Šopen Friderik

Šopen Friderik
pol'š.: Fryderyk Franciszek Szopen
nimi sündundan jäl'ghe:	pol'š.: Fryderyk Franciszek Chopin
radmižen toižend:	muzikankirjutai, pianist, klaveriõpetaja, Virtuoos, muzikant, pedagoog
sündundan dat:	1. keväz’ku 1810
sündundan sijaduz:	Żelazowa Wola[d], Varssavi hertsogiriik[d]
valdkund:	Francii  Venemaa keisririik[d] Varssavi hertsogiriik[d] Kongressi-Poola[d]  Prantsusmaa Teine Vabariik[d]
kolendan dat:
kolendan sijaduz:	Pariž, Prantsusmaa Teine Vabariik[d]
tat:	Nicolas Chopin[d]
mam:	Tekla Justyna Chopin[d]
avtograf:
Šopen Friderik VikiAitas
Om sädusid VikiPurtkiš

Friderik Šopen, täuz' nimi — Friderik Francišek Šopen (pol'š.: Fryderyk Franciszek Chopin / Szopen [ˈʂɔpɛn], franc.: Frédéric François Chopin [ʃɔpɛ̃]; sünd. 1. keväz'ku 1810, Želäzova-Volä-külä läz Varšavad, Varšavan gercogkund — kol. 17. reduku 1849, Pariž, Francii) oli pol'šanmalaine muzikankirjutai da pianist, Pol'šanman muzikankirjutandan školan alusenpanii. Vspäi 1831 eli da radoi Francijas. Klassižen muzikan kirjutai i Päivlaskmaižen Evropan muzikaližen romantizman znamasine ezitai.

Biografii

Muzikankirjutai oli sündnu külän lapsiden Nikolä Šopen-kazvatajan i hänen Tekla Justina Kšišanovskaja-akan pereheze. Tat oli järgeližes kanzaspäi, tuli elämhä Pol'šanmaha Francijaspäi norudes. Mam tezi francijan kel't, mahtoi väta fortepjanol da pajatada hüvin. Friderikan sündundan jäl'ghe sil-žo vodel Nikolä Šopen sai radsijad Varšavas. Prihaine kirjuti ezmäižen muzikaližen pjesan («Polonez») kahesavoččes igäs. Voiceh Živnii-pianist (1756−1842) openzi händast 7 vodespäi, i 12-vozne nor' Friderik mahtoi väta fortepjanol hüvin ičeze opendajan kartte. Vll 1826−1829 nor' priha openui Varšavan konservatorijas (nüg. Muzikan universitet hänen nimed) silezijalaižen Juzef El'sner-muzikankirjutajan ohjandusen al.

Vspäi 1829 Friderik Šopen ezini ičeze sädusidenke. Aigan mändes andaškanzi opendust. Tegi tundmust ičeze aigan Evropan znamasižidenke muzikankirjutajidenke: Mendel'son, Bellini, List, Berlioz, Šuman.

Sädused

Ičeze elos Šopen kirjuti vändon fortepjanol täht. Hänen sädused: 2 koncertad (1829, 1830), 3 sonatad (1828−1844), fantazii (1842), 4 balladad (1835−1842), 4 skerco (1832−1842), ekspromtad, noktürnad, etüdad, kargud (val'sad, mazurkad, polonezad), prelüdijad (ezivändod) i erazvuiččed pajod.

Kanz

Koume sizart oli Friderikal: Lüdvika-čikoi, norembad Izabella i Emilija. Vl 1836 augotai muzikankirjutai i Marija Vodzinska tegiba käziiškendad, no neičeižen mam tühjiti sajad, i edemha hö oliba tundmusiš läheli muite. Vll 1838−1847 Friderik eli ühtes Žorž Sand-kirjutainaiženke (Avrora Düpen), sil-žo aigal pianistal tävun läžund oli. Koli läžundaspäi lapsetoman, ezimeletaden se oli tuberkulöz.

Irdkosketused

• Friderik Šopenan Institutan oficialine sait (chopin.nifc.pl). (angl.) (pol'š.)