Tihuan

Tihuan
Tijuana
	Lidnanznam;
Valdkund	Meksik
Eläjiden lugu (2019)	1,902,385 ristitud
Pind	637 km²
Pämez'	Arturo Gonsales Kruz; (reduku 2019,; Arturo González Cruz)
Telefonkod	+52−664
Aigvö	tal'vel UTC−8,; kezal UTC−7

Tihuan (isp.: Tijuana [tiˈxwana], anglijan kelen virkand: [tiːˈ(h)wɑːnə]) om lidn da municipalitet Meksikan lodehližes čogas. Se om Alakalifornii-štatan kaikiš suremb lidn, valdkundan kudenz' lidn eläjiden lugun mödhe. Sädab aglomeracijad AÜV:oiden San Diego-lidnanke, miččen keskuz sijadase 25 km pohjoižhe-lodeheze.

Istorii[vajehta | vajehtada tekst]

Eländpunkt mainitase vl 1829 kuti Tihuan-rančo (kabjživatferm) sada nellikkilometrad pindal. Nimituz om sijaližen kumijai-rahvahan vajehtadud tivan-sana «mererand». Vl 1848 Tihuanan territorii kändihe röunmaks. Vl 1864 lidnan ohjastuz i käskuzkund oliba sätud. Lidn om registriruidud oficialižikš vn 1889 11. päiväl semendkud, se lugese alusenpanendan dataks. Municipalitet om tehtud vl 1925.

Tihuan šingotase AÜV:oiden da Meksikan äiluguižil ühthižedheotandoil (makiladorad) i ühthekeradamižen tegimil neniš sarakoiš: medicinine tehnik (lider kontinental), elektrotehnik i kodielektronik, avtosauvomine da avtoiden palad, aerokosmine mašiništ (Airbus), sauvondmaterialad, sömtegimišt. Turizm röunmanno, AÜV:oiden kellkeskused ratas lidnas mugažo.

Geografijan andmused[vajehta | vajehtada tekst]

Lidn sijadase štatan lodehes, 0..500 m korktusil, 31 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Tünen valdmeren rand om lidnas, no lidnan keskuz om saudud 15 kilometras päivnouzmha sišpäi. Reljef om koverikaz: kan'jonad, kukhad, mäged. Tihuan-jogi (isp.: Río Tijuana, 159 km pitte) läbitab lidnad päivnouzmaspäi lodeheze i lankteb valdmerhe San Diegon territorijal, sen vedhuz reguliruiše.

AÜV:oiden röun sijadase ani pohjoižhe lidnaspäi, Tihuanan röun vedase pidust sidä 25 kilometrad. Ezilidnad: Rosarito 15 km suvipäivlaskmha, Tekate 20 km päivnouzmha. Matkad Ensenad-porthasai — 70 km suvhe, štatan administrativižhe Mehikali-keskushesai om 145 km päivnouzmha orhal vai 177 km avtotedme, Mehiko-pälidnhasai om 2300 km suvipäivnouzmha orhal vai 2765 km avtotel.

Eläjad[vajehta | vajehtada tekst]

Vn 2010 Meksikan rahvahanlugemižen mödhe lidnan municipalitetan eläjiden lugu oli 1 589 683 ristitud 1239 km² pindal. Kaikiš suremb ristitišt om nügüd'. Kaik 2,1 mln ristituid elädas ezilidnoidenke (2019). Läz 5 mln eläjid om AÜV:oiden San Diego-lidnanke.

Potencialižiden emigrantoiden AÜV:oihe valu kaikes miruspäi lopiše lidnas, ka sen ristitišt ližadub teravas. Sil-žo aigal amerikalaižed tuldas Tihuanha millionad kerdoid vodes, hö sirtas elämhä (no ei rata) lidnas mugažo madaloiden arvoiden tagut kacmata ogerusiden surhe lugumärha.

Transport[vajehta | vajehtada tekst]

Avtobusad, kiruhavtobusad i taksid oma kundaližeks transportaks lidnas. Kiruhtramvain jono ühtenzoitab San Diegonke. Lidn om znamasine avtoteiden hab Meksikan südäirajonihe da tagaz.

Rahvahidenkeskeine soda- da civiline Tihuan-lendimport Abelardo Rodriges-jenaralan nimed^[1] (TIJ / MMTJ, 12,3 mln passažiroid vl 2022) sijadase lidnan pohjoižpäivnouzmas, 300 metras AÜV:oiden röunaspäi. Tehtas passažirreisid Meksikan äjihe lidnoihe, om jügureisid AÜV:oihe.