Pittsburg

Pittsburg
Pittsburgh
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad
Eläjiden lugu (2020)	302,971 ristitud
Pind	151,12 km²
Pämez'	Ed Geini; (viluku 2022—,; Ed Gainey)
Telefonkod	+1−412, 724, 878
Aigvö	tal'vel UTC−5,; kezal UTC−4

Pittsburg (angl.: Pittsburgh [ˈpɪtsbɜːrɡ]) om AÜV:oiden lidn Pensil'vanii-štatan suvipäivlaskmas. Se om štatan kahtenz' lidn eläjiden lugun mödhe, Allegeini-ümbrikon (1929 km²) administrativine keskuz.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunktan aluz om pandud vn 1758 kül'mkus. Sen ezmäine generaline plan oli vahvištadud Filadel'fijas vl 1784. Sai suren lidnan (angl.: city) oiktusid vn 1816 18. päiväl keväz'kud. Vn 1845 lämoipalo mureni lidnan tuhoid pertid. Lidn oli alištunu sur'vedele vn 1936 keväz'kus. Terasen tehmine zavodihe Pittsburgas vl 1875, vodele 1901 valdkundan terasen koumandez..pol' tegihe siš. Ende raudan metallurgii i elektronikan pästand oliba lidnan ižandusen aluseks.

Pittsburg šingotase nenil sarakoil: korktoiden tehnologijoiden kompanijad (enamba mi pol'tošt tuhad vl 2010 — robotansauvomine, südäitukuine inženerine tö), üläopenduz (Pittsburgan universitet andab 10 tuhad radsijid), tervhudenkaičend (sen universitetan medkeskuz andab 48 tuhad radsijid) i biomedicinine tehnologii, finansižed holitišed, turizm (sur' zoopark). Nened mülüjad Fortune 500-nimikirjuteshe kompanijad saudihe päfateroid lidnas vai sen ümbrištos^[1]: Alcoa Corporation (alüminijan samine), Arconic Corporation (tegesed kebnoiš metalloišpäi), Dick's Sporting Goods, The Kraft Heinz Company (sömtegimišt), PNC Financial Services, PPG Industries (sauvondmujud, krepindmaterialad tegimišton täht), U.S. Steel Corporation (metallurgii), Viatris (zelläd da niiden ingredientad, medicinižed holitišed), Wabtec Corporation (vedimed i azotimed niiden täht, il'man kondicioniruindsistemad likkuimiden täht), WESCO International (elektrusen järgenduz, elektroladimed).

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Ogajo-jogi zavodiše lidnas Allegeini- i Monongahil-jogiden ühthejoksmusel, i lidn sijadase niiden randoil, 220..420 m ü.m.t. korktusil. Ühthine pind om 151,12 km², sidä kesken vezi otab 7,7 nellikkilometrad. Päivlaskmaižen mapoliškon 80°-meridian läbitab lidnan keskuzpalad. Matkad štatan Filadel'fii-keskushesai om 414 km päivnouzmha orhal vai 485 km avtotedme, Vašington-pälidnhasai om 306 km suvipäivnouzmha orhal vai 385 km avtotedme.

Klimat om ven kontinentaline subtropižen röunal. Voden keskmäine lämuz om +11 C°, kezakun-elokun +20,8..+22,9 C°, tal'vkun-uhokun −1,8..+0,9 C°. Ekstremumad oma −30 C° (viluku) i +39 C° (heinku, eloku, sügüz'ku). Paneb sadegid 1006 mm vodes. Paneb 112 sm lunt tal'ves.

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2010 AÜV:oiden rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 305 704 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli enamba 600 tuhad eläjid vll 1925−1960 (676 806 eläjad vl 1950). Vl 2020 läz 2,37 mln ristituid elihe ezilidnoidenke (27. sija AÜV:oiš, vl 2010 oli 2,36 mln, vl 1960 — 2,76 mln).

Edeline lidnan pamez' (angl.: mayor) om Bill Peduto (viluku 2014 — viluku 2022).