Mine sisu juurde

Čennai

Vikipedii-späi
Čennai (Madras)
சென்னை (tamil.)
Chennai (angl.)
Lidnanznam
Valdkund Indii
Eläjiden lugu (2011) 4,681,087[1] ristitud
Pind 426 km²
Čennai (Madras) சென்னை (tamil.) Chennai (angl.)
Pämez' Prija Radžan
(keväz'ku 2022—,
Priya Rajan)
Telefonkod +91−44
Aigvö UTC+5:30


Lidnan transportteiden kart (2015)

Čennai (tamil.: சென்னை [ˈt͡ɕenːaɪ̯], angl.: Chennai [ˈtʃɛnaɪ]; edel 1996. vot — Madras [məˈdrɑːs, -ˈdræs]) — om lidn Indijan suves, Tamil Nadu-štatan administrativine keskuz. Se om valdkundan kudenz' lidn eläjiden lugun mödhe, sädab nellänt surtte aglomeracijad. Toine nimi om Čennapattanam.

Čennain aluz om pandud vl 1639. Lidn sijadase Koromandelin randal, Indijan suvipäivnouzmaižel randištol, kudamb lainištase Indižen valdmeren Bengaližen lahten vedel. Erašti nimitadas lidnad «Suviindijan verajaks».

Geografii da klimat

[vajehta | vajehtada lähtetekst]

Čennai sijadase Tamil Nadun pohjoižpäivnouzmas, merenrandaližes alangištos, sen keskmäine korktuz om kuz' metrad meren pindan päl, ülembaine korktuz — 60 m. Marin-letekül'bendrand levitase pidust' randištod kudeks kilometraks, nece om kahtenz' pitte lidnan kül'bendrand mail'mas. Čennaiš om kaks' joged — Kuvam keskuzpalas da Adjar suves. Bukingeman kanal nell' kilometrad pitte om kaivatud merirandan paralleližikš da ühtenzoitab nenid jogid. Red-Hills-, Šolavaram- da Čembarambakkam-järved oma lidnan päivlaskmas. Sikš ku gruntveded oma lujas solakahad, ka ottas jondvet niiš järvišpäi.

Klimat om subekvatorialine mussonidenke, päivoikaz päiči heinkus. Räk da upar' oma enambuses vodes läbi. Lämuden köläidused oma pened voden jokstes. Voden keskmäine lämuz om +29,1 C°, kuidme +25,4..+33,0 C°. Ekstremumad oma +13,9 C° (tal'vku, viluku) i +45,0 C° (semendku). Voden sadegiden enambuz (kaikes vodes — 1408 mm) tegese pohjoižpäivnouzmaižen mussonan aigan (sügüz'kun lop — kül'mkun kesk, 278..377 mm redukus-kül'mkus). Lidn putub Bengaližen lahten cikloniden alle paksus. Sadegiden minimum oleskeleb vilukus-sulakus (3..20 mm kus).

Administrativiž-territorialine jagand

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Čennain rajonad (2015):
1. Tondiarpet-fort
2. Purasavalkam
3. Perambur
4. Ajanavaram
5. Amindžikarai
6. Egmor
7. Mambalam (Mambalama)
8. Milapur
9. Gindu
10. Velačeri

Kaik kümne rajonad om lidnas (oli viž edel 2015. vot). Ičeze Čennain ližaks Sur Čennai mülütab Kančipuram- da Tiruvallur-ümbrikoid mugažo.

Tegimišton päedheotandad oma Čennain pohjoižes. Azjaline aktivižuz om keskitadud lidnan keskuses. Eländfartalad da äiluguižed IT-kompanijoiden kontorad sijadasoiš suves.

Čennain kaikiš järedambad kaimdajad-lidnad oma: Mahabalipuram — suves, Čengalpattu — suvipäivlaskmas, Kančipuram, Šriperumbudur da Arakkonam — päivlaskmas.

Tobmuden aluzkundad

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Čennain Ülembaine käskuzkund vl 2007

Suren Čennain tobmuden päaluzkund om Čennain municipalitet. Sen pämehed oma lidnan pämez' (angl.: mayor of Chennai) da hänen varapämez'. Mülükund — 155 deputatad.

Edeline lidnan pämez' (mer) om Saidai Duraisami (Saidai Samiyappan Duraisamy, reduku 2011 — reduku 2016), ei olend radnikust aigkeskustas (reduku 2016 — keväz'ku 2022).

Tamil Nadu-štatan ohjanduzkund i parlament sijadasoiš Čennaiš mugažo.

Käskuzkundaližen tobmuden nimituz om Madrasan Ülembaine käskuzkund, kudamban juridižed valdatused oma väges Pudučerriš-ki (franc.: Pondišeri, Indijan nevondterritorii).

Ühthemänho koume deputatad ezitadas Čennaid Indijan parlamentan alakodiš (Lok Sabh), 18 Čennain deputatad oma Tamil Nadun parlamentas.

Vn 2011 Indijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 4 681 087 ristitud, kaiken lidnaglomeracijan — 8 653 521 ristitud[2] (4nz' sija).

  1. Cities having population 1 lakh and above (Lidnad 100 tuh. eläjid ristitištonke da sen enamba). — The Registrar General & Census Commissioner, India (censusindia.gov.in). (angl.)
  2. India: Major Agglomerations (Indii: päaglomeracijad). — Citypopulation.de. (angl.)