Ibadan

Ibadan

Valdkund	Nigerii
Eläjiden lugu (2021)	3,649,000 ristitud
Pind	3,080 km²
Telefonkod	+234-
Aigvö	UTC+1

Ibadan (mugažo anglijan kelel, virktas [ɪˈbædən], amerikaine virkand: [ɪˈbɑːdən], jorub.: Ìbàdàn [ì.bà.dã̀]) om lidn Nigerijan suvipäivlaskmas. Se om valdkundan koumanz' lidn eläjiden lugun mödhe, Ojo-štatan administrativine keskuz.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1829 kuti sodalager'. Jäi lidnaks-sodavaldkundaks 20. voz'sadahasai. Vspäi 1893 kändihe britanižen protektoratan palaks i torguindan keskuseks.

Ibadan šingotase sidotud maižandushe sarakoil (söndtorhuden torguind, tedoidused), tekstilin, nahkan i söndtavaroiden tehmižel, kosmetikan da tabaktegesiden pästandal.

Geografijan andmused

Lidn sijadase štatan suves, 150..275 m korktusil, 230 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Lagos-porthasai om 120 km suvipäivlaskmha, Abudž-pälidnhasai — 530 km pohjoižpäivnouzmha. Nell' päjoged jokstas lidnan territorijadme: Kudeti, Ogbere, Ogunp (angl.: Ogunpa) i On (Ona).

Klimat om tropižen savannan neps lühüdanke kuivsezonanke tal'vkus-uhokus (45 mm sezonas), pil'vekaz, heinkus-sügüz'kus eriližešti. Il'man keskmäine kuine lämuz vajehtase +24,9..+29,6 C° röunoiš vodes läbi. Ekstremumad oma +10,0 C° (viluku) i +39,5 C° (uhoku, tal'vku). Il'man lämuz voib ületada +31 C° miččel taht kul. Paneb sadegid 1449 mm vodes, enamba semendkus-heinkus, sügüz'kus-redukus (175..237 mm kus), vähemba kaiked tal'vkus-vilukus (5..11 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 88..90 % röunoiš sulakus-redukus, 73..78 % tal'vkus-uhokus.

Ibadan jagase üks'toštkümneks nimitadud administrativižeks rajonaks (angl.: Local government areas, LGAs): viž lidnas i kuz' ezilidnas. Kaikutte rajon om ičeze ohjastusenke.

Eläjad

Vl 2006 kaikiden rajoniden eläjiden lugu oli 2,559,853 ristitud, vl 2011 — 3,2 mln ristituid. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Läz 6 millionad ristituid om lidnaglomeracijas (2021).

Islam i hristanuskond (protestantoiden jumalankodikundad päpaloin) oma päreligijoikš eläjiden keskes.

Vspäi 1962 Ibadanan universitet radab lidnas (angl.: University of Ibadan, 35 tuh. üläopenikoid vl 2018). Sen ližaks, lidnas om 13 tošt universitetad i kolledžad üläopendusen pordhiden andandanke.

Transport

Avtobusad, taksid, skuterad (Okadas) i taksivenad (Danfos) oma kundaližeks transportaks lidnas. Avtobusad i raudtejonod ühtenzoittas valdkundan toižidenke järedoidenke lidnoidenke. Ibadanan rengazavtoten ezmäine pala oli sauvomas vn 2023 sulakus.

Ibadan-lendimport (IBA / DNIB) ühtenzoitab Abudžanke i Lagosanke. Vspäi 2021 kiruhraudtejono radab Lagosannoks udessaudud stancijaspäi, jonuz mäneb penemb mi koume časud kahtišti päiväs.