San Paulu

San Paulu
São Paulo
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Brazilii
Eläjiden lugu (2022)	11,451,245 ristitud
Pind	1,521,11 km²
Pämez'	Rikardu Nuneš; (Ricardo Nunes,; semendku 2021—)
Telefonkod	+55−11
Aigvö	UTC−3

San Paulu (port.: São Paulo [sɐ̃w ˈpawlu]) om Brazilijan, Suviamerikan da Suvižen mapoliškon kaikiš suremb lidn eläjiden lugun mödhe. Om ühtennimižen štatan administrativižeks keskuseks da palaks.

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud katoližel missijal vl 1554 sijha, kuspäi Santus-port nägui. San Paulu sai lidnan statusad vl 1711. Šingotaškanzi kofen eksportal.

San Paulu om Latinižen Amerikan kaikiš znamasižemb azjaline keskuz. Lidnan i Rion biržsistemad oma ühtmudeks.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Brazilijan suvipäivnouzmas, Brazilijan mägištol, 800 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Atlantižen valdmeren randišthosai om seičemekümne kilometrad (Santus-avanport). Matkad Rio-de-Žaneirohosai om 300 km päivnouzmha.

Klimat om subtropine pil'vekaz. Voden keskmäine lämuz om +20,4 C°, kuidme +17,2 (heinku)..+23,1 (viluku) C°. Ekstremumad oma +0,8 C° (kezaku, heinku) i +37,8 C° (viluku, reduku, kül'mku). Paneb sadegid 1658 mm vodes. Kuiv sezon om tal'vel (kezaku-eloku, 32..60 mm kus), vihmoiden sezon om tal'vkus-keväz'kus (229..292 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 68..77 % röunoiš voden aigan.

Tobmuz

San Paulu jagase ühesaks zonaks vspäi 1986, ned alajagasoiš 32 lidnrajonaks (port.: subprefeitura).

Lidnan tobmuden pämez' om prefekt (port.: prefeito de São Paulo). Edeližed lidnan pämehed oma Bruno Kovas (Bruno Covas, sulaku 2018 — sulaku 2021), Žuan Doria (João Doria, viluku 2017 — sulaku 2018), Fernandu Haddad (Fernando Haddad, viluku 2013 — tal'vku 2016).

Eläjad

Lidnan ristitišt ületi millionad läz 1930. vot i oli 1 326 261 eläjad vl 1940. Vn 2010 Brazilijan rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 11 253 503 ristitud, vn 2022 — 11 451 245 ristitud. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'. Läz 21,5 mln ristituid elihe lidnaglomeracijas 7 947 nellikkilometrad pindal (port.: Grande São Paulo, kaikiš suremb valdkundas) vl 2017.

Augotižlibundan mödhe (San Paulu-lidnan eläjad vaiše, 2022): evropalaižed — 54,3 % (Italii, Portugalii, Saksanma, Francii, Grekanma i arabialaižed), segoitadud augotižlibundan (pardu) — 33,4 %, afrikalaižed — 10,1 %, azijalaižed — 2,1 % (Japonii, Kitai, Korei), indejalaižed — 0,2 %.

Religijan mödhe (enamba 0,4 % vl 2010): riman katolikad — 58,2 % (vai 6,5 mln eläjid), protestantad — 22,1 %, spiritistad — 4,7 %, toižed hristanuskojad — 1,4 %, Jehovan tundištajad — 0,9 %, buddistad — 0,7 %, umbandizman polenpidajad — 0,5 %, judaistad — 0,4 %, toižed uskojad — 1,3 % (heiden kesken Brazilijan katoližen apostoližen jumalankodikundan uskojad, Päivnouzmman religijoiden polenpidajad, mormonad, islamanuskojad, induistad i ezoterikad), severziden-se religijoiden polenpidajad vai ei voi märhapanda religijad — 0,5 %, religijatomad — 9,4 % (vai 1 mln eläjid).

Transport

Avtobusad, trolleibusad, metro i lidnelektrojonused (ühthižen sisteman raudteiden piduz om 380 km), punolendimed i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Metropoliten radab vspäi 1974 (vl 2023 siš om kuz' jonod 89 stancijanke, 104,4 km raudted).

Kaik kaks' rahvahidenkeskešt lendimportad holitadas lidnad, ned oma soda- da civiline San Paulu − Guarul'jus-lendimport^[1] (GRU / SBGR, 41,3 mln passažiroid vl 2023 i läz pol'millionad tonnoid jüguid joga vodel) i civiline Kogonjas − San Paulu-lendimport (CGH / SBSP, 22 mln passažiroid vl 2023). Ezmäine sijadase Guarul'jus-ezilidnas 25 km pohjoižpäivnouzmha San Paulun keskuzpalaspäi, toine radab kahesas kilometras suvhe keskuzpalaspäi i oli lidnan päižeks lendimportaks vhesai 1985.

Galerei

Lidnan municipalitetan parlament (2011)
San Paulu-municipalitetan Administracijan sauvuz lidnan keskuzpalas (2008, Mataraccon sauvuz, vai Anhangabau-pert'kulu)
Lidnan kafedraline päjumalanpert', vn 2006 nägu
Centro Empresarial Nações Unidas («Ühtenzoittud rahvahiden bizneskeskuz») vl 2022. Saudihe vll 1996−2012, viž sauvust mülütadas ofisoid i adivpertid
Ipiranga-muzei Ripmatomuden puištos (2019)
Rahvahidenkeskeine Kogonjas − San Paulu-lendimport, vn 2007 nägu