeližed Administracijan pämehed oma Aleksandr Busirev (''Александр Бусырев'', kül'mku 2015 — eloku 2016), Igor' Mihel' (radoi vn 2015 kül'mkuhusai). Lidnümbrikon Nevondkundan ezimez' om Aristarh Anisimov vn 2020 redukuspäi. Edeline Nevondkundan ezimez' om Grigorii Konenkov (reduku 2015 — reduku 2020).

== Eläjad ==
Vl 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 99 591 ristitud, lidnümbrikon ristitišt oli 121 596 eläjad. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 79 899 ristitud, lidnümbrikon ristitišt oli 96 233 eläjad. Kaik 97 806 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 112 100 eläjad vl 1992, ümbrikon — 126 990 eläjad vl 2009.

Rahvahad (lidnümbrik, enamba 0,5 % vl 2010): [[venälaižed]] — 76,5 %, [[komilaižed]] — 7,5 %, [[ukrainalaižed]] — 3,9 %, [[totarlaižed]] — 1,0 %, [[vaugedvenälaižed]] — 1,0 %, [[azerbaidžanlaižed]] — 0,6 %, [[saksalaižed]] — 0,5 %, toižed rahvahad — 3,3 %, rahvahuden ozutandata — 5,7 %.

[[Ortodoksine hristanuskond|Ortodoksižen hristanuskondan]] kahesa pühäpertid<ref>[http://sobory.ru/geo/locat/10065 Uhtan pühäpertid ''sobory.ru''-saital.] {{ref-ru}}</ref> oma avaitud lidnas: Venäman jumalankodikundan uziden moknikoiden da hengenavaidusen kundlijoiden päjumalanpert', nell' jumalanpertid i koume časounäd.

Uhtan valdkundaline tehnine universitet<ref>[http://ugtu.net/ Uhtan valdkundaližen tehnižen universitetan sait (''ugtu.net'').] {{ref-ru}} {{ref-en}} {{ref-fr}} {{ref-zh}}</ref> da kahesa specialižen keskopendusen aluzkundad ratas lidnas.

Tedon da tehnikan pert'kulu, nell' sportkompleksad, jäpert'kulu, ujundbassein da dramatine teatr oma lidnas.

== Transport ==
Avtobusad ühtenzoittas lidnan rajonid, lidnad ümbrišton eländpunktoidenke i Siktivkaranke avtotedme. Uht-raudtestancii om olmas «[[Kotlas]] — [[Vorkut]]»-raudtel vspäi 1942.

Civiline Uht-lendimport (''УХТ / UCT / UUYH'', 82,5 tuh. passažiroid vl 2017) sijadase lidnan päivnouzmaiženno röunanno. Sišpäi tehtas reisid [[Moskv]]ha, [[Piter]]ha, [[Jamal (pol'sar')|Jamalha]] da Komidme.

== Galerei ==
<gallery mode="packed" heights="125px">
Ухта. Аэропорт 01.jpg|Lendimportan sauvuz (2019)
Леддворец им. Капустина.jpg|Jäpert'kulu Kapustinan nimed (2019, om avaitud 2012)
НабережнаяГазовиков.jpg|Gazanradnikoiden randird, vn 2020 nägu
Техникум железнодорожного транспорта, Мира 11.jpg|Raudtetransportan tehnikum (2019)
Вокзал станции Ухта.jpg|Uhtan päraudtestancijan sauvuz vl 2011
</gallery>

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://sovet.mouhta.ru/ Lidnümbrikon Nevondkundan oficialine sait (''sovet.mouhta.ru'').] {{ref-ru}}
* [http://mouhta.ru/ Lidnümbrikon ohjastusen oficialine portal (''mouhta.ru'').] {{ref-ru}}
{{Commons|Category:Ukhta}}

{{Komin Tazovaldkundan lidnad}}

[[Kategorii:Uht| ]]
[[Kategorii:Venäman lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Komin Tazovaldkundan lidnad]]
[[Kategorii:Uhtan lidnümbrik|*]]