Neptun

Neptunan fotokuva Vojadžer-2-kaimdajaspäi

Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.

Neptun (latin.: Neptunus) om kahesanz' da kaikiš edahaižemb tetab planet Päiväižespäi lugeden Päiväižen sistemas, nellänz' surtte diametral i koumanz' massan mödhe. Planetan astronomine znam om ♆.

Avaidusen istorii

Planet om löutud Berlinan observatorijaspäi vn 1846 23. päiväl sügüz'kud. Nimitihe Amuižen Riman meriden Neptun-jumalan oiktastuseks.

Neptun om ezmäine avaitud planet matematižen lugustusen alusel. Löutihe, miše Uranan orbit erineb lugustusišpäi, i ezimeletihe toižen planetan gravitacišt valatoitandad. Uz' planet om avaitud lugustadud orbitan röunoiš.

Kaik om olmas 14 Neptunan kaimdajad. Niiden keskes kaikiš suremb om Triton, om avaitud seičemetoštkümnendel päiväl planetan löudmižen jäl'ghe. Toine Nereid-kaimdai om avaitud vl 1949. Kosmine «Vojadžer-2»-apparat lendi läz planetad vn 1989 24.-25. elokud, löutihe renghid i kuz' kaimdajad sen abul. Jäl'ghižed tetabad kaimdajad oma avaitud 21. voz'sadal.

Ühthižed andmused

Neptunan perigelii om 4 452 940 833 km, afelii om 4 553 946 490 km. Planet punose ümbri Päiväižes da tegeb kogonaižen punondan 164,79 maižes vodes. Päivesen hätkeližuz om 15 časud 57 min 59 s.

Kogoneb vezinikaspäi (läz 80%), gelijaspäi (läz 19%) i metanaspäi (läz 1%). Pened renghad oma planetanno. Gazpindan lämuz om 72 K, keskusen — 5000..7300 K.

Homaičendad

Nece kirjutuz om vaiše ezitegez. Tö voit abutada meile, ku kohendat sidä da ližadat sihe.