Meidzin restavracii

Valdkundaližen tobmuden pördumine imperatorale

Meidzin restavracii (japon.: 明治維新 Meidzi Isin), vai udištez i revolücii, om voziden 1868−1889 reformiden politine, socialiž-ekonomine da sodaäjüz Japonijas.

Zavodihe Meidzin imperatoran (122nz' Mucuhito-imperator, ohjasti 1867−1912) tulendan valdištmele jäl'ghe, sen aigan sögunat (samurajiden ohjanduzkund) vajehtihe imperatoran oiktal tobmudel hänel vahvištadud ohjastusenke. Satusekahad reformad kändiba ičeizoliruidud agrarišt mad mail'man ühteks pävaldkundoišpäi.

Eran nimitusen znamoičend

Meidzi (japon.: 明治 «vauktastadud ohjanduz») om Mucuhito-imperatoran nengo (ohjandusen deviz) da eran nimituz, sil aigalpäi nengo om imperatoran elon hätkte. Reformiden voded veiba japonižen verolišt elonmahtod murendusele i päivlaskmaižen civilizacijan satusiden pigustadud juritandale.

Istorii

Vajehtused augotiba sen tagut, miše Tokugava Josinobu-sögun pörduti tobmut imperatorale ičetahtol. Tokugavan sögunat oli heittud uden ohjastusen pätandan mödhe vn 1868 3. päiväl vilukud. Se ei tulend mel'he erasile mehile, i Rahvahanikoiden soda zavodihe — Bosin-soda («Madrakonan voden soda»), lopihe vn 1869 27. päiväl kezakud. Sen-žo voden 3. päiväl sügüz'kud ohjastuz sirdi pälidnad Kiotospäi Tokioho.

Japonijan modernizacii baziruihe ottud AÜV:oiden konstitucijaspäi tobmuden jagamižel i mülüi reformiden rivid: administrativine, ohjastusen, armijan, socialine, valdkundmaksoiden, opendusen. Ižanduz i kapitalizman kesksidod šingotaškanziba Evropan ižandusen kartte: vl 1872 saudihe ezmäšt raudted, sauvoškanzihe kivižid pertid da teid.

Jäl'gused

Reformad veiba ižandusen änikoičendale, no militarizacijale-ki, se vägesti lopuks reformiden hüvüt.

Lähtend izoläcijaspäi mödustihe rahvahidenkeskeižiden kontaktoiden levitamižel. Märitihe valdkundröunad Venämanke, šingotihe sidoid Kitainke i Korejanke. Japonijan sur'oigenuded napriba kacta udes tazooiktusetomid rahvahidenkeskeižid muitkožmusid. Sur'oigenduzkund tirpi kilt, no armijan sauvond abuti valdkundale kaita ripmatomut. Japonii ezišti Päivnouzmaižen Azijan valdkundoid modernizacijas.