Aktobe

Aktobe
Ақтөбе / Aqtöbe
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Kazahstan
Eläjiden lugu (2019)	429,462 ristitud
Pind	297,39 km²
Pämez'	Il'jas Ispanov; (heinku 2016—)
Telefonkod	+7−7132-xxx-xxx
Aigvö	UTC+5

Aktobe (kaz.: Ақтөбе / Aqtöbe [ɑqtɵbʲe], znamoičeb «vauged kukkaz»; ven.: Актобе́, edel 1999. vot oli Актю́бинск) om lidn Kazahstanan lodehes. Se om valdkundan nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe, Aktoben agjan administrativine keskuz (vspäi 1932).

Istorii

Eländpunktan aluz om pandud vl 1869 kuti Ak Tobe-lidnuz. Se sai lidnan statusad vl 1891. Vl 1902 «Orenburg — Taškent»-raudte läbiti lidnad. Toižen mail'man sodan aigan sirtihe järedoid tegimid sihe Moskvaspäi i Päivnouzmaižes Ukrainaspäi.

Nevondkundaližil vozil Aktobe kändihe tegimišton keskuseks, mugoine tämbäi-ki. Nened ižandusen sarakod oma šingotadud: hromühtnendoiden tegimed, himine sarak, sömtegimišt, maižanduzmašinoiden sauvomine, sauvond.

Geografijan andmused

Lidn sijadase agjan pohjoižes, Ilek-jogen randoil (kaz.: Елек, Uraljogen hura ližajogi), 225..250 m korktusil valdmeren pindan päl, stepin rajonas. Om äi melad manaluižes, se lähteb purtkidenke da jäb pindal, vauged mujul.

Klimat om terav kontinentaline ven kuivahk. Voden keskmäine lämuz om +5,3 C°. Ekstremumad oma −48,5 C° (viluku) i +42,9 C° (eloku). Kezaaigan minimum om −0,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +11,2 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus-elokus. Paneb sadegid 333 mm vodes, kuidme läz tazomäras, enamba sulakus-kezakus (31..35 mm kus), vähemba sügüz'kus (19 mm).

Tobmuz

Vspäi 1997 enččen Aktoben rajonan territorii alištub lidnan administracijale. Lidn jagase nelläks planuruindrajonaks da kahteks tegimištzonaks generaližen planan mödhe.

Eläjad

Vl 2013 lidnan eläjiden lugu oli 371 546 ristitud, agjan läz pol't, vl 2019 — 429 462 ristitud. Pind enččenke külärajonanke om 2338 nellikkilometrad, ristitišt niidenke oli 477 052 eläjad vn 2018 augotišes, 559 965 eläjad vl 2023. Kaikiš suremb lidnan ristitišt om nügüd', ezilidnoidenke-ki.

Rahvahad (enamba 1 % vn 2015 zavodindas) oma kazahlaižed — 76,3 %, venänikad — 16,9 %, ukrainalaižed — 2,7 %, totarlaižed — 1,5 %, toižed rahvahad — 2,6 %.