Agregatine olend

Agregatine olend (latin.: aggrego-sanaspäi «ližadan») om substancijan fizine olend, rippub lämuden i painuden ühtnendaspäi. Agregatižen olendan vajehtuz voib kaimdas joudjan energijan, entropijan, ninevuden da toižiden fizižiden suruziden hüpkenvuiččel vajehtusel.

Kaik nell' agregatišt olendad oma järgeližed: plazm (otab mail'man substancijan enambust), kova (kristall), nozol i gazanvuitte olendad. Mezofazan olendad oma amorfine hibj, nozol kristall, stajan membran. Toižed agregatižed olendad oleldas madalan lämuden arvoimižiš: Bozen kondensat, fermionkondensat, kvantgaz, kvantnozoluz. Ezimeletihe nenid olendoid mugažo: vaskmäine substancii, fotonmolekul, mujustöklan kondensat.

Substancijan agregatižen olendan toižendoiden päine termodinamine (fenomenologine) tunduz om energetine röun faziden keskes: purustusen lämuz om röunaks nozoluden i sen purun keskes, sulamižen lämuz röunatab kovad substancjad nozoludespäi^[1]. Kävutadas avarombad termodinamine faz-tärtust ümbrikirjutamha erazvuiččid olendoid fizikas. Ümbrikirjutajad päličmänendoid toižes fazaspäi toižele nägused oma kritižed.

Substancijan fazižed päličmänendad
Mišpäi↓ \ Mihe→	Kova hibj	Nozoluz	Gaz	Plazm
Kova hibj		Sulamine	Sublimacii
Nozoluz	Kül'mand		Purustuz
Gaz	Desublimacii	Kondensacii		Ionizacii
Plazm			Rekombinacii

Agregatižed olendad
Heneged kovas olendas – ned oma läz toine tošt
Heneged nozolas olendas – ned voidas ujuda i vajehtada formad
Heneged gazolendas – todhižikš ned oma äjan edahamb toine toižespäi
Ratud plazm, tegese il'mas elektrobemblen abul. Luja erind kahten tüvikon potencialiden keskes ioniziruib henegid il'mas i sädab plazmad