Plazm: Erod versijoiden keskes

Südäimišt om heittud Ližatud südäimišt

Pandud

Vajehtuz 5. Viluku 2013, kell 22:48

Plazm om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, miččes pozitivižiden i negativižiden elektrovägiden kinktuded oma ani ühtejiččed.^[1]

Plazm (grek. πλάσμα «sädud käzil», «čomitanus») om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, kudamb om neitraližiš atomišpäi (vai molekuloišpäi) i vägitadud henegišpäi (ionišpäi i elektronoišpäi). Plazman kaikid tärktamb eričuz om sen kvazineitraližuz. Nece znamoičeb, miše pozitivižiden i negativižiden vägitadud henegiden mülündkinktuded tuleba ani kohtaižushe.

Erašti plazmad nimitadas nelländeks (kovan, nozolan da gazanvuiččen jal'ghe) aggregatižeks substancijan olemižeks.

Nellänz' substancijan olemine om avaitud Vil'jamal Kruksal vl. 1879 i om nimitadud «plazmaks» Irvingal Lengmüral vl. 1928, voib olda, «veren plazman» kartte. Lengmür oli kirjutanu:

“

Heittes avaruz elektrodoiš ümbri, kus sijadase eraz-se elektronoiden lugumär, ionad da elektronad oma ioniziruidud gazas ani kohtaižiš lugumäriš, sen tagut sisteman ühthine elektrovägi om lujas vähä. Mö kävutam «plazm»-tärtust, miše kuvitelda sidä neitrališt aloveht, mitte om ioniš da elektronoišpäi.

”

Antižed filosofad, Empedoklalpäi, vahvištoitiba, miše mir kogoneb nelliš augusišpäi: maspäi, vedespäi, il'maspäi da lämoišpäi. Nece vahvištuz erasidenke lähenemidenke ühtes om kožui nügüdläižen tedokacmusenke nelliden aggregatižiden substancijan olemižiden poliš, i plazmale, tetpas, lämoi om sättui.^[2] Plazman eričused oma opendase plazman fizikal.

Nügüdläižiden kacmusiden mödhe, mirun substancijan fazaolemine om plazm ičeze enambištos (massal läz 99,9 %).^[3]

Kaik tähthad oma plazmaspäi, sen ližaks avaruz niiden keskes om täuttud plazmal, hot' harvetud-ki lujas (muga nimitadud tähtazkeskeine avaruz).

Homaitused

↑ Физический энциклопедический словарь. Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред. кол. Д. М. Алексеев, А. М. Бонч-Бруевич, А. С. Боровик-Романов и др. М.: Сов. Энциклопедия, 1984. — с. 536
↑ Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма. — 2009. — 21 февраля.
↑ Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма в космосе. — 2009. — 21 февраля.

Irdkosketused

Plazman fizikan kafedran lekcijad (Novosibirskan valkundaline üläopišt) (ven.)
Plazm-kirjutuz fizikenciklopedijas (ven.)
Plazman polhe kinožurnalas «Tahtoin teta kaiked» (ven.)
Plazmantennad (ven.)

Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.

[1] Физический энциклопедический словарь. Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред. кол. Д. М. Алексеев, А. М. Бонч-Бруевич, А. С. Боровик-Романов и др. М.: Сов. Энциклопедия, 1984. — с. 536

[2] Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма. — 2009. — 21 февраля.

[3] Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма в космосе. — 2009. — 21 февраля.

[1]

[2]

[3]

