Primatad

Primatoiden erazvuiččend

Valdkund:	Živatad
Tip:	Sel'gjäntkeižed (Chordata)
Klass:	Imetaiživatad (Mammalia)
Heimkund:	Primatad

Latinankel'ne nimi

Primates (Linnaeus, 1758)

Areal

Primatoiden levigandmižavaruz päiči ristitus

Sistematik
Vikierikoiš

Kuvad
Vikiaitas

ITIS 180089

NCBI 9443

Primatad vai oblezjanad (latin.: Primates) om imetaiživatoiden nellänz' heimkund erikoiden lugun mödhe.

Latinan nimituz libui sen-žo kelen primas-sanaspäi genitivan primatis-formas i znamoičeb «üks' ezmäižišpäi, ülembaižišpäi». Lugetas 19 sugukundad, 84 heimod i 517 eläbad erikod heimkundas, mugažo nell' kadonut voden 1500 jäl'ghe erikod.

Heimkundan ezitajiden erased-se erinijad tundused oma rindazlun olend ougvös, ougnivelehen sauvond likundoiden voimusenke kaikiš poliš, peiglon vastolend toižile sor'mile ezi- i tagalopusil, mujajad pölused sor'miden lopus, ümbärtud lul sil'manmuna, kärzan tendencii lapakole formale, järedambad päaivod hibjan rindataden, hambhiden koume toižendad, koverikaz nägemižsistem korktanke tarkoiktusenke i mujunägemine, kaks' maidraugud.

Primatoiden ezmäižed erikod sünduiba 85..66 mln vozid tagaz. Erikod oma levitadud tropikoiden kaikidme regionidme päiči ristitus, kudamb eläb kaikjal. Oblezjanoiden järgeline ümbrišt om mecoiden pud.

Klassifikacii[vajehta | vajehtada tekst]

Alaheimkund Märgnenaižed primatad (Strepsirhini)
- Infraheimkund Lemuranvuiččed (Lemuriformes)
  - Sugukund Lemuridad (Lemuridae, lemurad ičeksaz)
  - Sugukund Liliputal'žed lemurad (Cheirogaleidae)
  - Sugukund Lepilemurad (Lepilemuridae)
  - Sugukund Indrižed (Indriidae)
  - Sugukund Ai-ai (Daubentoniidae, üks'jäine erik)
- Infraheimkund Lorinvuiččed (Loriformes)
  - Sugukund Lorižed (Loridae)
  - Sugukund Galagižed (Galagidae)
Alaheimkund Kuivnenaižed primatad (Haplorhini)
- Infraheimkund Tarsiiformes
  - Sugukund Tarsiidae
- Infraheimkund Oblezjananvuiččed (Simiiformes)
  - Parvheimkund Levednenaižed oblezjanad (Platyrrhini), vai Uden mail'man oblezjanad
    - Sugukund Callitrichidae
    - Sugukund Cebidae
    - Sugukund Öližed oblezjanad (Aotidae)
    - Sugukund Pitheciidae
    - Sugukund Hämähoukunvuiččed oblezjanad (Atelidae)
  - Parvheimkund Kaidnenaižed oblezjanad (Catarrhini), vai Vanhan mail'man primatad
    - Üläsugukund Cercopithecoidea
    - Sugukund Värišteližed (Cercopithecidae)
    - Üläsugukund Ristitunvuiččed oblezjanad vai gominoidad (Hominoidea)
    - Sugukund Gibbonižed (Hylobatidae)
    - Sugukund Gominidad (Hominidae, heiden kesken ristit)

Homaičendad[vajehta | vajehtada tekst]

Primatad Vikiaitas

Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.