Albanijan kel'
Albanijan kel' (ičeze nimitused: shqipja [ʃcipja] i gjuha shqipe [ˈɟuha ˈʃcipɛ]) om üks' indoevropižiš kelišpäi, mülüb paleobalkanižed keled-gruppha. Se om Albanijan valdkundkel' i Pohjoižmakedonijan üks' kahtes valdkundkelespäi, mugažo üks' kahtes kelespäi Kosovo-territorijal.
Pagižijoiden lugu om läz kahesad millionad ristituid. Kaks' paginad: suvine (toskan) i pohjoine (gegan), niiden röun mäneb pidust' Škumbini-joged Albanijan keskuzpalas. Molembad paginad oma kirjkelenke.
Kirjkel' om latinan kirjamišton pohjal, kaikenaigašti vspäi 1908. Ohjastai organizacii om Albanijan Tedoakademii, sen päfater om Tiran-lidnas.
Kirjamišt
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Sured kirjamed | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
A | B | C | Ç | D | DH | E | Ë | F | G | GJ | H | I | J | K | L | LL | M | N | NJ | O | P | Q | R | RR | S | SH | T | TH | U | V | X | XH | Y | Z | ZH |
Pened kirjamed | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
a | b | c | ç | d | dh | e | ë | f | g | gj | h | i | j | k | l | ll | m | n | nj | o | p | q | r | rr | s | sh | t | th | u | v | x | xh | y | z | zh |
Sättui kulund (IPA) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
a | b | t͡s | t͡ʃ | d | ð | ɛ | ə | f | ɡ | ɟ͡ʝ | h | i | j | k | l | ɫ | m | n | ɲ | ɔ | p | c͡ç | ɹ | r | s | ʃ | t | θ | u | v | d͡z | d͡ʒ | y | z | ʒ |
Kaik seičeme vokalid i 29 konsonantad oma standartiziruidud keles.
Harakteristik
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Kelen struktur om sintetine flektivine. Substantival om kaks' lugud, kaks' sugud. Sugud oma mužik- i naižsugu. Kesksugu om vaiše severzil-se sanoil i ei ole mugomid pronominoid. Postpozitivine artikl', panese definitižen substantivan jäl'ghe. Viž kändod oma vokativad lugemata: nominativ, genitiv, dativ, akkuzativ, ablativ. Sanoiden kanonine järgenduz om SVO.
Kelen vaihištos om äi parallelid latinan, turkan, grekan i slavižidenke kelidenke, sil-žo aigal albanijan kel' om tedoidusiden znamasine objekt ezikeliden rekonstrukcijan täht.
Lugusanad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]- një — üks'
- dy — kaks'
- tre — koume
- katër — nell'
- pesë — viž
- gjashtë — kuz'
- shtatë — seičeme
- tetë — kahesa
- nëntë — ühesa
- dhjetë — kümne
- njëzet — kaks'kümne
- tridhjetë — koumekümne
- dyzet — nell'kümne
- njëqind — sada
- njëmijë — tuha
Homaičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]
Albanijan kel' Vikiaitas |
Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe. |