Gutenberg Iogann

Gutenberg Iogann
saks.: Johannes Gutenberg
Iogann Gutenbergan portret, om tehtud hänen surman jäl'ghe
nimi sündundan jäl'ghe:	saks.: Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg
radmižen toižend:	leiutaja, tüpograaf, graveerija, insener, Sepp, kullassepp, mintmaster
sündundan dat:	ei ole aigemba mi 1393 i ei ole möhemba mi 1406
sündundan sijaduz:	Mainc, Saksa-Rooma riik[d]
valdkund:	Saksa-Rooma riik[d]
kolendan dat:	ei ole möhemba mi 26. uhoku 1468
kolendan sijaduz:	Mainc, Mainzi kuurvürstkond[d], Saksa-Rooma riik[d]
tat:	Friele Gensfleisch zur Laden[d]
mam:	Else Wirich[d]
Gutenberg Iogann VikiAitas

Muštpacaz Gutenbergale Strasburgas

Iogann Gensfläiš cur Laden cum Gutenberg (saks.: Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg; sünd. keskes 1397. da 1400. vot, Mainc, Pühä Rimalaine imperii — kol. 3. uhoku 1468, sigä-žo) oli germanine sep', gravirui, juvelir da melestegii, Evropan ezmäine tipograf.

Biografii

Gutenberg oli sündnu lidnan Frile Gensfleiš-patricijan kanzha, El'za Virih-mam libui vatken torgovanoiden perehespäi. Priha oli noremban lapsen, hänel oliba Frile-veik, El'za-sizar i Patce-sizarindam. Om kaičenus vähän tedoid Iogannan elon polhe edel 1434. vot, no voib ezimeletada, miše hän openui käziradoile. Vll 1434−1444 mez' eli Strasburgas i oli otnus pol'kalližarvoižiden kividen šlifuindha (agat, oniks), tegi zerkloid pühämatknikoiden täht. Vl 1455 sätud tipografii läksi Iogann Fust-rahaandajale käskuzkundan pätandan mödhe. Gutenberg tegi sebrad Konrad Gumerinke i pästi severz'-se kirjoid vodele 1460.

Melestegijan mahapanendan sija Maincas om tundmatoi. Hänen muštnikad oma pandud neniš lidnoiš: Mainc, Strasburg, Frankfurt Mainal, Ven. Gutenbergan muzejad oma avaitud Maincas (vspäi 1901) i Friburas (vll 1900−2000 se radoi Bernas).

Kirjoiden painmine

Vodele 1440 Gutenberg sädi mahtusen painda likkujiden metalližiden literiden abul, tegi melel praktižen sisteman kaikid augotižpaloid. Literiden ühthesuladuz (gart) mülüti hahktinad, tinad i antimonijad, sulazihe käzijalos kebnas. Melestegii kävuti kirjamiden zerkolkuvandad, mujuid voin alusel painmižen täht, reguliruidud matricad. Puine painmižmašin oli hänen pordon maižanduzpressoiden analogan.

Gutenbergan painmižen tehnologii levitihe kaikedme Evropadme teravas i sid' mail'madme. Se vajehti kirjoiden äikerdoičendan veroližid mahtusid (käzikirjutusiden kirjutamine kädel i ksilografii), vedi kirjan massižennoks tehmižennoks i valatoiti lujas mail'man kul'turha. Melestegijan päine Gutenbergan Biblii-tö tegihe Biblijan ezmäižeks painmižversijaks.