Mine sisu juurde

Ragiž

Vikipedii-späi
Ragiž San Hoses, Kalifornii-štat, AÜV

Ragiž om atmosferižiden sadegiden toižend. Se kogoneb kehkran forman šoidukahiš läbinägujiš jäpalaižišpäi tobjimalaz, no oleskeleb erazvuiččen väran-ki forman, lumisüdäitukunke.

Ümbrikitjutand

[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Raghen erazvuiččed formad kaclendoiden mödhe Venäman imperijas, 19. voz'sadan lop

Paneb ragišt lämän voz'aigan päiväl päpaloin, suriš korktoiš pimedoiš kogopil'višpäi, valegenke i jumalansän aigan. Pandud raghen šoid voib sadas severzihe-se santimetrihesai. Raghen hätkeližuz oleleb viž..kümne minutad paksumb kaiked, čashusai harvoin lujas.

Raghen paloiden suruz oleleb 1..100 mm da sen enamba, henomb om lumisurin. Erasti paneb toižid kaluid raghenke, oz., pähkmid. Raghen palaižed sädasoiš pil'ven kül'mdud statjaližešti vezitippuiš ümbri. Lanktenuden raghen lämuz om 0 C° paksus, oleleb −13 Cel'sijan gradushasai. Il'man ülenijad valud oma tarbhaižed raghen sädamižen täht.

Raghen panend om harv näguz polärižiš i tropižiš maiš (tropikoiš paneb mägitahondoile), mugažo harv öližel aigal i meren päl, konz läz ei olele il'man ülenijoid valuid. Paneb ragišt venon vönen levedusiš paksumba kaiked, i nägusen paksuz rippub edhudespäi mererandalpäi, lähemb ka paksumb.

Järedan raghen lönd tob todesižid vigoid ristitule da hänen ičezkaluištole. Se murendab katusid, stöklid, avtoiden konorid, živatad pölištudas, maižandusen semendused i satuz poletas.

Amptas reagentad (hahktinan vai hobedan jodid) raketoil vai šlibakoil pil'ven vilhu palaha päzutamha järedan raghen sädandad. Reagent sädab enamba sijid vezitippuiden koncentriruindan täht, i raghen henod palad ei lanktkoi maha eskai erasti, suladas il'mas. Ende komed kulund abuti kaitas raghespäi: kelloiden bangutez, juraižimiden ambundad.

Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.