Valdai (lidn)

Valdai
Валдай
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2021)	14,074 ristitud
Pämez'	Vladimir Litvinenko; (sügüz'ku 2015—)
Telefonkod	+7−81 666-xx-xxx
Avtokod	53
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Valdai (ven.: Валда́й) om Venäman lidn da lidnankund Uz'lidnan agjan suvipäivnouzmas. Se om Valdain rajonan administrativine keskuz.

Istorii

Eländpunkt mainitase ezmäižen kerdan vl 1495 kuti Valdain selišš (ven.: Валдайское селище), nimitihe tahondan da järven mödhe. Žilo sai lidnan statusad vl 1770, sijazihe «Moskv — Piter»-traktal (nüg. M10-trass).

Valdai-lidn šingotase mašiništonsauvomižel (optiž-mehanine tegim^[1], pomptegim^[2]) i sömtegimištol (konservtegim^[3], leibäntegim).

Geografijan andmused

Lidnan sijaduz rajonas i agjas vn 2006 kartal

Lidn sijadase rajonan keskuzpalan pohjoižpäivnouzmas, ühtennimižen järven randan da ülüden päivlaskmas, 210 m ü.m.t. keskmäižel korktusel.

Matkad Surhe Uz'lidnhasai om 130 km lodeheze orhal vai 140 km avtotedme. Lähembaižed lidnad oma Okulovk 44 km pohjoižpäivnouzmha orhal vai 66 km avtol i Bologoje (Tverin agj) 48 km päivnouzmha orhal vai 66 km M10-trassadme.

Klimat om ven. Voden keskmäine lämuz om +3,5 C°, kezakun-elokun +15,0..+16,6 C°, tal'vkun-uhokun −6,6..−10,0 C°. Ekstremumad oma −47 C° (viluku) i +34 C° (eloku). Kezaaigan minimum om −4 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om +8 C° (tal'vku). Ei voi panda halad heinkus vaiše (minimum +3 C°). Paneb sadegid 701 mm vodes, enamba kezakus-redukus (70..85 mm kus), vähemba uhokus (31 mm).

Tobmuz

Zimogor'je-žilo (804 rist. vl 2016) mülüb lidnankundha Valdain ližaks. Lidnankundan pind — 28,41 km².

Lidnankundan pämez' om Deputatoiden nevondkundan ezimez'. Lidnankundan Administracii om likvidiruidud vn 2016 uhokus, sen jäl'gmäine pämez' oli Jurii Stade vn 2013 redukuspäi. Rajonan Administracii tegeb sen velgusidme.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 16 098 ristitud, lidnankundan — 16 983 ristitud, rajonan kaks' koumandest, vn 2021 — 14 074 ristitud. Vl 2017 kaik 14 379 ristitud elihe lidnas i 15 169 ristitud kaikes lidnankundas. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli enamba 19 tuh. eläjid vll 1989−1998 (19 800 rist. vl 1996).

Rahvahad (lidnan eläjad, enamba 0,4 % vl 2021): venälaižed — 76,4 %, ukrainalaižed — 0,6 %, toižed rahvahad — 3,1 %, rahvahuden ozutandata — 19,9 %.

Ortodoksižen hristanuskondan kuz' pühäpertid^[4] oma kaičenus i saudud lidnas: Eläban Eziauguižen Stroican päjumalanpert' (vspäi 1744), nell' jumalanpertid i časoun'. Niiden ližaks Iverin Jumalanmaman jumalaižen Pühäjärven mez'jumalankodi om olmas vspäi 1653 järven sarel, kümnes kilometras lidnan keskusespäi avtotedme.

Lapsiden opendusen aluzkundad oma päivkodid, keskškolad. Valdain agrarine tehnikum^[5] om lidnan professionaližen opendusen aluzkundaks, enzne Valdain servisan da ohjandusen kolledž^[6] om mülütadud sihe vspäi 2017.