Brest

Brest
Брэст (vaug.)
Брест (ven.)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Vaugedvenäma
Eläjiden lugu (2023)	342,461 ristitud
Pind	146,12 km²
Pämez'	Särgei Labadzinski; (kevaz'ku 2023—,; Сяргей Лабадзінскі)
Telefonkod	+375−162
Aigvö	UTC+3

Brest (vaug.: Брэст, ven.: Брест, oficialine rahvahidenkeskeine transkripcii: Brest) om lidn Vaugedvenäman suvipäivlaskmas. Se om valdkundan kudenz' lidn eläjiden lugun mödhe, Brestan agjan administrativine keskuz (vn 1939 tal'vkuspäi), mugažo Brestan rajonan (ei mülü sihe).

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan vl 1017 kut drevlänoiden lidn, valdkundan videnz' lidn amuižusen mödhe. Mainitihe Kijevan jumalankodikundan Eziauguižes aigkirjas vl 1019 Berestje-nimenke (Berestii, vaug.: Берасьце / Берасце / Бярэсце), Brest oigenzi ičeze voz'tuhad vl 2019. Vn 1241 vilukus lidnan polk torazi Batii-hanan joukud vaste, i äjad lidnalaižed oliba riktud. 17. voz'sadaspäi vhesai 1920 lidnan nimi oli Brest-Litovsk. Lidn mülüi Pol'šanmaha vll 1920−1939 Brest Bugal-nimenke (pol'š.: Brześć nad Bugiem). Toižen mail'man sodan aigan lidn oli okkupiruidud nacistoil (heinku 1941 — 28. heinku 1944). Lidnan evrejalaižed otiba kaks' koumandest ristitištos vl 1897, i läz kaik oliba riktud okkupacijan aigan.

Brest šingotase sömtegimištol (lihakombinat, leibtegim, vintegim, oluden i alkogolitomiden jomiden pästand), elektrotehnižen sarakon tegimil (elektrotehnine, elektromehanine, lampoiden, radiotehnine, mikroelektronikan komponentad), gazapparaturan tegimel («Gefest»-torguindmark), tekstilin i omblendan edheotandoil, sauvondmaterialiden pästandal (savič, krepindapakut, raudbetontegesed), turizmal. Znamasine transporttesol'm valdkundas i röunmal, koume muitterminalad ratas.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase agjan päivlaskmas, Pol'šanman röunanno, Päivlaskmaine Bug-jogen randal Muhavec-jogen lanktendanno sihe, 141 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Minsk-pälidnhasai om 320 km pohjoižpäivnouzmha.

Klimat om ven kontinentaline valdmeren valatoitusenke. Keza om päivoikaz, tal'vaig om pil'vekaz lujas. Voden keskmäine lämuz om +8,7 C°, kezakun-elokun +18,0..+19,9 C°, tal'vkun-uhokun −0,8..−2,3 C°. Ekstremumad oma −35,5 C° (tal'vku) i +36,7 C° (heinku, eloku). Kezaaigan minimum om +1,3 C° (eloku), tal'vaigan maksimum om +17,2 C° (uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 600 mm vodes, enamba heinkus (83 mm), vähemba redukus-sulakus (33..42 mm kus). Paneb lunt 21 sm vodes, sulab teravas päpaloin. Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 66..71 % röunoiš sulakus-elokus, 85..87 % tal'vkus-uhokus.

Tobmuz[vajehta | vajehtada tekst]

Brest jagase kahteks rajonaks vspäi 1978: Leninski rajon (vaug.: Ленінскі раён) i Maskouski rajon (Маскоўскі раён).

Edeline lidnan pämez' om Aläksandr Ragačuk (reduku 2014 — keväz'ku 2023, Аляксандр Рагачук).

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2009 Vaugedvenäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 309 764 ristitud, agjan 22 %. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd', agjan 26 %.

Rahvahad (2019): vaugedvenälaižed — 81 %, venänikad — 11,4 %, ukrainalaižed — 4 %, pol'šanmalaižed — 0,9 %, toižed rahvahad — 2,7 %.

Transport[vajehta | vajehtada tekst]

Avtobusad (62 maršrutad vl 2017), trolleibusad (kahesa maršrutad) i maršruttaksid (17 maršrutad) oma kundaližeks transportaks lidnas. Logistižed keskused ratas röunmanno raudtel i avtotel, kuz' raudtestancijad. Port Muhavec-jogel.

Rahvahidenkeskeine civiline Brest-lendimport^[1] (BQT / БРТ / UMBB, 18 tuh. passažiroid vn 2019 ezmäižes poles) sijadase 15 km päivnouzmha lidnan keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Kaliningradha i Moskvha, om čarterreisid Burgasha, Antal'jaha, Egiptan lebutahoiže.