Susuman

Susuman
Сусуман
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	4,297 ristitud
Pind	28 km²
Pämez'	Igor' Pränikov; (keväz'ku 2021—)
Telefonkod	+7−41 345-xx-xxx
Avtokod	49
Aigvö	UTC+11 (MSK+8)

Susuman (ven.: Сусума́н) om Venäman lidn Magadanan agjan lodehes. Se om agjan kahtenz' lidn kahtespäi. Lidn om Susumanan ümbrikon (vll 2015−2022 lidnümbrikon, edel 2015. vot — rajonan) administrativižeks keskuseks da palaks.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1938 žiloks samha kuldad da kivihil't. Kävutihe türmatud mehiden töid. Vl 1964 žilo sai lidnan statusad. Maižandusen da sömtegimišton edheotandad radoihe edel ristitišton enambusen sirdandad toižihe sijihe.

Kuldan i kivihilen samine oma Susumanan ižandusen päsarakoikš tähäsai.

Geografijan andmused

Lidn sijadase ühtennimižen jogen da Berelöh-jogen randoil (Koliman bassein), 650 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Magadanhasai om läz 600 km suvipäivnouzmha avtotedme.

Klimat om subarktine, terav kontinentaline kuiv. Sän vilud effektad lujetas lidnan sijadusen tagut ezimägištol. Voden keskmäine lämuz om −11,9 C°, kezakun-elokun +8,5..+11,6 C°, tal'vkun-uhokun −31,7..−34,5 C°, kül'mkun −26,7 C°, keväz'kun −24,7 C°. Ekstremumad oma −60,6 C° (viluku) i +35,0 C° (heinku). Il'man lämuz voib olda alemba mi −50 C° kül'mkus-keväz'kus. Kezaaigan minimum om −11,1 C° (eloku), tal'vaigan maksimum om −1,6 C° (tal'vku, uhoku). Ei voi olda sulasäd tal'vkus-uhokus. Voib panda halad miččel taht kul (heinkun minimum om −4,6 C°). Paneb sadegid 287 mm vodes, enamba heinkus-elokus (50..61 mm kus), vähemba kül'mkus-semendkus (6..18 mm kus).

Tobmuz

Kaik viž lidnanvuittušt žilod da seičeme muite žilod mülüdas ümbrikho Susumanan ližaks. Ümbrikon pind — 46 800 km². Eländpunktoiden pol' jäi kaikenaigaižeta ristitištota.

Ümbrikon tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeline ümbrikon pämez' om Aleksandr Lobov (keväz'ku 2016 — keväz'ku 2021). Ümbrikon Ezitajiden suiman ezimez' om Sergei Hristov vn 2021 semendkuspäi. Edeližed suiman ezimehed oma Irina Šelest (sulaku 2019 — kül'mku 2020, varaezimez'), Natal'ja Lebedeva (reduku 2015 — sulaku 2019).

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 5 855 ristitud, lidnümbrikon — 9 015 ristitud. Kaik 4 899 ristitud elihe lidnas i 7 667 ristitud kaikes lidnümbrikos vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 18 tuhad eläjid vl 1991, rajonan enamba 47 tuhad eläjid vozil 1979 i 1989 (47 950 ristitud vl 1989).

Ortodoksižen hristanuskondan kaks' pühäpertid oma saudud i avaitud vspäi 1991: ph. Mikulai-čudonsädajan jumalanpert'^[1] (om saudud vll 1991−1994) i ph. Spiridon Trimifuntalaižen pühäpert' (om letud vll 2012−2017). Protestantizman (vižkümnenden päivän) «Elon sana»-junalankodikundan palakund om registriruidud. Islaman pühäpert' om avaitud vspäi 2018.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma severz'-se päivkodid, augotižškol, keskškol (nomer 1), licei, lapsiden sädamižen pert', čomamahtoiden škol, noriden tehnikanradajiden stancii, sportškol. Susumanan proflicei^[2] (ende kaivuztehnikum) om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks.

Transport

Nevondkundaližen aigan avtobusad i taksid («Volga»-avtod) oliba kundaližeks transportaks lidnas. Nügüd'aigan avtobusad ühtenzoittas lidnad Magadananke i agjan äjidenke žiloidenke.

Pen' civiline Susuman-lendimport sijadase lidnan suviröunal. Tehtas reisid Magadanhasai.