Verhovažje

Verhovažje
Верховажье

Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	4,843 ristitud
Telefonkod	+7−81 759-xx-xxx
Avtokod	35
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Verhovažje (ven.: Верхова́жье) om Venäman žilo Vologdan agjan pohjoižes. Se om Verhovažjen ümbrikon (edel vn 2022 kezakud rajonan) administrativine keskuz da kaikiš suremb eländpunkt.

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan Verhovažjen Pagastaks vl 1471. Žilo om nimitadud sijadusen mödhe Vag-jogen (ven.: Вага) üläjoksmuses. Jogen nimituz korreliruib vepsän vago-sananke («jogen vago», kaidon alangišton randad oma korktad) i suomen vaka, vakava-vaihidenke «seižui», «varmed», «tün'», se kuviteleb laivjogen joksmusen tabad pit'kas keskustas.

Šingotihe «Moskv — Arhangel'sk»-počttraktanno, oiged vezite Arhangel'skhasai zavodihe siš. Mainitase posadaks vspäi 1678, mülüi Vagan makundha, vspäi 1780 — Vel'skan makundha. Aleksejevskai-jarmank oleskeli žilos 19. voz'sadan keskes i oli makundan kaikiš znamasižemb. Vag-jogi vedi sur'vezidennoks kaikuččel kevädel edel padoseinän vaumičendad. Posadan tobj pala paloi lophu vn 1879 elokun lopus, i se azj poleni žilon torguindznamoičendad. Vspäi 2001 jarmank om udessündutadud.

Žilo kändihe rajonkeskuseks vn 1929 heinkun 15. päiväspäi.

Verhovažje šingotase valdkundaližil holitišil, mecan pilindal, pilindmaterialiden, faneran i pelletoiden tegimel. Argvoin tegim radoi vhesai 2013. Kaik olnuded 20. voz'sadal augotišes tehmižedheotandad (virifabrik, bumagfabrik, purumellic, mecpilindad i nahktegim) tuliba sauptandale transportrajadusiden tagut — raudtestancii sijazihe Vel'skas.

Geografijan andmused

Žilo sijadase ümbrikon lodehes, Vag-jogen hural randal tobjimalaz, 90 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Raudbetonine avtotesild ühtenzoitab jogen randoid žilos vspäi 1982. Matkad Arhangel'skan agjahasai om kümne kilometrad pohjoižhe, agjan Vologd-pälidnhasai om 208 kilometrad suvipäivlaskmha orhal vai 223 km «Moskv — Arhangel'sk»-avtotedme (M8-trass). Trass mäneb koumes kilometras lodeheze žilospäi i ühtenzoitase senke sarakol. Lähembaine lidn om Vel'sk (Arhangel'skan agj, raudtestancii) 36 km pohjoižhe orhal vai 42 km sil-žo avtotel.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om +2,2 C°, kezakun-elokun +14,6..+18 C°, tal'vkun-uhokun −10,4..−11,9 C°.

Tobmuz

Verhovažjen küläkund oli olmas vspäi 2006. Läm' Oja-žilo (ven.: Тёплый Ручей) i koume küläd mülüiba küläkundha Verhovažjen ližaks. Küläkundan pind oli 91,23 km².

Enččen küläkundan tobmuden pämez' oli sen Nevondkundan ezimez'. Küläkundan Nevondkund om likvidiruidud vn 2023 sulakus, Andrei Makarovskii radoi sen jäl'gmäižen pämehen (sügüz'ku 2018 — keväz'ku 2023). Küläkundan Administracii om likvidiruidud vn 2023 elokus. Andrei Makarovskii radoi sen-ki jäl'gmäižen pämehen (sügüz'ku 2018 — sulaku 2022).

Eläjad

Vl 1959 žilon ristitišt oli 2 417 eläjad. Vn 2002 Venäman rahvahanlugemižen mödhe žilon eläjiden lugu oli 5 206 ristitud (kaikiš suremb ristitišt), vl 2010 — 5 025 ristitud. Küläkundan ristitišt oli 5 567 eläjad vl 2010, rajonan ristitišton kaks' videndest.

Rahvahad (2002): venälaižed — 97 %, toižed rahvahad — 3 %.

Ortodoksižen hristanuskondan Jumalanmaman Emäganpäivän päjumalanpert' (1785) i ph. Maksim Tot'malaižen časoun' (2010−2014) oma avaitud žilos. Niiden ližaks Pühän Jumalanmaman Blagoveššenjan kivine jumalanpert' oli 18. voz'sadan lopuspäi, ei ole kaičenus.

Nened büdžetižed aluzkundad oma Verhovažjes: kul'turkeskuz (vspäi 1984), rajonan istorine muzei (vspäi 1988), keskškol i čomamahtoiden lapsidenškol. Tot'man politehnižen kolledžan Verhovažjen filial om žilon professionaližen opendusen aluzkundaks.

Transport

Avtobusad oma kundaližeks transportaks rajonadme, om reisid Vel'sk- i Vologd-lidnoihe, uz' avtobusstancii radab vspäi 2003.

Lendimport radoi žilos 1970−1980-nzil vozil, lopi radod «Moskv — Arhangel'sk»-manten töhöpästandanke vl 1986.

Irdkosketused

• Žilon informacine sait (verhovazhye.ucoz.ru). (ven.)