Stavanger

**Stavanger**
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Norvegii
Eläjiden lugu (2022)	146,011 ristitud
Pind	71,35 km²
Pämez'	Kari Nessa Nordtun; (reduku 2019—)
Telefonkod	+47-
Aigvö	tal'vel UTC+1,; kezal UTC+2

Stavanger (mugažo norvegijan kelel, virktas [stɑˈvɑ̀ŋːər]) om lidn da municipalitet (kommun) Norvegijan suvipalan suvipäivlaskmas. Se om valdkundan nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe i kivivoin samižen Pohjoižmeres päkeskuz, Rugalann-agjan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunktan eziauguine nimen virkand oli Stavangr, libub sanoišpäi stafr («seibaz», «batog») i anrg («fjord»). Se sai lidnan oiktusid vl 1125, sil aigal Stavangeran päjumalanpert' om saudud i episkopatan keskuz oli pandud. Lidn kändihe sijaližen administracijan keskuseks i znamasižeks torguindlidnaks suvipäivlaskmaižel mererandal. Lidn oli sel'din samižen znamasižiš keskusišpäi 16. voz'sadal. Vl 1825 emigracii Skandinavijaspai Amerikoihe zavodihe necen lidnan portaspäi. Kalakonserviden tegimišt oli lidnas 1880-nziš vozišpäi vhesai 1965.

Vl 1969 lidnan šingotez sai jätktandad, konz löutihe kivivoid Pohjoižmeren al. Stavanger oli valitud niiden löudmižsijiden otandan kävutamižhe bazaks. Kivivoin da gazan samižen kompanijad paniba ičeze tegimištbazoid lidnha da sen ezilidnoihe (oz., Gansfjordan sar'), kaikiš suremb om valdkundaline Equinor-kompanii. Norvegijan Kivivoin Direktoratan päfater sijadase lidnas.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase Stavangeran pol'sarel i sen fjordan saril päpaloin. Municipalitetan tobj pala venub 0..50 m ü.m.t. korktusil, kaikiš korktemb čokkoim om Bandosen-mägi (514 m, Bandåsen).

Klimat om ven valdmeren valatoitandanke. Voden keskmäine lämuz om +8,4 C°, kezakun-sügüz'kun +13..+16 C°, tal'vkun-keväz'kun +2..+4 C°. Ekstremumad oma −19,8 C° i +33,5 C°. Paneb sadegid 1256 mm vodes, enamba redukus (148 mm), vähemba sulakus-kezakus (62..67 mm kus).

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vl 2010 eläjiden lugu oli 123 850 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Vl 2022 kaik 319 822 eläjad om ezilidnoidenke 2598 km² pindal, se om koumanz' surtte lidnaglomeracii valdkundas.

Stavangeran universitet^[1] (norv.: Universitetet i Stavanger) om sätud vn 2005 vilukus, läz kümned tuhad üläopenikoid.

Edeline lidnan pämez' om Kristine Sagen Helgö (reduku 2011 — reduku 2019, Christine Sagen Helgø).