Kacu tekst Vorkut

{{Eländpunkt
 | Nimi = Vorkut<br />Воркута <small>(ven.)</small><br />Вӧркута <small>(komi)</small>
 | Lidnanznam = Coat of Arms of Vorkuta.svg
 | Flag = Flag of Vorkuta.svg
 | Lidnanznam text = Vorkutan lidnanznam
 | Flag text = Vorkutan flag
 | Valdkund = Venäma
 | Eläjiden lugu = 56,985
 | Voz' = 2021
 | Pind = 29.73
 | Fail = У Центрального дома быта - panoramio.jpg
 | Pämez' = Aleksandr Kamkin<ref>[http://воркута.рф/about/rukovodstvo/ Lidnümbrikon administracijan ohjastuz // ''Воркута.рф''.] {{ref-ru}}</ref><br/>(eloku 2023—,<br/>''velgusentäutai'')
 | Telefonkod = +7-82151-xx-xxx
 | Avtokod = 11. 111
 | Aigvö = [[UTC]]+3 ([[MSK]]+0)
}}
[[Fail:MapOfVorkuta.png|thumb|left|250px|Vorkutan kart ezilidnoidenke (2019)]]
'''Vorkut''' ({{lang-ru|Воркута́}}, {{lang-kv|Вӧркута}}, {{lang-yrk|Варкута}}) om [[Venäma]]n lidn [[Komin Tazovaldkund]]an pohjoižpäivnouzmas. Se om tazovaldkundan koumanz' surtte lidn, [[Pohjoine nabapird|nabakehkruden]] südäimen nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe, [[Vorkutan lidnümbrik]]on administrativine keskuz.

== Etimologii ==
Lidnan nimi om anttud jogen mödhe (''Varkuta-jaha''), ''vark'' kändase [[nencan kel'|nencan kelespäi]] «[[bur kondi]]», kaik kuti «äi kondjid», «bohat kondjil jogi», «kondjan pol'».

== Istorii ==
Vl 1930 löutihe [[kivihil'|kivihil't]] nügüdläižen lidnan rajonas. Eländpunktan aluz om pandud Vorkut-jogen hurha randha vl 1936 kuti žilo «Kapital'nai»-kaivudenno (nomer 1 kaivudenno) samha kivihil't. Vl 1940 udesnimitihe žilod nügüdläižikš. Vspäi 1942 om Komin Tazovaldkundan palaks, anttihe [[Kožvan rajon]]ha [[Arhangel'skan agj]]aspäi. Vl 1943 Vorkut sai lidnan statusad.

Vorkut šingotase kivihilen samižel tähäsai (nell' kaivust i hil'kar'jer), sen küllästamižtegimel, mehanižel tegimel, [[cement]]an pästandal, sömtegimištol (leibänkombinat, konditerižed cehad, pedranvodindan sovhoz).

== Geografijan andmused ==
Lidn sijadase [[Vorkut (jogi)|ühtennimižen jogen]] randal, [[Ural (mäged)|Polärižen Uralan]] ezimägištol, [[igähine roug|igähižen rougun]] zonas. Matkad [[Siktivkar]]hasai om 900 km suvipäivlaskmha orhal vai 1120 km avtol. Lähembaižed lidnad oma [[Int]] 236 km suvipäivlaskmha orhal vai 300 km avtotel, [[Labitnangi]] (Jamalan Nenciden avtonomine ümbrik) 140 km suvipäivnouzmha orhal vai 190 km avtol i [[Salehard]].

Klimat om [[subarktine vö|subarktine]]. Voden keskmäine lämuz om −5,3 C°, kezakun-elokun +8..+13 C°, tal'vkun-uhokun −18..−20 C°. Ekstremumad oma −52 C° i +33,8 C°. Paneb sadegid 507 mm vodes, enamba kezakus-redukus (49..60 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (26..32 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz om 72..88 %. Voib panda halad heinkus −1 Cel'sijan gradushasai.

Lidnümbrik om olmas vspäi 2006, se om 24 179 km² pitte, ristitišt — 80 061 eläjad vl 2017. Kaik kahesa lidnanvuittušt žilod, viž muite žilod da kaks' küläd mülüdas ümbrikho Vorkut-lidnan ližaks. Kaikiš järedambad oma lidnanvuiččed [[Vorgašor]]- (10 345 rist. vl 2017) i [[Pohjoine (Komi)|Pohjoine]]- (8 372 rist. vl 2017) žilod.

