Vinmarj (heim)
| Vinmarj | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kul'turižen vinmarjan penzaz (Vitis vinifera), Francii | ||||||||||||
| Tedoklassifikacii | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Latinankel'ne nimi | ||||||||||||
| Vítis L., 1753 | ||||||||||||
|
Sil sanal voib olda toižid znamoičendoid; miše nähta niid, tulgat tänna.
Vinmarj (latin.: Vitis) om äivoččiden penzhiden heim. Mülüb Vinmarjaižed-sugukundha, sen tipine heim. Kogoneb 75..80 erikospäi, om olmas kuz' gibridad, om äi erasiden erikoiden sortuid.
Leviganduz
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Heimon 44 erikod libudas Päivnouzmaižes Azijaspäi, niiden tedoiduz šingotase; 28 erikod kazdas Pohjoižamerikas. Kul'turine vinmarj (Vitis vinifera) om sätud Päivlaskmaižes Azijas (Anatolijan pol'sar', Kavkazantaguine, Iran) i Keskuzazijas (Lodehline Indii, Afganistan, Tadžikistan, Uzbekistan, Päivlaskmaine Tän'-Šan'). Sen sortud jagadas augotižlibundan koumen tahon mödhe: Päivnouzmma, Päivlaskmaine Evrop, Mustmeren randišt.
Kaik heimon erikod anttas södabid marjoid, no severz'-se erikoid ei sättugoi tehmaha vinad. Läz 20 erikod oma ottud kul'turha. Voib vastata kul'turižen vinmarjan mectunuzid toižendoid. Ned kazdas Pohjoižen mapoliškon venos i subtropižes vöiš, tahondad oma nepsad jogialangištod, mägiurad, lehtezmecad, mägiden pautked. Londuseline leviganduz ozutab ted kommertižen maižandusen (vinmarjankazvatuz) i vinan tegendan täht.
Ümbrikirjutand
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Vinmarjan pit'kad üks'voččed varded kazdas vägevas jurištospäi, varziden aluz om puikoikaz. Hoik varz' sase 3..5 metrhasai pitte. Tabadandragad kazdas üläsol'mišpäi, änikused oma lähemba jurennoks. Lehtesed oma ünäižed vai koume- i vižpalaižed, čereduišoiš.
Henod vihandad änikod oma kogotud tophikš. Mecerikod anttas naižsugun i mužiksugun änikoid. Kul'tivuruidud erikoiden änikod oma kaks'suguižed vai naižsugun ristpölüstoitandan tarbhaičendanke. Plod om marj 1..4 semnenke. Kova semen om grušan formal, nökuiženke. Plodud kazdas tophan nägul.
Kul'turine vinmarj äikerdoičese vegetativižikš — jurdunuzil čokvezoil i toižiden erikoiden juritandoil, toižin kazmuz kadotab sortun ičendoid. Ištutadas kazmusid vinmarjžomil. Kazmuz voib eläda 50..300 vot, no eläb 10..30 vot tobjimalaz ratud lühendusen i sortuiden udištamižen tagut.
Valitud erikod
[vajehta | vajehtada lähtetekst]- Vitis amurensis — Amuran vinmarj
- Vitis arizonica — Arizonine vinmarj
- Vitis barbata
- Vitis californica — Kalifornine vinmarj
- Vitis coignetiae — Kuanjen vinmarj, libub Japonijaspäi
- Vitis labrusca — libub Pohjoižamerikaspäi
- Vitis pseudoreticulata
- Vitis vinifera — Kul'turine vinmarj
- Vitis yunnanensis — Junnanine vinmarj
Homaičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]
 |
Vinmarj (heim) Vikiaitas |