@@ Rivi 1: / Rivi 1: @@
-[[Fail:Plasma-lamp 2.jpg|thumb|300px|right|Plazmlamp. Ozutab erasid kaikid koverikahambiš il'mehišpäi, filamentacijad-ki. Plazman lämoi tehnus [[elektron]]oiden sirdändan tagut üläenergižes olendaspäi olendaha madalanke energijanke rekombinacijan [[ion]]idenke jäl'ghe. Nece process vedäb sädegoitushe, kudamb spektr sättub noustatadud gazale.]]
+[[Fail:Plasma-lamp 2.jpg|thumb|300px|right|Plazmlamp. Ozutab erasid kaikid koverikahambiš il'mehišpäi, filamentacijad-ki. Plazman lämoi tehnus [[elektron]]oiden sirdändan tagut üläenergižes olemižespäi olemižhe madalanke energijanke rekombinacijan [[ion]]idenke jäl'ghe. Nece process vedäb sädegoitushe, kudamb spektr sättub noustatadud gazale.]]
-Plazm om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, miččes pozitivižiden i negativižiden elektrovägiden kinktuded oma ani ühthejiččed.<ref> Физический энциклопедический словарь. ''Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред. кол. Д. М. Алексеев, А. М. Бонч-Бруевич, А. С. Боровик-Романов и др.'' М.: Сов. Энциклопедия, 1984. — с. 536</ref>
+Plazm om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, miččes pozitivižiden i negativižiden elektrovägiden kinktuded oma ani ühtejiččed.<ref> Физический энциклопедический словарь. ''Гл. ред. А. М. Прохоров. Ред. кол. Д. М. Алексеев, А. М. Бонч-Бруевич, А. С. Боровик-Романов и др.'' М.: Сов. Энциклопедия, 1984. — с. 536</ref>
 '''Plazm''' ([[grekan kel'|grek.]] πλάσμα ''«sädud käzil»'', ''«čomitanus»'') om paloin vai täuzin ioniziruidud gaz, kudamb om neitraližiš atomišpäi (vai molekuloišpäi) i vägitadud henegišpäi (ionišpäi i elektronoišpäi). Plazman kaikid tärktamb eričuz om sen kvazineitraližuz. Nece znamoičeb, miše pozitivižiden i negativižiden vägitadud henegiden mülündkinktuded tuleba ani kohtaižushe.
-Erašti plazmad nimitadas nelländeks (kovan, nozolan da gazanvuiččen jal'ghe) [[Aggregatine substancijan olend|aggregatižeks substancijan olendaks]].
+Erašti plazmad nimitadas nelländeks (kovan, nozolan da gazanvuiččen jal'ghe) [[Aggregatine substancijan olemine|aggregatižeks substancijan olemižeks]].
-Nellänz' substancijan olend om avaitud [[Kruks Vil'jam|Vil'jamal Kruksal]] vl. [[1879]] i om nimitadud «plazmaks» [[Lengmür Urving|Irvingal Lengmüral]] vl. [[1928]], voib olda, «[[Verenplazm|veren plazman]]» kartte. Lengmür oli kirjutanu:
+Nellänz' substancijan olemine om avaitud [[Kruks Vil'jam|Vil'jamal Kruksal]] vl. [[1879]] i om nimitadud «plazmaks» [[Lengmür Urving|Irvingal Lengmüral]] vl. [[1928]], voib olda, «[[Verenplazm|veren plazman]]» kartte. Lengmür oli kirjutanu:
@@ Rivi 13: / Rivi 13: @@
-Antižed filosofad, [[Empedokl]]alpäi, vahvištoitiba, miše mir kogoneb nelliš augusišpäi: maspäi, vedespäi, il'maspäi da lämoišpäi. Nece vahvištuz erasidenke lähenemidenke ühtes om kožui nügüdläižen tedokacmusenke nelliden aggregatižiden substancijan olendoiden poliš, i plazmale, tetpas, lämoi om sättui.<ref>[http://www.krugosvet.ru/articles/123/1012368/1012368a1.htm Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма. — 2009. — 21 февраля.]</ref> Plazman eričused oma opendase ''plazman fizikal''.
+Antižed filosofad, [[Empedokl]]alpäi, vahvištoitiba, miše mir kogoneb nelliš augusišpäi: maspäi, vedespäi, il'maspäi da lämoišpäi. Nece vahvištuz erasidenke lähenemidenke ühtes om kožui nügüdläižen tedokacmusenke nelliden aggregatižiden substancijan olemižiden poliš, i plazmale, tetpas, lämoi om sättui.<ref>[http://www.krugosvet.ru/articles/123/1012368/1012368a1.htm Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма. — 2009. — 21 февраля.]</ref> Plazman eričused oma opendase ''plazman fizikal''.
-Nügüdläižiden kacmusiden mödhe, mirun substancijan fazaolend om plazm ičeze enambištos (massal läz 99,9 %).<ref>[http://www.krugosvet.ru/articles/123/1012368/1012368a2.htm Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма в космосе. — 2009. — 21 февраля.]</ref>
+Nügüdläižiden kacmusiden mödhe, mirun substancijan fazaolemine om plazm ičeze enambištos (massal läz 99,9 %).<ref>[http://www.krugosvet.ru/articles/123/1012368/1012368a2.htm Кругосвет. — Жданов Владимир. — Плазма в космосе. — 2009. — 21 февраля.]</ref>
 Kaik [[Tähtaz|tähthad]] oma plazmaspäi, sen ližaks avaruz niiden keskes om täuttud plazmal, hot' harvetud-ki lujas (muga nimitadud ''[[tähtazkeskeine avaruz]]'').