Kacu tekst Šubert Franc

{{1000}}{{A10000}}
{{Personalii
| изображение = Franz Schubert by Wilhelm August Rieder 1875 cropped.jpg
| описание изображения = Franc Šubert voikuval<br />(Vil'hel'm Avgust Rider sädi portretan vl 1875, om pirtud vn 1825 akvarelišpäi)
}}
'''Franc Peter Šubert''' ({{lang-de|Franz Peter Schubert}} [ˈfʁant͡s ˈpeːtɐ ˈʃuːbɐt]; 31. viluku 1797, [[Ven]], [[Avstrijan imperii]] — 19. kül'mku 1828, sigä-žo) oli avstrijalaine muzikankirjutai, muzikan [[romantizm]]an üks' alusenpanijoišpäi. Kirjuti enamba 600 kompozicijoid änen täht, äiluguižid sädusid fortepjanon täht, seičeme simfonijad i üks' simfonii jäti kesken, kümne operad, mülütadas niid [[klassine muzik|klassižen muzikan]] nimikirjuteshe.

== Biografii ==
Franc Peter Šubert oli sündnu Venan ezilidnas Lihentalin tulendan školan Franc Teodor Šubert-opendajan kanzha. Tat oli muzikantan-navedijan, libui moravijalaižiš manmehišpäi. Mam — Elizabet Šubert (neiččel Fic), oli silezijalaižen lukkolsepan tütren. Vaiše viž last jäihe elegil nell'toštkümnespäi, Francan Peteran üks' vellišpäi Ferdinand oli muzikankirjutajan mugažo.

Franc ozuti muzikališt lahjakahut aigoiš. Hänen ezmäižed näradoičijad oliba kodihižed: tat openzi vändmaha violižel, Ignac-veik — fortepjanol. Kuz'vozne openui Lihentalin tulendan školas. Seičeme vot igäspäi oti organan vändon urokoid Lihentalin jumalanpertin kapel'meisteral. Üks'toštkümnevozne Franc oli ottud «pajatajaks prihaižeks» Venan tanhaližhe kapellha i Konviktha (škol pansionanke). Vll 1810−1813 Šubert sädi operan, simfonijan, pjesid fortepjanole i pajoid.

Ezmäi pästajad pučihe kompozitoran sädusiden publikočendaspäi. Šubert radoi školas, sid' muzikan opendajan elokahas perehes. Iohann Fogl' edesteli Šubertan sädusid baritonal Venan saloniš, i ned saihe tetabut, ezmäine linni pandud muzikha vl 1816 [[Göte Johan Vol'fgang fon|Göten]] «Meckunigaz»-ballad (saks. ''Erlkönig'').

Muzikankirjutai oli uskojan ristitun, ei ole naižiš, koli lapsetoman [[kohtuline tif|kohtuližes tifaspäi]]. Seičemen simfonijan löudmine vl 1867 ližazi mel'hetartust Šubertan muzikale.

== Valitud sädused ==
=== Orkestran täht ===
* Simfonii nomer 8 («Jättud kesken») h-moll (1822)
* Simfonii nomer 9 («Sur'») C-dur (1828)
* 8 ezivändod

=== Änen täht fortepjanonke ===
* Vokaline «Čomakulu mellicnikan ak»-cikl (1823, saks. ''Die schöne Müllerin'')
* Vokaline «Tal'veline matk»-cikl (1827, saks. ''Winterreise'')
* «Joucnen pajo»-kogoduz (1828, saks. ''Der Schwanengesang'')
* Ave Maria («Ellen:an koumanz' pajo», saks. ''Ellens dritter Gesang'')
* Toižed pajod (eriližešti i kogodusiš, kaik om kaičenus läz 600)

== Fortepjanon täht solo ==
* 23 sonatad (1815−1828)
* «Kalaidai»-fantazii (1821, saks. ''Der Wanderer'')
* 11 ekspromtad (1827−1828)
* 6 muzikališt kurod (1823−1828)
* Enamba mi 400 kargud (1812−1827, val'sad, lendlerad, saksalaižed kargud, menuetad, ekosezad, galopad)

== Homaičendad ==
<references/>

[[Kategorii:Avstrijan muzikankirjutajad]]
[[Kategorii:Muzikankirjutajad kirjamišton mödhe]]
[[Kategorii:Personalijad kirjamišton mödhe]]