== Eläjad ==
Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 70 548 ristitud, lidnümbrikon — 95 854 ristitud. Kaik 58 133 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 117 tuhad eläjid vl 1991.

[[Ortodoksine hristanuskond|Ortodoksižen hristanuskondan]] seičeme pühäpertid<ref>[http://sobory.ru/geo/locat/5810 Vorkutan pühäpertid ''sobory.ru''-saital.] {{ref-ru}}</ref> oma saudud lidnas: Pühän Jumalanmaman Iveronan jumalaižen kafedraline päjumalanpert' (letihe vll 2007−2009), koume jumalanpertid, kaks' kodijumalanpertid, phh. Petran da Pavlan časoun'.

Vorkutan arktine kaivuzpolitehnine kolledž<ref>[http://впт-воркута.рф/ Vorkutan arktižen kaivuzpolitehnižen kolledžan sait (''впт-воркута.рф'').] {{ref-ru}}</ref>, medkolledž<ref>[http://vorkutamedu.ucoz.ru/ Vorkutan medicinižen kolledžan sait (''vorkutamedu.ucoz.ru'').] {{ref-ru}}</ref> i Siktivkaran gumanitariž-pedagogižen kolledžan filial<ref>[http://vpcollege.ru/ Siktivkaran gumanitariž-pedagogine kolledž, Vorkutan filialan sait (''vpcollege.ru'').] {{ref-ru}}</ref> oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš.

Lidnümbrikon pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeline municipalitetan pämez' om Jaroslav Šapošnikov (uhoku 2021 — eloku 2023).

== Transport ==
Avtobusühtenzoituz radab lidnan südäimes, privatine-ki. [[Pohjoine raudte|Pohjoižen raudten]] ''Vorkut''-stancii om olmas lidnas.

Tatanmaine soda- da civiline «Vorkut»-lendimport (''ВКТ / UUYW / VKT'', 17,6 tuh. passažiroid vl 2019) sijadase lidnan suvipäivlaskmaižel röunal. Sišpäi tehtas reisid [[Moskv]]ha, [[Kirov]]ha, [[Jamal]]ha, [[Siktivkar]]ha. Vspäi 2010 saudas magistraližid gazanveimid lidnanno, i tal'veline avtote holitamha niid tuli lidnha [[Uht]]aspäi.

== Sebruzlidnad ==
* {{MDG|#}} [[Antananarivu]], [[Madagaskar]]
* {{NOR|#}} [[Kirkenes]], [[Norvegii]]
* {{RUS|#}} [[Piter]], [[Venäma]]
* {{RUS|#}} [[Šahtad]], [[Rostovan agj]], [[Venäma]]

== Galerei ==
<gallery mode="packed" heights="125px">
Администрация города Воркута и гостиница "Воркута".jpg|Lidnümbrikon administracii i «Vorkut»-adivpert' Keskuztorgul (2013)
Vorkuta, Komi Republic, Russia - panoramio (3).jpg|Pühän Jumalanmaman Iveronan jumalaižen kafedraline päjumalanpert', vn 2012 nägu
Vorkutaugol free.jpg|Vulikun 5. päiv, 14:49, «Vorkutkivihil'»:en äižiruine pert' polärižen ön aigan, arhitektor A. I. Šipkov
У "Олимпа" - panoramio.jpg|Universaline «Olimp»-sportkacmižkompleks (2012)
Здание аэровокзала в Воркуте.jpg|''Vorkut''-lendimportan sauvuz vl 2014
</gallery>

== Homaičendad ==
<references />

== Irdkosketused ==
* [http://воркута.рф/ Lidnümbrikon tobmuden sait (''воркута.рф'').] {{ref-ru}}
{{Commons|Category:Vorkuta}}

{{Komin Tazovaldkundan lidnad}}

[[Kategorii:Vorkut| ]]
[[Kategorii:Venäman lidnad]]
[[Kategorii:Eländpunktad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Komin Tazovaldkundan lidnad]]
[[Kategorii:Vorkutan lidnümbrik|*]]