Jalutorovsk

Jalutorovsk
Ялуторовск
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2020)	40,273 ristitud
Pind	51,91 km²
Pämez'	Väčeslav Smelik; (sulaku 2014—)
Telefonkod	+7−34 535-xx-xxx
Avtokod	72
Aigvö	UTC+5 (MSK+2)

Jalutorovsk (ven.: Ялу́торовск) om Venäman lidn da lidnümbrik Tümenin agjan suvipäivlaskmas. Se om federacijan subjektan nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe, Jalutorovskan rajonan administrativižeks keskuseks mugažo, ei mülü sihe.

Istorii

Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud vl 1659 kuti Jalutorovskii-lidnuz da Jalutorovskai-slabad totarlaižiden Javlu-tur-lidneihuden sijas (kändase «sodavägiden lidn» totaran kelespäi), se oli tetab 14. voz'sadaspäi. Vl 1782 sai makundan lidnan statusad Jalutorovsk-nimitusenke. Oli kükstud dekabristoiden eländsijaks.

Sibirin trakt läbiti lidnad 19. voz'sadan ezmäižel polel, i se kändihe tegimišton keskuseks 19. voz'sadan lopus. Vn 1912 semendkus ezmäine jonuz tuli lidnha Tümenišpäi, sil-žo aigal raudtesild Tobolas päliči oli vaumitud läz lidnad.

Jalutorovsk šingotase sömtegimištol (Danone-firman maidkombinat, lihakombinat, leibänproduktoiden kombinat), sauvondmaterialiden edheotandoil (metalližtorviden tegim, betonan pästand), valamižtegimel i mebel'fabrikal. Om maižandusen rajonan keskuseks.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Tobol-jogen hural randpolel (Irtišan hura ližajogi), 65 metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Tümenihesai om 73 km lodeheze orhal, 85 km avtotedme vai Transsib-raudtedme. Lähembaine lidn om Zavodoukovsk 21 km suvipäivnouzmha orhal, 26 km avtotedme vai raudtedme. «Tümen' — Omsk»-trass (R-402) om lidnan suviröunaks.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +0,8 C°, kezakun-elokun +15..+19 C°, tal'vkun-uhokun −15..−18 C°. Paneb sadegid 449 mm vodes, enamba kezakus-elokus (58..81 mm kus), vähemba tal'vkus-sulakus (15..25 mm kus).

Jalutorovsk om lidnümbrikon üks'jäine eländpunkt.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe eläjiden lugu oli 36 493 ristitud. Vl 2017 lidnan ristitišt oli 39 837 eläjad. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd'.

Rahvahad (2010): venälaižed — 88,7%, totarlaižed — 6,5%, ukrainalaižed — 1,0%, toižed rahvahad — 3,8%.

Ortodoksižen hristanuskondan seičeme pühäpertid^[1] oma avaitud lidnas: Jumalan Sreten'jan päjumalanpert' (udessündutihe vll 2006−2010), Emäganpäivän «Spravitai»-jumalaižen jumalanpert' läžundkodinno, ph. Mikulai-čudonsädajan jumalanpert' i nell' časounäd.

Jalutorovskan agrotehnologine kolledž^[2] om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks.

Lidnümbrikon pämez' om sen Administracijan pämez'. Lidnan Duman ezimez' om Vladimir Agapov vn 2016 sulakuspäi.

Galerei

«Jalutorovskan lidnuz»-muzei (2012)
Jumalan Sreten'jan päjumalanpert', vn 2012 nägu
«Jalutorovskii»-maidkombinatan kontor vl 2017 («Danon Rossija»-kompanijan filial)
Lidnan kul'turkeskuz (2021)
Jalutorovsk-päraudtestancijan sauvuz vl 2016